Çocuklar, her ne sebeple yaşanırsa yaşansın krizlerin en çok mağdur ettiği kesim. 7 milyarı aşan dünya nüfusunun en az 2 milyarı çocuklardan oluşuyor ve bu çocukların 210 milyonu yetim. Asya, Afrika, Latin Amerika ve Ortadoğu bölgeleri yetim çocuk sayısının en yoğun olduğu coğrafyalar. Savaş, işgal, doğal afet, çatışma, kronik yoksulluk ve AIDS gibi ölümcül hastalıklar nedeniyle ebeveynlerinden birini veya her ikisini kaybeden çocuklar birçok tehlikeyle yüz yüze. İnsan kaçakçılığı, istek dışı evlatlık verilme, çocuk asker olarak kullanılma, çocuk işçiliği, organ mafyası, fuhuş ve dilenci şebekeleri, misyoner örgütler, madde bağımlısı olma riski ve çeşitli suç örgütleri savunmasız çocukları tehdit ediyor.
400 milyon yetim
46 ülke ve bölgede yetimlere periyodik ve sürekli destek sağlayan İHH İnsani Yardım Vakfı, Dünya Yetimler Günü dolayısıyla yayınladığı 'Dünyada Yetim Gerçeği' isimli çalışmayla büyük sorunlara dikkat çekiyor. Rapora göre, dünya yetim nüfusunun 2015 yılında 400 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor. Bu yüksek artışın sebebi ise korkunç, uluslararası kaynaklara göre günümüzde her iki saniyede bir çocuk anne veya babasını kaybediyor.
Savaşlar, çatışmalar, işgaller birinci etken
Dünya çocuklarının yetim durumuna düşme sebeplerinin en başında savaşlar, işgaller, çatışmalar geliyor. Dört yıldan bu yana devam eden Suriye'deki çatışmalar nedeniyle 1 milyondan fazla Suriyeli çocuk, mülteci olarak komşu ülkelerde yaşamak durumunda kaldı. BMMYK'nın geçen kasım ayında açıkladığı rakamlara göre 70 bin Suriyeli mülteci aile, aile reisi olmadan yaşıyor. Yaklaşık 4 bin mülteci çocuk ise her hem annesini hem babasını yitirmiş durumda. Afganistan'da yıllardır süren işgaller ve çatışmalar nedeniyle 400 binin üzerinde sakat çocuk olduğu biliniyor, bu çocukların büyük kısmı yetim. Karışıklıkların bitmediği Irak'ta 5 milyon yetim olduğu tahmin ediliyor.
Rapora göre çocukları yetim bırakan ikinci etken ise yoksulluk. Dünya Bankası verilerine göre 7 milyarlık dünya nüfusunun 1,22 milyarı aşırı yoksul, yani günlük gelirleri 1,25 doların altında. Dünya nüfusunun yarısı yani 3 milyardan fazla kişinin geliri günde 2,50 dolardan az. Dünyada 842 milyon kişi yiyecek yemekten yoksun. Ve yoksulluk sebebiyle her gün 22 bin çocuk ölüyor.
Doğal afetler ve salgın hastalıklar
Yetimliği çoğaltan diğer bir etken de doğal afetler. 2011 yılında Haiti'de meydana gelen deprem sonrası 10 milyonluk Haiti nüfusunun 300 bini artık yetimlerden oluşuyor. Benzer şekilde Japonya'da 2011 yılında yaşanan deprem ve akabinde görülen tsunami sonucunda 200 çocuk her iki ebeveynini, bin 200 çocuk da anne veya babasını kaybetti.
Başta AIDS olmak üzere salgın hastalıklar da çocukları tehdit ediyor. İHH İnsani Yardım Vakfı'nın raporuna göre AIDS nedeniyle yetim kalan çocukların 15 milyonu Sahra Altı Afrika ülkelerinde yaşıyor. AIDS sebebiyle yetim kalan çocukların sayısının 2015 yılında 25 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor. Afrika'dan sonra AIDS nedeniyle ailesini kaybeden çocukların en yoğun bulunduğu bölge Asya. Asya'da bir milyondan fazla çocuk AIDS dolayısıyla yetim kaldı.
Yetimleri bekleyen tehlikeler
İnsan kaçakçılığı yetimleri bekleyen tehlikelerin başında geliyor. Ne yazık ki kaçaklığın çoğu fuhuş mafyalarına hizmet ediyor. Sadece Brezilya'da hâlihazırda 200 ila 500 bin arasında çocuğun fuhuş sektöründe çalıştırıldığı tahmin ediliyor. Dünya fuhuş mafyasının en yüksek oranda çocuk kaçırdığı ülke ise Kamboçya.
İnsan kaçakçıları tarafından alıkonulan yetimler, fuhuş ticaretinin yanı sıra organ mafyası, evlatlık verilme, ucuz işçi olarak çalıştırılma gibi tehditlerle de karşı karşıya. Sahipsiz çocukların karşılaştıkları en ölümcül tehlikelerden biri de çocuk asker olarak kullanılmak. UNICEF'in 2003'te yayımladığı bir rapora göre yaklaşık 20 ülkede 300 bin çocuk asker var. Çocuk askerlerin yüzde kırkını kızlar oluşturuyor ve bu çocukların bir kısmı henüz on yaşının altında. Afrika kıtası çocuk askerlerin en yoğun olduğu bölge.
Çocuk işçiler artıyor
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)'nün verilerine göre dünyada tam zamanlı çalışan 168 milyon, tam veya yarı zamanlı çalışan 264 milyon çocuk işçi bulunuyor. 168 milyon çocuk işçinin 85 milyonu tehlikeli işlerde çalıştırılıyor. Afrika'da yaşayan 5-17 yaş arasındaki her beş çocuktan biri çocuk işçi durumunda.
Organ mafyası 1 milyon çocuk kaçırdı
Rapora göre organ mafyasının hedef kitlesi arasında yetimler, terk edilmiş kimsesiz çocuklar, sokak çocukları, sokaktaki engelli çocuklar önemli yer tutuyor. 1987 ve 2007 yılları arasında 1 milyon çocuk organ nakli için kaçırıldı. Bir diğer tehlikeli mafya ise dilenci mafyası. Özellikle sakat çocuklar mafyaların hedefinde. Bir milyarı aşan nüfusunun yaklaşık yüzde 30'u yoksulluk sınırının altında yaşayan Hindistan'da 300 bin çocuk dilencilik yapıyor.
Misyoner örgütler, suç şebekeleri ve madde bağımlılığı yetimlerin karşı karşıya olduğu diğer ciddi tehditler.
Dünya Yetimler Günü'nün ilan edilmesinde ön ayak olan İHH, yayınladığı raporla yetimlik gerçeğine dikkat çekmeyi hedeflerken, kalıcı projeler için de destek bekliyor. Yetim Sponsorluk Destek Sistemi ile yeni yetimlere düzenli destek sağlayan İHH, 46 ülke ve bölge ile Türkiye'de 52 şehirde 43 bin 644 yetime düzenli olarak destek sağlıyor.
