Kanuna göre, farklı bir grupta yer alan uranyum, toryum, radyum gibi elementleri içeren radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddeler, 4. grup madenlerin içinde yer alacak.
Kalsit, dolomit, kalker, granit, andezit, bazalt gibi kayaçlardan agrega, mıcır veya öğütülerek kullanılacak kayaçlar 2. grup madenler kapsamında bulunacak.
Yatırım maliyetleri yüksek olan çimento sektöründe ihtiyaç duyulan hammadde güvenliğinin sağlanması amacıyla yeni bir ruhsat alt grubu oluşturuldu. Bu grupta kalsit, dolomit, kalker, granit, andezit, bazalt gibi kayaçlardan entegre çimento, kireç ve kalsit öğütme tesisinde kullanılan kayaçlar yer alacak.
Kanunla, "Görünür Rezerv", "Proje", "Ön Arama Faaliyet Raporu", "Genel Arama Faaliyet Raporu", "Detay Arama Faaliyet Raporu" ve "Kaynak" tanımları değiştiriliyor; "Ekonomik Cevher", "Faaliyet Raporu", "Satış Bilgi Formu", "Faaliyet Bilgi Formu" "Teminat" tanımları yürürlükten kaldırılıyor.
Maden ruhsatları ve buluculuk hakkı devredilebilecek. Devir yapılmadan önce arama ve işletme ruhsatlarının devredildiği tarihteki ruhsat bedelinin iki katı tutarında devir bedeli alınacak. Devir bakan onayıyla gerçekleşecek.
Kanunda "yetkilendirilmiş tüzel kişiler" şu şekilde tanımlandı:
"Maden İşleri Genel Müdürlüğü'nce yetkilendirilen genel müdürlüğe verilmesi gereken rapor, proje ve her türlü teknik belgeyi hazırlamaya yetkili, şirket hisselerinin yarısından fazlasının sahibinin mühendis olduğu ya da bünyesinde nitelik ve nicelikleri yönetmelikle belirlenen mühendisler çalıştıran maden arama ruhsat sahibi ya da işletmesi olan tüzel kişiler."
"Fizibilite raporu" ise "bir cevher kaynağının ekonomik olarak işletilebilirliğini göstermek amacıyla jeolojik,madencilik, metalürjik, ekonomik, pazarlama, yasal, çevresel, sosyal ve mali etkenlerin önerilen maden projesinde yeterli ayrıntıda incelendiği kapsamlı rapor" olarak tanımlanıyor.
Süresi içinde proje verilmeyen ruhsatlar için yaptırım uygulanacak. Kanunda belirlenen gruplardaki madenler için gerekli görüldüğünde ruhsat iptaline gidilebilecek.
Yetkilendirilmiş tüzel kişilere ilişkin uygulamalar, kanunun yayımı tarihinde itibaren bir yıl sonra yürürlüğe girecek. Bir yıllık süre içinde teknik nezaretçinin görevinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde teknik nezaretçinin tüm görev ve yetkileri bu sürenin sonuna kadar daimi nezaretçi tarafından sürdürülecek.
Alınması gereken izinler ile Maden İşleri Genel Müdürlüğü'nün kayıtlarına işlenmiş alanlarla ilgili diğer izinlerin süresi içinde alınarak genel müdürlüğe verilmeyen ruhsatlar hakkında 30 bin lira idari para cezası uygulanacak.
Yetkilendirilmiş tüzel kişiler tarafından hazırlanan rapor, proje ve tüm teknik belgeler ruhsat sahibi tarafından genel müdürlüğe verilecek. Maden bölgelerinin altyapı hizmetleri valiliklerce yapılacak.
Daimi nezaretçiler, işletmede daimi olarak istihdam edilen maden mühendisleri olacak.
Dördüncü grup madenler ile kalsit, dolomit, kalker, granit, andezit, bazalt gibi kayaçlardan entegre çimento, kireç ve kalsit öğütme tesisinde kullanılan kayaçları kapsayan ikinci grup (b) bendi dışındaki madenler ihale yoluyla ruhsatlandırılacak.
İşletme ruhsat bedelinin yüzde 70'i genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere ilgili muhasebe birimi hesabına, yüzde 30'u çevre ile uyum planı çalışmalarını gerçekleştirmek üzere ruhsatı veren idarenin muhasebe birimi hesabına teminat olarak yatırılacak. Faaliyet sonrası, sahanın çevre ile uyumlu hale getirilmesinin ardından, çevre ile uyum teminatı iade edilecek.
Çevresel etki değerlendirmesi ile ilgili karar, işyeri açma ve çalışma ruhsatı, mülkiyet izni olmaması halinde 30 bin TL tutarında idari para cezası uygulanarak bu alandaki işletme faaliyetleri durdurulacak. Bu ihlallerin 3 yıl içinde 3 veya daha fazla yapıldığının tespiti halinde ise ruhsat iptal edilecek.
-Destek kapsamı genişliyor
Ürettiği madeni yurtiçinde ve kendi tesisinde işleyip ek katma değer sağlayanlardan, bu tesislerde üretimde değerlendirilen maden miktarı için devlet hakkının yüzde 50'sinin alınmayacağına ilişkin hüküm, 2. grupta yer alan kalsit, dolomit, kalker, granit, andezit, bazalt gibi kayaçlardan agrega, mıcır veya öğütülerek kullanılacak kayaçlar, entegre çimento, kireç ve kalsit öğütme tesisinde kullanılan kayaçlar için; kaba inşaat, baraj, gölet, liman, yol ve benzeri gibi yapılarda kullanılan her türlü yapı hammaddesi için uygulanmayacak.
Daimi nezaretçinin, atandığı ruhsat sahasındaki faaliyetleri düzenli bir şekilde denetleyerek tespit ve önerilerini daimi nezaretçi defterine kaydetmesi zorunlu olacak. Aksi takdirde daimi nezaretçi uyarılacak. İkinci kez aynı ruhsat ile ilgili olarak bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda daimi nezaretçi beyanları, bir yıl süreyle geçersiz sayılacak. Daimi nezaretçi defterini, daimi nezaretçi ile ruhsat sahibi veya vekili imzalayacak. Defterin ibraz edilmemesi veya düzenli tutulmaması halinde, ruhsat sahibine 20 bin TL idari para cezası verilecek.
Ruhsat sahibi veya vekilinin, mahallinde yapılan tetkik ve incelemelere katılmaması veya ruhsat sahibince herhangi bir nedenle tetkik ve incelemelerin engellenmesi halinde 20 bin TL, bu fiilin tekrarı halinde ise iki katı tutarında idari para cezası uygulanacak.
Hammadde üretim izni olmadan üretim yapıldığının ve hammaddenin kamuya ait projelerde kullanıldığının tespit edilmesi halinde faaliyetler durdurulur. Bu alanda üretilen hammadde için faaliyeti gerçekleştiren ocak başı satış bedeli kadar idari para cezası uygulanacak.
Üretim ve sevkıyat ile ilgili para cezalarının oranları azaltılıyor.
Ruhsat harcı ve teminatı, ruhsat bedeli başlığı altında toplanıyor.
Yap-İşlet-Devret modeliyle yapılan kamu yatırımları için ihale sözleşmelerinde hammade temin sorumluluğunun görevli şirket yükümlülüğüne bırakılması halinde, hammade üretim izni sözleşme konusu işte kullanılmak ve proje süresiyle sınırlı olmak üzere görevli şirkete de verilecek. Bu durumda kullanılacak hammadenin ocak başı satış fiyatı üzerinden ihaleyi alandan her yıl Haziran ayı sonuna kadar devlet hakkı ile aynı grupta bulunan işletme ruhsatlarından alınan ruhsat bedelinin yüzde 30' oranında çevre ile uyum planı çalışmalarını gerçekleştirmek üzere her yıl Ocak ayının sonuna kadar teminat alınacak. Devlet hakkı ve teminatın eksik yatırılması veya hiç yatırılmaması halinde 20 bin lira idari para cezası verilecek ve üç ay içinde tamamlanması istenecek. Aksi halde üretim faaliyeti durdurulacak.
Ruhsat bedelleri, mevcut ödenen harç ve teminata göre alan bazlı artırılıyor.
Devlet hakkı payları, yeniden belirleniyor.
Ruhsat almak için yapılan ilk müracaat yoluyla arama ve işletme ruhsatı alma uygulaması kaldırılıyor. Maden ruhsatı verilecek alanlar Genel Müdürlükçe ihale edilerek arama ve işletme ruhsatı verilecek.
Tesis veya altyapı tesisi kurulacak alanlar, ruhsat kapsamında değerlendirilecek.
Ruhsat dönemlerindeki ara geçişlerde uygulanan teminatları irat kaydedilerek ruhsatların iptali hükümleri yerine idari para cezası getiriliyor.
(Sürecek)
