TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu, Başkanvekili İsmail Tamer başkanlığında toplanarak, İş Sağlığı ve Güvenliği ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nı ele aldı.
Tasarı, aynı yöndeki tekliflerle birleştirildi.
Tasarıyla ilgili bilgi veren Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, çalışma hayatıyla ilgili çok önemli yasaların Meclis'ten geçirildiğini kaydetti. Çelik, şunları söyledi:
"İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili sorun, problem mevzuattan mı dersek, haksızlık yapmış oluruz. Bizim tespitlerimize göre ana sorun, güvenlik kültürüyle ilgili yaşadığımız problemdir. Eğer bu konuda biz ülke insanı olarak, işveren ve işçi olarak eğer gerekli kazanımları elde etme konusunda bir çaba içinde olmazsak güvenlik kültüründen uzak duruşumuz devam ederse, endişe ederim ki bu üzücü olaylarla belli periyotlarla yüzleşmeyle karşı karşıya kalacağız. Esas olay farkındalık ve güvenlik kültürü sorunudur."
Çelik, bu tasarı ve Maden Kanunu'nda yapılacak değişikliklerle, yapısal sorunlara ilişkin önemli noktalara gelinmiş olacağını ifade etti.
CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi, mevcut kanunun, iş sağlığı ve güvenliği konusunda ne kadar yetersiz olduğunu yaşanan faciaların göz önüne serdiğini söyledi.
Türkiye'nin, OECD ülkeleri arasında ölümlü iş kazaları açısından ikinci sırada olduğunu belirten Hamzaçebi, "Bu son derece kötüdür. AB ülkeleri arasında ise birinci sıradadır. ILO verilerine göre Türkiye'de son 10 yılda yaşanan iş kazaları, diğer ülkelerin çok ilerisinde. Madenlerde meydana gelen kazalarda Türkiye Çin'in dahi ilerisinde" dedi.
"Keşke, Soma faciası yaşanmadan iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli adımları atabilseydik" ifadesini kullanan Hamzaçebi, Soma faciasının ardından getirilen tasarının "torba tasarıya" dönüştüğünü, aynı tavrın bu tasarıda da olduğunu söyledi.
Hamzaçebi, "Her yeni faciada hükümete yeni bir yasal düzenleme getiriyor. Bu son derece üzücüdür. Buna son vermek gerekir. Artık bu kazaları bir kader değil , fıtratında var olan olgu değil bir ihmal olarak gören yasal anlayışı, çerçeveyi oluşturmamız gerekiyor" diye konuştu.
-"Sendikalar denetlesin"-
HDP Mersin Milletvekili Ertuğrul Kürkçü, kamunun, işçi ve diğer çalışanların meslek örgütlerinin öngördüğü yönde düzenlemeleri birinci öncelik olarak ele alması gerektiğini söyledi.
Sendikaların işçi sağlığı ve güvenliğinin denetlenmesinde doğrudan rol almasını sağlayacak yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesini isteyen Kürkçü, şöyle konuştu:
"Soma'da eğer bu söylediğimiz gerçek olmuş olsaydı bu felaket ortaya çıkmadan önce için için ocağın yandığını hisseden işçi temsilcileri patronla oturup buranın denetlenmesini sağlayabilirlerdi ve bu felaket önlenebilirdi.
Kamu, sorumluluklarını piyasadan geri almalıdır; işleri taşerona devretmemelidir. Yoksa istediğiniz kadar kanun çıkarın, bu felaketleri önlemek mümkün olmayacaktır."
MHP Eskişehir Milletvekili Ruhsar Demirel, işi önceleyip çalışanı öncelemeyen hiçbir kanunun maksadına erişmediğini kaydetti.
Demirel, "Ben vatandaşlara sesleniyorum; Lütfen yalnız ölmeyiniz. İki, üç kişi de ölmeyin. Bu sayı bizim insana verilen değerlerle ilgili. Bir şehit veye askerimiz kaçırıldığında önemsemiyoruz. Ne zaman ki 33 şehidimiz var 'ne oluyor' diyoruz. Ne zaman 301 oldu 'eyvah' diyoruz. Bundan sonra 301'den öncesine kimse alarm çalmayacak. Skorlar ülkesi olduk, bu çok acı bir şey. Skordan insana indirgemeyiz bu işi" dedi.
CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel, TBMM Soma Faciasını Araştırma Komisyonu'nun önerileri bu tasarıya konulması gerektiğini söyledi.
Konuşmaların ardından, tasarı, alt komisyona sevk edildi.
-Tasarı-
Tasarıya göre, eksiklik ve aksaklıkları Bakanlığa bildirmeyen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının belgesi 3 ay, tekrarında ise 6 ay süreyle askıya alınacak.
Bu bildirimden dolayı işvereni tarafından işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının iş sözleşmesine son verilemeyecek ve hiçbir şekilde hak kaybına uğratılamayacak.
Üretim veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı hareket edilerek üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluşturacak şekilde çalışma biçimleri, işin durdurulma sebebi sayılacak.
İşyerinde durdurulan işlerde izinsiz çalışma yaptıran işveren veya işveren vekillerine üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilecek.
Ölümlü iş kazası meydana gelen maden işyerlerinde, işverenin kusurunun mahkeme kararı ile tespiti halinde, işveren 2 yıl süreyle kamu ihalelerinden yasaklanacak.
Çalışanlarına standartlara uygun olmayan kişisel koruyucu donanım kullandırması; acil durdurmayı gerektirecek eksikliklerin olması ve madencilerin bulundukları yeri ve giriş çıkışlarını gösteren takip sisteminin kurulmaması durumunda işverenlere idari para cezası getiriliyor.
Mezunları iş güvenliği uzmanı olabilen fakültelerde iş sağlığı ve güvenliği dersleri zorunlu olarak okutulacak.
Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerden olup, standardı yayımlanan ve tebliğlerde belirtilen mesleklerde, tebliğin yayım tarihinden itibaren sekiz ay sonra mesleki yeterlilik belgesine sahip olmayan kişiler çalıştırılamayacak.
Yeterliliği olmayanları çalıştıran işveren veya işveren vekillerine her bir çalışan için 1000 lira idari para cezası verilecek.
Ermenek'te meydana gelen maden kazasında, sigortalı olanlar ile kazada hayatını kaybedenlerin hak sahiplerine, 6 ay süreyle brüt asgari ücret tutarında İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ödeme yapılacak
Ermenek'te aynı mevkide faaliyette bulunan ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında "işin durdurulması" kararı gereği kapalı olan maden iş yerlerinde çalışan ve sigortalıların ödenmeyen net ücretleri, 6 ayı geçmemek üzere fondan aylık ödenecek. Bu ödemeler yasal faiz uygulanmak suretiyle işverenden tahsil edilecek.
-İşverenlere teşvik-
İş kazası meydana gelmeyen iş yerlerine teşvik sağlanacak. İş kazasını bildirmeyen işverene verilecek para cezası 10 kat artırılarak uygulanacak. Söz konusu işveren, daha önce yararlandığı teşvikleri faizi ile geri verecek ve 5 yıl boyunca teşvikten yararlanamayacak.
Şanlıurfa'nın Ceylanpınar ilçesinin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan alan, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ilan edilecek.
Denetim görevini yerine getirmediği tespit edilen yapı denetim kuruluşlarına para cezası, yeni iş almaktan men cezası ve izin belgesinin iptali uygulanabilecek
Soma'daki maden kazasında hayatını kaybeden sigortalı ve hak sahiplerine sağlanan imkanlar, Ermenek'tekiler için de tanınacak
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'na göre düzenlenecek sözleşmelerde, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin yükümlülükler de yer alacak
Uygulamada var olan ancak yasal dayanağı bulunmayan "uzaktan çalışma" kavramı tanımlanacak
Yeraltında çalışan maden işçilerinin günlük çalışma süresi en çok 7,5 saat, haftalık çalışma süresi ise en çok 37,5 saat olacak
İşçiye, evlenmesi, eşinin doğum yapması veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü halinde 3 gün ücretli izin verilecek.
