İran'ın başkenti Tahran'da temaslarda bulunan Bakan Zeybekci, İran Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı Muhammed Rıza Nimetzade ile gerçekleştirdikleri heyetler arası görüşmelerin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.
Zeybekci, basın toplantısında, 1 Ocak 2015'te yürürlüğe girecek Tercihli Ticaret Anlaşması'nın önemine işaret ederek, "Bugün iki ülke için son derece önemli bir günün, bir gelişmenin başlangıcı için buradayız" dedi. 11 yıllık çalışmaların ardından İran ve Türkiye arasında imzalanan Tercihli Ticaret Anlaşması'nın her iki ülkenin parlamentolarında onaylandığını hatırlatan Zeybekci, şunları kaydetti:
"Anlaşmanın yürürlüğe girme tarihi 1 Ocak 2015 olarak kararlaştırılmıştır. Yani yarın belirlenmiş listelerde tercihli ticaret anlaşması yürürlüğe giriyor. İki ülke arasında birçok kalem birçok avantajlarla hatta bazı ürünler sıfır gümrükle alınıp verilecek.
Bugün burada yarınki bu başlangıcı tekrar gözden geçirmek üzere yaptığımız toplantı sırasında yeni kararlara vardık. Bu anlaşmanın işleyişini kontrol etmek üzere her iki ülkenin teknik heyetleri her ay bir araya gelmeye devam edecekler. Madde madde bütün ürünlerde performansları kontrol edecekler, yaşanan problemler varsa onların çözülmesi için de bize bilgi getirecekler. Aynı teknik heyetin ikinci görevi de 2015 yılının sonlarına kadar iki ülkenin listelerine ürün eklemek üzere çalışmak olacak.
Bu Tercihli Ticaret Anlaşması'yla şu anda iki kardeş ülkenin devasa ekonomilerine yakışmayan seviyede olan 13-14 milyar dolar ticaret hacmimiz önümüzdeki en kısa sürede cumhurbaşkanlarımızın talimatları doğrultusunda 30 milyar dolara çıkarılmak üzere çok önemli bir başlangıç ve Bismillah olacaktır.
Çok güzel suyu olan bir kuyumuz var. Bugüne kadar şikayetimiz hep şuydu; kuyu derindi ama ipimiz kısaydı. Bugün ipi uzattık. İnşallah bundan sonra kuyunun suyundan hep beraber kana kana içeceğiz. Böyle küçük problemlere takılmayacağız, iki ülkenin kardeşliğine yakışmayan ne gördüysek inşallah hep beraber çözeceğiz."
- Sınır kapılarının iyileştirilmesi
Zeybekci, söz konusu anlaşmanın sağlıklı işleyebilmesi için her iki ülkenin sınır kapılarında standartların yükseltilmesi gerektiğine ve bu konuda yapılan görüşmelere değindi. "Bu kapsamda Türkiye olarak 3 sınır kapımızdaki standartlarımızı ve ticaretin uygun olması için bütün hazırlıklarımızı tamamladık" diyen Zeybekci, İran tarafının da 2015 yılı içerisinde sınır kapılarında düzenlemeye gideceği sözü verdiğini aktardı.
- İran'ın nükleer müzakereleri
Zeybekci, Türkiye hükümeti ve halkı olarak İran'ın P5+1 ile sürdürmekte olduğu müzakerelerin geçici olarak 1 Temmuz'a kadar uzatılmasından memnuniyet duyduklarını belirtti. "Ama asıl isteğimiz İran üzerindeki bütün yaptırımların kalıcı olarak kaldırılmasıdır ve bu konuda İran'ı destekliyoruz" temennisinde bulunan Zeybekci, Türkiye'nin özellikle ambargo dönemde yaşadığı tüm sıkıntılarda İran'ın yanında olduğunu hatırlattı.
Zeybekci, "Her daim İran ile beraber olmaya devam edeceğiz" dedi.
- Bankacılık işlemleri
Tercihli Ticaret Anlaşması'nın yürürlüğe girmesiyle önemli bir adımın atıldığını kaydeden Zeybekci, iki ülke arasında bankacılıkla ilgili bir çalışma gurubu kurulduğu bilgisini verdi. Zeybekci, Türkiye'nin bugüne kadar İran'a uygulanan yaptırımlarda yer almadığını anımsatarak, şöyle konuştu:
"Sadece ikili ilişkilerimizde değil, uluslararası arenada da Birleşmiş Milletlerde de İran'a yaptırım oylamasında 'hayır' oyu kullandık. Zamanında İran'a ambargo uygulanması için 'evet' oyu kullananların, ambargonun kalkacağı ihtimaliyle birlikte İran'a ticaret seferleri düzenlemelerini de memnuniyetle seyrediyoruz.
Aramızdaki en önemli şeyin para ve bankacılık sistemlerimizi başkalarının kontrolünden çıkararak kendi milli paramızla ticaret yapmak olduğunu düşünüyorum.
Bizim Tercihli Ticaret Anlaşması ile İran'a verdiğimizi imtiyaz listemiz dünyada hiçbir ülkeye vermemiş olduğumuz bir listedir. Dünyadaki bütün ülkelerin en hassas oldukları alan tarım ürünleridir. Çünkü nüfusun büyük kısmını etkiler. Biz ilk olarak İran'a tarım ürünleri arasında imtiyaz verdik. Bu anlaşma bu imtiyaza rağmen Türkiye Büyük Millet Meclisi'nden bütün partilerin oy birliği ile geçti. Bu, anlaşmaya ne kadar önem verdiğimizin bir göstergesidir."
- Taşımacılık sorunu
Zeybekci, heyetler arası görüşmelerde İran'ın Türk tırlarından akaryakıt fiyat farkı uygulaması adı altında ücret alması ile başlayan taşımacılık sorunlarının da ele alındığını aktardı. Akaryakıtın sadece İran'da değil, ticaret yapılan Azerbaycan, Irak ve Rusya gibi birçok ülkede Türkiye'den daha ucuz olduğunu anımsatan Zeybekci, dolayısıyla böyle bir uygulamanın doğru bir yaklaşım olmadığını düşündüklerini söyledi.
Zeybekci, akaryakıt fiyat farkından asıl zarar görenin Türkiye ekonomisi olduğunu belirterek, "Türk aracının başka bir ülkeden ucuz yakıt alarak bunu ülkeye sokması yani bunun vergisini ödememesinden zarar gören Türkiye ekonomisidir. Ülke olarak zarar gören biziz. Hiçbir ülkeyle böyle bir uygulama yok. İran ile böyle bir uygulamayı büyük resmi ıskalamak olarak görüyorum. İnşallah İran İletişim ve Enformasyon Bakanı Sayın Mahmud Vaizi'nin yakın tarihte Türkiye'ye gerçekleştireceği ziyarette bu problemin tarihe gömüleceğine inanıyorum" değerlendirmesini yaptı.
- "Bundan sonraki aşamada bankacılık alanındaki sorunlar çözülmeli"
İran Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı Muhammed Rıza Nimetzade ise Zeybekci'nin ziyaretinin tarihi bir önem taşıdığına işaret ederek, heyetler arası görüşmelerde iş birliği fırsatlarını ve mevcut sorunların çözümünü ayrıntılı bir şekilde ele alma fırsatı bulduklarını anlattı.
Nimetzade, iki ülke cumhurbaşkanlarının aldığı kararın ardından, 30 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefinin sorumluluğunun Zeybekci ile kendisine verildiğini aktararak, sözlerini şöyle tamamladı:
"Bugün burada bu hedefe doğru bir adım atmış bulunuyoruz. Özetle, Türkiye'den İran'a ihracatı yapılacak ürünlerden 125 ürünün tarifesi düşürülecek. Türk tarafı da İran'dan ithal ettiği 140 ürün için bu tarifeleri düşürecek.
Bugün iki tarafın teknik heyetlerinin her ay toplanmaları kararını aldık. İkinci önemli konu bankacılık konusunda iş birlikleri. Türkiye'den en az bir bankanın daha İran ile iş birliği yapması öngörülüyor. Bu anlaşma ile gümrük tarifelerinin azaltılması konusunda büyük bir adım attık. Şimdi çözmemiz gereken ikinci önemli konu bankacılık.
Milli paralarımızla ticaret yapma konusunu görüştük. Halk Bankası dışında ikinci bir Türk bankasıyla iş birliği yapmak için çalışmalar başlatılacak. Gümrük işlerinin tek pencereden yapılması gündemimizde olan bir diğer önemli konu. Sınır kapılarında iyileştirmelerin yapılması, Razi-Kapıköy Sınır Kapısı'nın standartlarının yükseltilmesi, bu sınır kapısının faaliyete geçmesini sağlayacak Razi-Hoy otoyolunun inşası ve Türk tarafının bu yolun inşaatına finansal destek vermesi, üzerinde mutabık kaldığımız konular arasında."
Bakan Zeybekci, basın toplantısının ardından İranlı Bakan Nimetzade'nin kendisi onuruna verdiği öğle yemeğine de katıldı.
