Burundi'de olduğu gibi söz konusu ülkelerdeki devlet başkanları yıllardır oturdukları koltuğu bir dönem daha koruyabilmek için anayasal değişiklik yapmaya hazırlanırken muhalefet ve sivil toplum kuruluşları daha demokratik seçimler ve yenilikçi liderler için sokağa dökülüyor.
- Burkina Faso'daki darbe ve iktidar değişikliği -
Tartışmalar, Burkina Faso'da 3 ay önce 1987'de iktidara gelen Blaise Compaore'nin, tekrar aday olmasına imkan tanıyan anayasa değişikliği tasarısıyla başladı. Tasarıya karşı çıkanlar sokakları savaş alanına çevirdi. 1991 yılında seçildikten sonra iki kez yedişer, iki kez de beşer yıllığına devlet başkanlığı görevine gelen Compaore, protestolar üzerine 1 Kasım'da istifa etmek zorunda kaldı ve Fildişi Sahili'ne sığındı. Süreç, 16 Kasım'da Michel Kafando'nun bir yıl olarak öngörülen geçiş döneminin devlet başkanı olarak seçilmesiyle sonlandı.
Devlet başkanlığına hazırlanan bazı Afrika ülkelerinin de Burkina Faso'nun "kaderini paylaşabileceği" yorumları yapılıyor.
Fransa'dan bağımsızlığını 1960'da kazanan ve 54 yılda 5 darbeye sahne olan Burkina Faso'daki olayların Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Burundi, Benin, Kongo ve Togo'da benzer olaylara yol açabileceği belirtiliyor.
- Demokratik Kongo Cumhuriyeti -
Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde 2001'de iktidara gelen Joseph Kabila'nın 3. kez devlet başkanlığı yapmasını sağlamak amacıyla parlamentoya sunduğu anayasa değişikliği tasarısı üzerine halk sokaklara döküldü. Protestocular ve güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalarda 1 haftada 40'tan fazla kişi öldü, onlarca kişi gözaltına alındı.
Protestolar üzerine senato, seçimlere ilişkin yasa tasarısını muhalefetin istediği şekilde, "nüfus sayımı şartı" ifadesini kaldırarak kabul etti. Muhalefet ve protestocular, nüfus sayımının yıllarca sürmesinden endişelendiği için yasa tasarısına karşı çıkıyordu. Tasarının Kabila'nın tekrar iktidara gelmesini sağlamak amacıyla sunulduğu savunuluyordu.
Henüz tarihi belli olmayan seçim için muhalefet partileri kesin takvimin belirlenmesi için hükümete çağrıda bulunuyor.
- Burundi -
Burundi'de 2005'ten bu yana iktidarda bulunan Pierre Nkurunziza da anayasanın 96. maddesine göre 3. kez devlet başkanı olamıyor. Nkurunziza, 2005'te tek aday olarak sandığa gitmiş ve devlet başkanı seçilmişti. Çoğunluktaki Hutu etnik grubunun eski isyancı lideri Nkurunziza, 2005'te "dolaylı yoldan", "kaçınılmaz olarak" seçildiğini iddia ederek 2005'teki seçimin göz önüne alınmamasını istiyor. Nkurunziza, anayasanın 96. maddesinde değişiklik yaparak bu yıl tekrar seçilebilmeyi planladığı belirtiliyor.
Nkurunziza'nın planlarına karşı çıkmak için Burundi'de 300'den fazla sivil toplum kuruluşu "Devlet Başkanının 3. kez göreve gelmesini durduralım" kampanyası başlattı. STK'lar, Nkurunziza'nın devlet başkanlığı seçiminde aday olmayacağına dair resmi bir açıklama yapmasını bekliyor.
- Kongo -
Kongo'da ekimdeki senato seçimlerini erteleyen Denis Sassou Nguesso rejimi, anayasada değişiklik yapmayı planlıyor.
Anayasa, devlet başkanının üst üste iki dönem görev yapmasını ve adayların en fazla 70 yaşında olmasını öngörüyor. Bu koşullar 71 yaşındaki mevcut Devlet Başkanı Denis Sassou N'Guesso'nun 2016'da planlanan devlet başkanlığı seçimine aday olmasının önünde engel teşkil ediyor.
- Benin -
Devlet başkanlığı seçiminin 2016'da yapılması beklenen Benin'de halk, 25 Mart'ta düzenlenmesi öngörülen yerel seçimlerin 31 Mayıs'a ertelenmesiyle sokağa döküldü.
Muhalefet ve halk, 2006'dan bu yana görevde bulunan Devlet Başkanı Boni Yayi'nin yerel seçimleri ertelemesinin tekrar seçilebilmek için anayasa değişikliğine gitmesinin yolunu açacağını savunuyor.
Muhalefet, Devlet Başkanı Boni Yayi'nin iktidara gelmesini sağlayan 2011 devlet başkanlığı seçiminde kullanılan seçmen listesinde usulsüzlükler yapıldığını ve Yayi'nin kazanmasına yönelik hazırlandığını iddia ediyor.
- Togo -
Togo'da martta düzenlenmesi beklenen devlet başkanlığı seçiminin yapılabilmesi için bağımsız seçim komisyonu ve anayasa mahkemesinin kurulması gerekiyor. Muhalefet ayrıca devlet Başkanı Faure Gnassingbe'nin tekrar devlet başkanı seçilememesi için anayasada değişiklik istiyor.
