Akata'nın yanı sıra Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesinde görevli akademisyenlerin koordinatörlüğünde, Abant İzzet Baysal Üniversitesi ile Sağlık Bakanlığı Ulusal Zehir Danışma Merkezi ile İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesinden uzmanların yer aldığı çalışmayla mantar zehirlenmesinin hızlı ve kolay tespiti için kart test geliştirilmesi üzerine yapılan çalışmalarda başarılı sonuçlar alındı.
Çalışmaya ilişkin AA muhabirine bilgi veren Akata, Türkiye'de 110 tanımlanmış zehirli mantar türü bulunduğunu ve bunlardan 10'unun oldukça tehlikeli olduğunu ifade etti.
Mantar zehirlenmelerinin özellikle sonbahar ve ilkbahar aylarında görüldüğüne dikkati çeken Akata, geçen yıl beş binden fazla mantar zehirlenmesi vakası görüldüğünü belirti.
Zehirlenmelerin tedavi edilmemesi halinde ölüme kadar uzanan bir dizi sağlık sorununa neden olabildiğini dile getiren Akata, mantarın çeşidine göre de hayati riskin arttığını, bazı mantarlardan bir tane yemenin bile ölüme neden olduğunu söyledi.
Akata, mantarın türüne göre zehirlenme belirtilerinin bazen 1-2 saat içinde bazen de günlerce sonra ortaya çıktığını ifade etti.
Her yıl yüzlerce kişinin mantar zehirlenmesi sonucu hastanelere başvurduğunu ve bir kısmının hayatının kaybettiğini aktaran Akata, zehirlenme tanısında ölümcül zehirli mantarların çoğunda bulunan alfa amanitinin molekülünün tespitinin önemine işaret etti.
Alfa amanitinin analizine göre zehirlenmenin ciddiyetine karar verildiğini vurgulayan Akata, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Alfa amanitin analizi özel tekniklerle ve ülkemizde sadece birkaç merkezde yapılabiliyor. Mantar zehirlenmeleri ise çok yaygın olarak tüm bölgelerde görülüyor. Tespitin birkaç merkezde yapılması birçok hastanın daha hastaneye gitmeden ölmesine veya böbrek ve karaciğer yetmezliği gibi hayat kalitesini düşürücü hastalıklara yakalanmasına neden oluyor. Bu noktada doğal mantar yiyerek zehirlenmiş hastaların ayırıcı tanısında kullanmak üzere, kolayca uygulanabilen, hemen sonuç veren alfa amanitin analizi yapan bir test geliştirilmek için yaklaşık üç yıldır çalışıyoruz. Dünyada yaygın olarak birçok farklı maddenin analizi için kullanılan ve en yaygın kullanım alanı da gebelik testi olan kart testler, insanların kendi başına uygulayıp hızlı sonuç alabileceği kadar kolay bir tekniğe sahip. Mantar zehirlenmesinin tespitinde de gebelik testi gibi kullanılabilinecek bir kart test geliştirmek için yaptığımız ön çalışmalar başarıyla sonuçlandı. Şimdi diğer aşamalara geçeceğiz. Bu şekilde analiz yapan bir test henüz dünyada bulunmuyor. Çalışmayı tamamlayıp üretime geçtiğimizde bu bir ilk olacak."
Akata, projeye destek bulmaları halinde birkaç yıl içinde testi üreterek piyasaya sürmeyi planladıklarını vurgulayarak, kart testlerin doğruluk oranlarının genelde yüzde 99'un üzerinde olduğunu bildirdi.
-İdrardan ve kandan tespit edilebilinecek
Alfa amanitinin analizinde hızlı sonuç veren, kullanımı kolay, doğruluk oranı yüksek ve maliyeti oldukça düşük olan kart test sayesinde, doğal mantar yiyerek zehirlenen hastalara acil servislerde kolayca analiz yapılabileceğini aktararak, "Mantar zehirlenmesini tespit edeceğimiz bu test için zehirlenme şüphesiyle başvuran hastanın idrarı veya kanı yeterli olacak. Testle bu zehirlenmenin hastanın hayatını tehdit edip etmediği hızlı ve kolayca anlaşılabilecek" diye konuştu.
Akata, alfa amanitin içeren mantarla zehirlenmiş hastaların daha erken dönemde tedavisine başlanabilineceğine ve gerekirse daha yetkin tedavi merkezlerine naklinin sağlanabilineceğini söyledi.
