AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, 1339-1521 yılları arasında inşa edildiği ve aynı zamanda yanında bir medrese olduğu bilinen Mehmet Paşa Camisi, Osmanlı döneminde Yeni Cami, Mehmet Ali Paşa Camii, İnce Mehmet Paşa Camii ve Büyük Kütah Camisi olarak anıldı.
Cami ve medrese olarak uzun yıllar hizmet veren Mehmet Paşa Camii, Cumhuriyetin ilk yıllarında yıkılarak, şimdiki Kemaliye İlkokulu'na dönüştürüldü. Yıkılan camiden geriye kalan minare ise halen camisine kavuşacağı günü bekliyor. Halkın adres tarifinde sıklıkla kullandığı tarihi yapı, halk arasında "öksüz minare" olarak biliniyor.
Minarenin tekrar camiye kavuşturulması için Vakıflar Bölge Müdürlüğünün çalışmaları sürüyor. Eski Kilis Valisi Turhan Ayvaz tarafından, Vakıflar Bölge Müdürlüğü mülkiyetine geçirilen alanda yeniden cami inşa edilmesi planlanıyor. Gaziantep Vakıflar Bölge Müdürlüğünden alınan bilgiye göre, İzmir'de yaşayan Kilisli bir hayırsever tarafından yaptırılacak caminin harem kısmının tespitinden sonra projelendirilerek inşasına başlanacak.
Kent tarihi hakkında araştırmalar yapan yazar Fikret Oğuztürk, AA muhabirine yaptığı açıklamada, caminin ve yanında bulunan yirmi odadan oluşan medresenin İbrahim Paşa tarafından yaptırıldığını belirtti.
Tarihi kayıtlarda cami ve medresenin daha sonraları deforme olunca eski Halep Valisi Mehmet Paşa tarafından 1831 yılında yeniden yaptırıldığının yer aldığını anlatan Oğuztürk, "1936 yılında camiden çok okula ihtiyaç var düşüncesiyle bu caminin tapusu Milli Eğitim Müdürlüğüne devredilmiş. Cami daha sonraları yıkılarak taşlarıyla Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından Kemaliye İlkokulu'na dönüştürülmüş. Camiden eser olarak minare giriş kapısı kalmıştır. Bundan dolayı Kilis halkı tarafından 1936 yılından itibaren 'Öksüz Minare' olarak adlandırılmıştır" dedi.
Camiden sökülen taşların Kilis kent merkezine 2-3 kilometre uzaklıkta Kesmelik adıyla anılan yerde üretildiğini ifade eden Oğuztürk, bu bölgede yüzyıllar boyunca Anadolu'nun birçok yerine minare ve yapı taşı sevk edildiğini kaydetti.
Kilis Valiliği tarafından Kemaliye İlkokulu'nun alanının tapusunun Vakıflar Bölge Müdürlüğüne iade edildiğini vurgulayan Oğuztürk, "Vakıflar Bölge Müdürlüğü eski camiyi tekrar yaptırıp ibadete açmak için gerekli girişimlerde bulunuyor. İnşallah birkaç yıl içerisinde Mehmet Paşa Camii'nin tekrar ibadete açılacağı günü bekliyoruz" diye konuştu.
