Köyün girişinde yapılan anıtını açılışı öncesi, şehitler için Kur'an-ı Kerim ve ilahiler okundu.
Açılışta konuşan Kaymakam Faruk Erdem, Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde özellikle 18. yüzyıldan itibaren her cephede karışıklıklar başladığını söyledi.
Bunun etkili olduğu bölgelerden birinin de buralar olduğunu ifade eden Erdem, "Bölgemiz için önemli olan iki gelişme bölge hafızasında yer etti. Bunlardan bir tanesi Osmanlı-Rus savaşı, diğeri de Mondros Mütakeresi. Bu iki tarihsel olay bölge için ve bugünü anlamamız için çok önemli" dedi.
Erdem, o dönem Ermenilerin çeşitli katliamlar yaptığını anımsatarak, şunları kaydetti:
"İnsanlık tarihinin utanç noktası diyebileceğimiz çok ciddi zulümler yaptılar. Ermeniler buradayken aynı zamanda kendilerine güvenli bir hat oluşturmak için pilot bölge seçtikleri bazı noktalar vardı ki onlardan bir tanesi de bugün burada bulunduğumuz nokta. Burası tren yolu ve ana yolla bağlantılı olması hasebiyle Pergit, Kuyucuk, Şahnalar ve Geçit köyü tarafında Ermeniler katliamlarını artırarak bölgeyi temizleyip bir an önce yol açmaya çalıştılar. O açıdan katliamın en ciddi tanıklarından birisi de bu bölge oldu."
Bölgenin diğer alanlarında da katliamlar yaşandığını dile getiren Erdem, bu anıtın burada temsili olarak Arpaçay'daki Ermeni katliamına uğrayan bütün şehitleri temsil ettiğini vurguladı.
Köy muhtarı İbrahim Birdal da 1915-1918 yılları arasında Ermeni mezalimine uğrayan bölgenin büyük katliamlar gördüğünü belirtti.
Bu katliamı birebir yaşayan köy halkının toplatılarak Ermeni Taşnak milisleri tarafından komşu köy olan Küçükçatma'da katledildiğini söyleyen Birdal, "O dönem Büyükçatma köyünden toplam 183 kişi katledilirken, bugünkü yetişmiş erkek sayısı 168'dir. Bu katliamın boyutlarını göstermektedir. Bayrağımıza sahip çıkmalıyız" dedi.
Açılış konuşmalarının ardından 5 metre yüksekliğe sahip şehitlik anıtının açılışı yapıldı. Anıtın üzerinde adları yakınlarının yardımıyla tespit edilebilen şehitlerin isimleri yer alıyor.
