İslam dünyasında ramazan bayramı

İslam dünyası ve Müslümanların yoğun olarak yaşadığı ülkelerde ramazan bayramına genellikle pazartesi günü başlanacak.

Astronomik hesaplar, hilalin gözüküp-gözükmemesi, ülkelerdeki İslam hukuku kurumlarının kararları çerçevesinde ramazan başlangıç ve bitişinde yaşanan farklı görüşler nedeniyle bu yıl Müslümanların yoğun olarak yaşadığı ülkeler ve İslam aleminde, ramazanın bayramının başlangıç günü için 2 farklı tarih belirlendi.

Dünya ülkelerinin genelinin Ramazan ayının bitimi ve Şevval ayı hilalin görülmesi konusunda ortak hareket ettikleri gözlemlenirken bazı ülkeler ramazan bayramına 29 Temmuz Salı günü başlayacak.

Bazı ülkeler Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı'nı bir takım ülkelerin ise Suudi Arabistan Baş Müftülüğü'nün takip ettiklerini açıklarken, bazı ülkeler ise kendi yöntemleriyle kararlarını aldılar. Ramazan ayının başlangıcında ihtilaf yaşayan Türkiye ve Suudi Arabistan'ın ayın sonunda ortak tarihte (29 Temmuz) buluştukları gözlemlendi.

Pazartesi başlayan ülkeler

Diyanet İşleri Başkanlığı'nın hilali gözlemlemede bilimsel yöntemleri tercih etmesi sebebiyle Türkiye ramazan bayramına pazartesi günü girecek. Bosna-Hersek, Hırvatistan, Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Sırbistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Türkiye'yi takip ettiğini açıklarken, Kuzey Amerika Fıkıh Konseyi (ISNA) ve Kuzey Amerika İslam Toplumu (FCNA) da Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'lı Müslümanların pazartesi günü, ramazan bayramına aynı gün başlayacaklarını duyurdu.

Suudi Arabistan Baş Müftülüğü, ramazan ayına başlanması için çıplak gözle görülme kriterini esas aldığını ifade ederek bu sebeple ramazanın 1'nci gününü 29 Haziran olarak belirledi. Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Bahreyn, Belçika, Bolivya, Bulgaristan, Çin, Danimarka, Mısır, Finlandiya, Gürcistan, Macaristan, İzlanda, Irak, İtalya, Ürdün, Kazakistan, Kuveyt, Kırgızistan, Lübnan, Moritanya, Hollanda, Norveç, Sudan, Suriye, İngiltere, Bangladeş, Katar ve Birleşik Arap Emirliklerindeki fıkıh makamları da Suudi Arabistan'la beraber hareket ediyor.

Başkanlığını tanınmış İslam alimi Yusuf el-Karadavi'nin yaptığı, merkezi İrlanda'nın başkenti Dublin'de bulunan Avrupa Fetva ve Araştırmalar Konseyi (ECFR) de pazartesi gününü ramazan bayramının (Şevval ayının) ilk günü ilan etti. İrlanda, Arnavutluk ve Lüksemburglu müslümanlar ECFR'nin fetvası doğrultusunda hareket ederken Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Yemen Sünni ve Zeydi fıkıh konseyleri ile Mısır ve Suudi Arabistan Baş Müftülüğü de aynı tarihe işaret etti.

Aynı görüşü benimseyen İbadi mezhebine mensup Umman Müftülüğü, Filistin, Cezayir, Güney Afrika da kendi gözlemleriyle aynı kararı aldığını açıklarken Lübnan'ın en büyük Şii otoritesi Ayetullahuzma Seyyid Hüseyin Fadlullah'ın fıkıh merkezinden yapılan alimler heyeti raporunda pazartesi günü Ramazan bayramının başlangıcı olduğu duyuruldu.

Salı günü başlayacak ülkeler

Ramazana 29 Temmuz Salı günü başlayacak ülkeler arasında İran ve Pakistan bulunuyor. Pakistan Hilali Gözlemleme Komitesini yaptığı açıklamada hilalin kendi bölgelerinden çıplak gözle görülememesi gerekçesiyle salı günü bayrama başlanacağını ilan etti.

İran'ın en büyük Şii otoritesi olan Ayetullahuzma Ali Hamaney'in başkanlığını yaptığı ve özellikle bayram hilalini tespit konusunu belirleyen “İstihlal” merkezi, bayramın Salı günü olacağını belirtti. Iraklı Şii alim Ayetullahuzma Ali Hüseyin Sistani de bağlılarına, bayrama salı günü başlanacağını duyurdu.

Avustralya, Yeni Zelanda ve Büyük Okyanus adaları ile Çin, Japonya ve Rusya Federasyonu'nda yaşayan Müslümanlar da Salı günü bayram yapacaklar.

Farklılık nereden kaynaklanıyor?

İslam hukukunda, esas alınan ay takvimi, başlangıcı ve bitişi ayın hareketlerine göre belirlenen aylardan oluşuyor. Ramazan ayı da ay takvimine göre her sene değiştiğinden, ayın başlangıç ve sonunu tespit edebilmek için öncelikle, yeni başlayan ayın hilalini tesbit etmek gerekiyor. İslam fıkhında yeni ayın tespiti için iki görüş bulunuyor. Aybaşlarının belirlenmesinde çıplak gözle görülme yöntemini tercih edenler ile bilimsel ölçüm ve hesaplamaları esas alan fıkıh otoriteleri, zaman zaman tarihlendirme konusunda farklılaşıyor.

İslam dünyasında ramazan bayramı

Ramazan bayramının ilk günü 28 Temmuz Pazartesi günü olarak kabul edilirken, İran, Iraklı Şiiler, Avustralya ile Uzak Doğu ülkeleri ise bayramı 29 Temmuz Salı günü kutlamaya başlayacak.