Başbakanlık genelgesi ile yürürlüğe giren '2015-2018 Ulusal Tütün Kontrol Programı Eylem Planı'na göre, 2018 yılına kadar 18 yaşını doldurmamış bireylerin tütün ve tütün ürünleri kullanımının yüzde 50, 19-24 yaş grubunda tütün ve tütün ürünleri kullanımının da yüzde 25 azaltılması hedefleniyor.
Bu çerçevede İçişleri Bakanlığı tarafından düzenli denetim yapılması sağlanacak. Bu çerçevede de adet bazında sigara ve sarmalık kıyılmış tütün, makaron ve yaprak sigara kağıdının gençlere satışını önlemeye yönelik tedbirlere ağırlık verilecek. Konuyla ilgili ortak veri toplama sistemi geliştirilecek
-Kimliklere bakarak sigara satılacak
Tütün ve tütün ürünleri satıcılarının ürün alacak gençlerden 18 yaşını doldurduklarını gösterir resmi belgeleri istemeleri sağlanacak. TAPDK tarafından kimlik belgelerinin istenilmesi konusunda satıcıların bilgilendirilmesi yapılacak.
18 yaşını doldurmayan bireylere tütün ve tütün ürünlerinin satış ve dağıtımını yasaklayan mevcut yasal düzenlemenin kapsamı genişletilecek.
Okul öncesi eğitim kurumları, dershaneler ve özel öğretim kurumları dahil olmak üzere ilköğretim kurumlarının 100 metre mesafesine kadar sigara satışı yasaklanacak.
-Tişört, çanta ve oyuncaklarda logo bulunmayacak
Tütün ve tütün ürünlerinin, 18 yaşını doldurmamış bireylere doğrudan ulaşılabilir yerlerde (sigara satış makineleri, self servis satış, postayla sipariş ve elektronik satışlarının market rafları ve kasaları gibi) satılmasını yasaklayan ve düzenleyen mevzuata uyulması sağlanacak.
Tütün ve tütün ürünlerinin logo, renk ve şekillerinin, şeker, çerez, oyuncak, tişört, çanta gibi nesnelerde bulunmasını, bunların dağıtımını ve satışını yasaklayan mevzuata uyulması da temin edilecek. Bunun için ilgili Bakanlık ve kurumlar ile 4207 sayılı yasaya uygun ihtiyaç duyulan ikincil düzenlemelerin yapılmasına ve etkin uygulanabilmesine yönelik ortak çalışma yapılacak ve denetim sistemi geliştirilecek.
18 yaşını doldurmamış bireylere tütün ve tütün ürünleri satışının yasak olduğunun, tüm toplum tarafından bilinmesi sağlanacak. Bu kapsamda bazı meslek kuruluşları ve odalarla işbirliği yapılarak üyelerinin eğitimi ve bilgilendirilmeleri sağlanacak. Tüketicinin haklarını koruma amaçlı kurulmuş kurum ve kuruluşlar tarafından toplumun bilgilendirilmesi amaçlanacak. Konuya özel güncel medya kampanyaları düzenlenecek. Çocuk ve gençlerin gelişiminde rolü olan aile, öğretmen gibi gruplara özel mesajlar iletilmesi sağlanacak.
-Sigaraya 18 yaş öncesinde başlama oranı yüksek
Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nazmi Bilir, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de tiryakilerin yaklaşık yüzde 60'ının sigaraya 18 yaş öncesinde başladığını belirterek, bu nedenle çocuk ve gençlerin sigaraya ulaşmalarının engellenmesi çok önemli olduğunu vurguladı.
Yasal düzenlemelerde 18 yaşından küçüklere sigara satış yasağının 1996 yılından beri olduğunu, 2008 yılındaki değişiklikte çocuklara sigara satışı yapanlara hapis cezası getirildiğini hatırlatan Bilir, buna rağmen çocukların halen sigaraya ulaşabildiğini söyledi.
Market ve süpermarketlerde 18 yaş altındaki bireylere sigara satılmadığını, mahalle bakkallarında ise hala çocukların sigaraya ulaşabildiğini ifade eden Bilir, 'Etkin denetimlerle ve zabıta yöntemiyle bu satışların önüne geçilebilir. Bu konuda anne ve babalara da sorumluluk düşüyor. Anne ve babaların, çocuklarını kendileri için bakkala sigara almaya göndermemesi gerekiyor. Çocukların sigara satın almaya alışmaması lazım' dedi.
Anne ve babaların, çocuklar için bir rol-model olduğunu anlatan Bilir, evde anne ve babanın sigara içmesinin de çocuğun sigaraya ulaşımını kolaylaştırdığını ifade etti.
Bilir, 18 yaş altındakilere sigara satışının önlenmesi konusuna da ağırlık verilmesi gerektiğini, bu çerçevede kamu spotları, televizyon eşliğinde denetimler ve baskınlar yapılabileceğini söyledi.
Çocuk ve gençlerin sigaraya başlamasının önlenmesinin mücadelenin en önemli ayaklarından biri olacağına dikkati çeken Bilir, bu konuda anne babalara, öğretmenlere sorumluluklar düştüğü gibi, sanatçı ve sporcuların da sigara içmeyen tavır sergilemesinin önemli olduğunu kaydetti.
