Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ülkenin Türk cumhuriyetlerine yaptığı ihracatın yüzde 90'ını İran, yüzde 5'ini Hazar Denizi, diğer yüzde 5'ini ise Rusya üzerinden yaptığını belirtti.
Şener, son dönemde İran güzergahında yaşanan gümrükte beklemeler, geçişlerde ödenen ekstra yakıt ücretleri nedeniyle 2013 yılında Türk cumhuriyetlerine giden 14 bin aracın yükünü İran arabalarına bıraktıklarını söyledi.
Durumun maliyetleri önemli ölçüde etkilediğini anlatan Şener, "Ortalama 35 bin dolarlık bir mal göndermek için İran arabalarına 8 bin dolar ödemek zorundaydık. Bu çok fizibıl değildi. 'Niye biz Hazar'dan daha fazla geçmeyelim' diye düşündük. Gittik burada incelemeler yaptık. Orada güzel yatırımlar var. Hazar Denizi'nde iki liman inşaatı hızla ilerliyor" dedi.
Şener, İran'ın uygulamaları nedeniyle navlunların 8-9 bin doları bulduğunu, bazı ucuz ürünlerin gitme şansının kalmadığını ve Türk ihracatının bundan olumsuz etkilendiğini dile getirdi.
- Maliyetler düşecek
İran üzerinde yapılan seferlerde işçilik maliyeti ve gidiş geliş sürelerinin arttığına dikkati çeken Şener, şunları kaydetti.
"Bunları Hazar'dan yapılacak seferlerle azaltmak mümkün. Kapılarda beklemeler olmazsa gidiş gelişi 15 günde yapabilecekler. Hazar'da ro-ro ile taşıma yapılıyor. Bir de feribotlar var. Feribotlar ro-ro'dan farklı olarak hem vagon hem de tır taşıyor. Azerbaycan yeni bir liman yapıyor. Limanın feribot taşıyan kısmı hazır. Bakü'ye gitmeden 80 kilometre mesafede Alat Limanı var. Feribotla taşırlarsa bizi alacak ve hiç bekletmeden karşı tarafa bırakacak. Dönüşte araç varsa alacak yoksa vagon alacak. Orada devamlı vagon var. Azeri tarafına bizi şimdilik ro-ro ile değil feribotla taşıyın dedik. Esasen bu mümkün."
"Bu olursa 9 bin dolar olan taşıma bedelleri 6 bin doların da altına inecek" diyen Şener, "Böylece 20 günde Türkmenistan'a giden araçlar 6 günde gidecek. Gidiş dönüşü 15 günde yapabilecekler. Biz bu meseleyi çok önemsiyoruz. Azerbaycan da önemsiyor. Tarih boyunca yolun geçtiği ülkeler zenginleşmişler. Azerbaycan da bu koridorlardan biri olmak istiyor. İran ile yaşanan kriz bu projeyi öne çıkardı. Azeri dostlarımızın bunu bir an önce hayata geçirmesi çok önemli" ifadelerini kullandı.
- Hedef, Hazar'dan 25 bin geçiş
Şener, Hazar'dan geçen araç sayının aylık 150 civarındayken, son 3 ayda sağlanan teşviklerle 500'ü bulduğunu aktardı.
Aylık geçiş 500 olduğu takdirde yılda yaklaşık 6 bin aracın geçeceğinin altını çizen Şener, "Biz Hazar'dan yıllık 25 bin araç geçirmek istiyoruz. Azerbaycan'ın feribot kapasitesi ve Türkmenistan'ın alımını yaptığı ro-ro'lar devreye girdiğinde Hazar'daki kapasite 25-30 bini bulacak. İran gümrüklerinden çıkışta aynı sorunlar olduğu müddetçe arayışlara girmemiz gerekecek. Burada en önemli seçenek Hazar. Süreyi kısaltacak ve maliyetleri düşürecek" diye konuştu.
- Kazakistan'a uçakla klozet ve musluk ihraç edilmiş
Türkiye'nin Kazakistan'a ihracatının yüzde 20'sinin uçakla yapıldığını ifade eden Şener, uçağın pahalı bir taşıma aracı olduğunu, zorunluluk sebebiyle yapıldığını vurguladı.
Şener, bu ülkeye uçakla klozet ve musluk gönderildiğini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kazakistan'a yatırım yapmış. Otel yapılmış. İran'da yük takılır korkusuyla fazla para ödemeyi göze alıp uçakla göndermiş. Bu güzergahta taşımayı hızlandırma ve ekonomik hale getirme durumundayız. Coğrafi olarak uzak bir güzergah değil. Bu sorunun kendi kendine çözülmesini beklemek anlamsız. Türkiye ihracatla kalkınacaksa ihracatın akacağı yolları açmak zorunda. Biz UND olarak 2023 hedeflerine inandık. Bunun için ihracatı kolaylaştıracak yolları deniyoruz."
Türk cumhuriyetlerinin ciddi anlamda ithalat yapan ve projeleri olan ülkeler olduğunu anlatan Şener, bu ülkelerle olan 4-5 milyar dolarlık ihracatın ikiye katlanabileceğini, batıya göre ihracat potansiyellerinin daha yüksek olduğunu sözlerine ekledi.
