AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2014 Mayıs dönemi dış ticaret istatistiklerinden değerlediği bilgilere göre, mayıs ayında altın ithalatı geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 69 azalarak 2 milyar 145 milyon dolardan 665 milyon dolara geriledi ve bir önceki aya göre ise yüzde 84,5 arttı. Bu yılın nisan ayında altın ithalatı 361 milyon dolar düzeyindeydi.
Altın ithalatı 2014 yılının ilk beş ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 75 azalarak, 7 milyar 423 milyon dolardan 1 milyar 862 milyon dolara geriledi.
Bu yılın mayıs ayında altın ihracatı geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 88 azalarak 366 milyon dolardan 43,9 milyon dolara geriledi ve bir önceki aya göre ise yüzde 14,9 azaldı. Bu yılın nisan ayında altın ihracatı 51,6 milyon dolar düzeyindeydi.
Altın ihracatı 2014 yılının ocak-mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,4 artarak, 2 milyar 197 milyon dolardan 2 milyar 578 milyon dolara yükseldi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, Türkiye'nin nisan ayında cari işlemler açığı 4 milyar 788 milyon dolar, yıllıklandırılmış bazda cari işlemler açığı 56 milyar 790 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmişti.
Ekonomistler, altın ithalatının baz etkisi nedeniyle cari açıktaki düşüşe katkı sağlamayı sürdüreceğini ve yılsonu cari açığın 50 milyar dolar düzeyine ineceğini öngörüyor.
- "Altın ithalat talebinde tekrar bir sıçrama olmazsa önümüzdeki aylarda yıllık dış açık daralmaya devam edecektir"
AA muhabirine konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, dış ticaret dengesini altının çok olumlu ve enerjinin ise olumlu etkilediğini belirtti.
Bürümcekçi, "İthalat azalışının devam etmesinde mayıs ayında altın ithalatının 665 milyon dolarla sınırlı kalması da önemli bir etkendi. Böylece, geçen yılın aynı ayında altın ithalatının çok daha yüksek olması (2,15 milyar dolar) nedeni ile yıllık ithalata olumlu etkisi de gözlendi. Buna karşılık, altın ihracatının bu ay da düşük kalması altın dış ticaret dengesinin dış dengeyi azaltıcı yöndeki etkisini sınırladı" ifadelerini kullandı.
2012 yılında altın dış ticareti dengesinin 5,7 milyar dolar fazla ve 2013 yılında 11,8 milyar dolar açık verdiğini anımsatan Bürümcekçi, bu yıl ilk beş ay sonunda ise 715 milyon dolar ile net ihracatçı konumda olunduğunu ifade etti.
"Dış açıkta azalış eğilimi altın ithalatının oluşturduğu baz etkisi nedeniyle temmuz ayı sonuna kadar güçlü seyredecek" diyen Bürümcekçi, geçen yılın ilk yedi ayında toplam 11 milyar dolar altın ithalatı gerçekleştirildiğine ve bunun büyük kısmının da nisan-temmuz döneminde kaydedildiğine dikkati çekti.
Bürümcekçi, şunları kaydetti:
"Altın ithalat talebinde tekrar bir sıçrama olmazsa önümüzdeki aylarda yıllık dış açık daralmaya devam edecektir. Ayrıca, izlediğimiz kadarıyla, haziran ayı TİM öncü ihracat (altın hariç) verileri yıllık bazda yine güçlü bir artış -yüzde 8 civarında- kaydedilebileceğini düşündürmektedir. Buna karşılık, TL'de gözlenen toparlanma, azalan siyasi belirsizlikler ile tüketici-reel kesim güveninde gözlenen artışlar ve bu yıl kredilerde görülen yavaşlamada en kötü noktanın geride bırakıldığına dair sinyaller, altın dışı ithalatın önümüzdeki dönemde hızlanabileceğini ve yukarıda bahsettiğimiz olumlu faktörleri belli ölçüde sınırlayabileceğini düşündürmektedir."
Dış ticaret verisinden sonra, mayıs ayı cari açık beklentilerini 3,4 milyar dolar olarak şekillendirdikleri bilgisini veren Bürümcekçi, geçen yılın aynı ayında cari açığı 7,6 milyar dolar olduğunu hatırlattı.
Bu şekilde gelirse, son 12 aylık cari açığın 52,6 milyar dolar düzeyine ineceğini ifade eden Bürümcekçi, 2014 yılı için yüzde 3 düzeyindeki GSYH büyüme tahminlerine paralel, 2014 sonu cari açık beklentisinin GSYH'nin yüzde 6,2'sine tekabül edecek şekilde 50 milyar dolar düzeyinde bulunduğunu dile getirdi.
- "Yıllık cari açıktaki düşüşün mayıs ayında daha da belirginleşmesini bekliyoruz"
Halk Yatırım Başekonomisti Banu Kıvcı Tokalı ise mevsimsel olarak düzeltilmiş verilere bakıldığında hem ihracattaki yavaşlama hem de ithalattaki hızlanmada daha çok altın ticaretinin etkili olduğunu söyledi.
Yılın ilk üç ayında 2,5 milyar dolara ulaşan altın ihracatının, takip eden iki aylık dönemde 96 milyon dolarla sınırlı kaldığını ifade eden Tokalı, "Aylık olarak 200-300 milyon dolar civarında sınırlı kalan altın ithalatı ise mayıs ayında 665 milyon dolara yükseliyor. Ancak, yine de geçen yılın 2 milyar dolar civarındaki seviyesinin oldukça altında. Dolayısıyla,altın ticaretinin bu yıl olumsuz etkisinin azalacağı beklentisi devam ediyor. Altın ihracatının son iki aydır azalmasıyla, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve TÜİK ihracat rakamları arasındaki farkın da önemli oranda daraldığını izliyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
Baz etkisine bağlı olarak, yıllık cari açıktaki düşüşün mayıs ayında daha da belirginleşmesini beklediklerini öngören Tokalı, nisan ayında 56,8 milyar dolara gerileyen yıllık cari açığın mayıs sonunda 53 milyar doların altına gerileyebileceğini dile getirdi.
Tokalı, gerek TL'deki değer kazancı eğilimi, gerekse de enerji maliyeti ve iç talebin seyri yönündeki belirsizlikler doğrultusunda, cari dengedeki iyileşmenin yılın ikinci yarısında ivme kaybedebileceğini tahmin ediyor.
