Bosna Hersek'in "kaçak" madencileri, ailelerinin geçimini sağlamak uğruna günde 5 avro kazanabilmek adına her gün toprağın metrelerce altına inerek "izinsiz" kömür çıkarıyor.
Zenitsa kenti yakınındaki Laziçi köyünde kömür madeni keşfeden "kaçak" madenciler, çalışacakları başka bir iş olmadığından her gün saatlerce kömür çıkarıp, ekmek parası kazanıyor.
Ülkede 'vahşi madenciler" ya da "yasadışı madenciler" olarak nitelendirilen bu insanların tek amacı evlerinde kendilerini bekleyen eşlerine ve çocuklarına bir parça ekmek götürebilmek.
İlkel yöntemlerle kömür kazan madenciler, yerin altına indirdikleri küvetin içerisini kömürle doldurduktan sonra, madenin dışındaki bir traktöre bağladıkları küveti toprak üstüne çıkarıyor. Kasklarının üzerine monte ettikleri "Çin malı" lambalarla emekleyerek madene inen işçiler, başlarındaki lambanın ömrü kadar, yaklaşık iki saat madende çalışıyor.
İki çocuğu bulunan "kaçak" maden işçisi Vehid Çamciç (26), AA muhabirine yaptığı açıklamada, söz konusu madende yedi yıldır çalıştığını belirterek, "Eşim ve ben işsiziz. Herhangi bir gelirimiz yok. Bunu yapmaya mecburum. Ailemi geçindirmem için başka bir yol yok" şeklinde konuştu.
Madeni kendilerinin kazdığını ve tünelleri mümkün olduğunca 'güvenli' inşa etmeye çalıştıklarını anlatan Çamciç, sadece bir maden ocağında değil, gruplar halinde birkaç farklı maden ocağında kömür çıkardıklarını vurguladı.
- Günde beş ila 10 avro kazanıyorlar
Kaçak madencilerden Muamer Dizdareviç de (37) ailelerinin geçimini sağlamak için her işi yapabileceğini ama şu anda iş olmadığı için "kaçak" madencilik yapmak zorunda kaldığını söyledi.
"Kaçak" olarak kömür çıkaran işçilerin birçoğunun düzenli bir işi olmadığını anlatan Dizdareviç, "Evde sekiz kişiyiz. Tek gelir kaynağımız annemin emekli maaşı. Babam, savaşta hayatını kaybetti. Kız kardeşim kocasından ayrı, bizimle yaşıyor. Bir de çocuğu var. Benim de üç çocuğum var ve hepsi okula gidiyor" dedi.
Dizdareviç, "Günde kimi zaman beş kimi zaman 10 avro kazanıyoruz. İşimiz tamamen şans. Aramızdakilerden hiçbiri maden işçisi değil" diye konuştu.
Günde en az bir ton kömür çıkarabildiklerini anlatan Dizdareviç, "Bir keresinde üç gün boyunca hiçbir şey bulamadık. Kömür olmayınca satacak malımız da olmuyor" ifadesini kullandı.
Dizdareviç, kimi zaman bölgeye gelen müfettişlerce kimi zaman da kömürü sattıkları sırada yakalandıkları polis tarafından cezalandırıldıklarını vurguladı.
"Kaçak" madencilerinin en gençlerinden Husein Dizdareviç (19) ise meslek lisesinin elektrik bölümünden mezun olduğunu ancak okuduğu bölümle ilgili bir iş bulamadığını aktardı.
Babasının madencilikten emekli olduğunu anlatan Dizdareciç, "Burada yaklaşık bir yıldır çalışıyorum. Hiçbir zaman madenci olmak istemedim ama hayat şartları beni buna mecbur etti" dedi.
İşsizliğin ve ekonomik krizin en önemli sorunlardan olduğu Bosna Hersek'te "kaçak" madencilik, maden ocaklarının bulunduğu bölgelerde yaşayan vatandaşların sıklıkla uğraştığı işlerden. İzinsiz olarak girdikleri maden ocaklarından çıkardıkları kömürü yol kenarlarında ucuz fiyata satan kaçak madenciler, geçimlerini bu yoldan sağlıyorlar.
