Kalkınma Bakanlığınca hazırlanan Eylem Planı'nda "Ekonomik Kalkınmanın Hızlandırılması, Sosyal Gelişmenin Güçlendirilmesi, Şehirlerde Yaşanabilirliğin Artırılması, Altyapının Geliştirilmesi, Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi" olmak üzere beş gelişme ekseni yer aldı.
Bu kapsamda plan döneminde Merkezi Yönetim Bütçesinden Ekonomik Kalkınmanın Hızlandırılması için 1 milyar 628 milyon, Sosyal Gelişmenin Güçlendirilmesi için 6 milyar 195 milyon, Şehirlerde Yaşanabilirliğin Artırılması için 1 milyar 4 milyon, Altyapının Geliştirilmesi için 17 milyar 836 milyon ve Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi için 25 milyon lira olmak üzere toplam 26 milyar 688 milyon lira yatırım ödeneği ayrılacak.
Eylem Planı çerçevesinde, bölgede tarımsal üretimde verimlilik artırılarak tarıma dayalı sanayi yapısı geliştirilecek. Üretici örgütlülüğü, tarım teknolojileri, değer zinciri esaslarına dayalı doğaya dost tarımsal üretim sistemlerinin yaygınlaştırılması desteklenecek.
Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesi için altyapı eksikleri giderilecek. İç sularda su ürünleri üretimini artırmaya yönelik destek programlarına önem verilecek.
- Tarıma Dayalı İhtisas OSB'leri kurulacak
Sanayi altyapısının temelini oluşturan Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Küçük Sanayi Siteleri (KSS) yatırımlarına devam edilecek. İhtiyaç duyulan illerde Tarıma Dayalı İhtisas OSB'leri kurulacak. Bölge sınır kapıları güçlendirilecek ve sınır komşuları ile ticaret artırılacak.
Özel sektör yatırımlarının artırılması amacıyla teşvik sisteminin daha etkin bir şekilde uygulanmasına yönelik tedbirler alınacak.
Kültür varlıklarının korunarak turizm odaklı değerlendirilmesi, istihdam ve sosyo-ekonomik kalkınmaya katkı sağlanması için turizm altyapısının iyileştirilmesi, turizm çekim merkezleri oluşturulması ve turizmin çeşitlendirilmesi için gerekli çalışmalar yapılacak.
Yenilenebilir enerji ile ilgili uygun yatırım alanları tespit edilecek, yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi, tarım, turizm gibi alanlarda kullanımına yönelik araştırma ve uygulama faaliyetleri desteklenecek.
- 2018 yılı ihracat hedefi 22 milyar dolar
Öte yandan GAP Bölgesi ile ilgili temel ekonomik göstergelerin yer aldığı planda, söz konusu göstergelere ilişkin 2018 hedeflerine de yer verildi.
Buna göre, 2018 yılı sonunda bölgede işsizlik oranının yüzde 10,3'e inmesi beklenirken, istihdam oranının yüzde 35,3'e, iş gücüne katılma oranının yüzde 39,1'e, Gayri Safi Katma Değerin Türkiye ortalamasına oranının yüzde 54,4'e, ihracatın da 22 milyar 119,8 milyon dolara çıkması hedefleniyor.
- Derslik başına öğrenci sayısı 33'e düşürülecek
Plana göre, dönem sonunda okul öncesi eğitimde yüzde 70 okullaşma oranına ulaşılacak. Bu çerçevede 4 bin 79 derslik yapılacak. İlköğretimde derslik başına düşen öğrenci sayısı azaltılacak, fiziki altyapı ihtiyacı giderilecek. Bölgede ilköğretimde derslik başına düşen öğrenci sayısının 33'e düşürülmesi amacıyla 8 bin 302 derslik inşa edilecek. Aynı şekilde ortaöğretimde derslik başına düşen öğrenci sayısı da 33'e indirilecek ve bu amaçla 4 bin 683 derslik açılacak.
Öğretmenlerin bölgede çalışmalarının özendirilmesi ve mevcut öğretmenlerin en az 4 yıl kalmalarının sağlanması amacıyla konut imkanlarının sınırlı olduğu yerlerdeki eğitim ikamet merkezleri artırılacak, sosyal hizmet tesisi yapımına ağırlık verilecek.
Yükseköğretimde kalitenin artırılması amacıyla bölge üniversitelerinin fiziki ve beşeri altyapısı geliştirilecek. Toplam 8 bin 750 kişilik yurt kapasitesi oluşturulacak. Bunun 4 bin kişilik bölümü kiralama yöntemi ile 4 bin 750 kişilik bölümü ise yatırım programı kapsamında gerçekleştirilecek.
Bu arada GAP illerinde kreş ve gündüz bakım evlerinin sayısı da artırılacak.
Okuma kültürünün geliştirilmesi için mevcut okullar bünyesinde zenginleştirilmiş kütüphaneler oluşturulacak. Uluslararası öğrenci sayısının artırılması için gerekli tedbirler alınacak, öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı azaltılacak.
- İstihdamın artırılmasına ilişkin hedefler
İstihdamın artırılması, işgücünün kalitesinin yükseltilmesi ile sosyal bütünleşmenin sağlanması için başta kadınlar ve gençler olmak üzere kırılgan grupların iş gücü piyasasına girişleri kolaylaştırılacak.
Sosyal yardım alan çalışabilir durumdaki yoksulların istihdamının artırılmasına yönelik ailelere bilinçlendirme eğitimleri verilecek ve gerekli tedbirler alınacak.
- Konut üretimi teşvik edilecek
Bölgenin büyüme ve çevrelerine hizmet verme potansiyeli yüksek, çekim merkezi olabilecek illerinde fiziki ve sosyal altyapı güçlendirilerek, iş ortamı iyileştirilerek, yatırımların bu merkezlere yönelmesi teşvik edilerek yeni sanayi odaklarının oluşması sağlanacak.
Cazibe Merkezleri Destekleme Programı uygulamalarına Diyarbakır, Şanlıurfa ve Gaziantep'te devam edilecek. Yaşanabilir, düzenli, sağlıklı ve güvenli kentlerin oluşturulması için örnek imar uygulamaları desteklenecek.
Şehirlerin rekreasyon ihtiyaçlarını giderecek özel bir program geliştirilecek. Bu çerçevede; yaşam mekanları spor yapmayı ve hareketliliği sağlayacak şekilde tasarlanacak, kültür ve spor aktivitelerinin gerçekleştirilebileceği mekanlar iyileştirilecek, dinlenme alanlarının sayısı ve kalitesi artırılacak.
Hane halkı büyüklüklerine yönelik konut ihtiyaç araştırması yapılacak ve ihtiyaç olan yerlerde konut üretimi teşvik edilecek, gerekli finans desteği ve teknik altyapı sunulacak. Sağlıklı ve güvenli yaşam alanları oluşturmak amacıyla kentsel dönüşüm projeleri uygulanacak.
- 1,1 milyon hektarlık alan sulamaya açılacak
Plan dönemi sonunda GAP kapsamında toplam 1,1 milyon hektar alanın sulanması için depolama altyapıları tamamlanacak, şebeke inşaatları da önemli ölçüde bitirilecek.
Plan çerçevesinde devam eden 362 kilometre ana kanal inşaatı tamamlanacak. Yüksek terfili sulama projelerinin etüt çalışmalarının yapılmasına devam edilecek ve bunun sonucunda öncelik görülmesi halinde uygun projeler hayata geçirilecek.
Harran Ovası başta olmak üzere sulama alanlarında drenaj sistemlerinin kurulması tamamlanacak. Taşlı arazilerin belirlenmesi, haritalandırılması ve temizlenmesine yönelik arazi ıslahı çalışmaları yapılacak.
Ilısu Barajı ve HES tamamlanacak, bunun yanı sıra Cizre Barajı ve HES yaptırılacak. Doğalgaz iletim altyapısı güçlendirilecek, Bölgeye doğalgaz arzı sağlayacak projeler tamamlanacak.
Öte yandan merkezi idarelerin taşra teşkilatlarındaki personelin eğitim ihtiyaçları çerçevesinde eğitim programları düzenlenecek. Yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıklarının beşeri kapasitesi geliştirilecek.
Belediye hizmetlerinin daha şeffaf şekilde sağlanabilmesi için belediyelerin internet sitelerinin altyapılarının geliştirilmesi desteklenecek.
Kamu kurumlarında üst düzey görevlerde bulunmuş ancak halihazırda emekli olan kişilerin bilgi ve tecrübelerinden ihtiyaçlar doğrultusunda yararlanılması sağlanacak.
(Sürecek)
