Osmanlı'nın erken dönemlerinin bugüne ulaşan en güzel kırsal kesim sivil mimari örneklerini barındıran 700 yıllık Cumalıkızık'ta ise gelişmeleri sevinçle karşılayan köylü kadınlar, ürettikleri gıda maddeleri ve el işlerini sattıkları iş yerleri ile stantlarına "Sevinçliyiz UNESCO'ye girdiğimiz için" yazılı dövizler astı.
Bursa Büyükşehir Belediye Recep Altepe, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Bursa'nın uluslararası alanda tanıtımı açısından önemli bir kararın açıklandığını söyledi.
"Tarih başkenti Bursa'mızın dünya gündemine gelmesi ve turizm destinasyonları arasında önemli bir nokta olması konusunda bizim için gerçekten tarihi bir karardı bu" diyen Altepe, tarihi ve kültürel mirasın ayağa kaldırılması konusunda özellikle son 10 yılda yapılan çalışmaların, bu sürece büyük katkı sağladığını söyledi.
Altepe, Bursa'nın, ilk dönem Osmanlı mimarisinin örnekleriyle dolu olduğunu ve sultanların kurduğu semtlerden oluştuğunu hatırlatarak, Dünya Miras Listesi'ne dahil edilen alanlara ilişkin şu bilgileri verdi:
"İlk kent hayata geçerken, sur dışındaki yaşam da Bursa'da ilk vücut buluyor. Şehrin doğu ucunda Yıldırım Bayezid'in kurduğu Yıldırım semti, batı ucunda da Murad Hüdavendigar'ın kurduğu Çekirge semti var. Merkezinde Orhangazi'nin kurduğu hanlar bölgesi, onun bir tarafında Muradiye, bir tarafında da Yeşil semti var. Tam bu merkezde de yine 'sur içi' dediğimiz Orhangazi ve Osmangazi türbelerinin de bulunduğu merkez var. Bu altı ayrı bölge, bir de Bursa'nın fethinden önce Osmanlı'nın bu topraklara gelip, ilk yerleşimi olduğu, kırsal yerleşimi olan 'kızık köyleri', bunların da örneği Cumalıkızık. Yedi ayrı yerleşim birimiyle birlikte neredeyse Bursa'nın tamamı."
Bu zenginliklerin dünyada da duyulması ve Bursa'nın kültür turizminden hak ettiği payı alabilmesi için çalışma başlattıklarını anlatan Altepe, 2009 yılında Bursa Alan Başkanı Prof. Dr. Neslihan Dostoğlu'nun da aralarında bulunduğu ekibin, 2012 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı aracılığıyla dosyayı UNESCO'ya teslim ettiğini hatırlattı.
-"Bursa ana destinasyon oluyor"
Altepe, yüzlerce başvuru olmasına rağmen ilk toplantıda oy birliğiyle böyle bir kararın alınmasının önemini vurgulayarak, şöyle devam etti:
"Bu kadar yılın emeğiyle sonunda Bursa artık bu listeye girdi. Şimdiden sonra tüm Bursa'nın külliyeleriyle başta hanlar bölgesi olmak üzere, zaten yol haritamız var ve bu yol haritamız kabul edildi. Onların da ilave tavsiyeleriyle birlikte yeni çalışmalarımız hızla devam edecek ve Bursa inşallah turizmden önemli bir pay alacak. Bizim sadece bir eserimiz Dünya Miras Listesi'ne girmedi, yedi ayrı bölgemiz girdi. Bu başlı başına kentin tamamının hemen hemen listeye alınması demek. Bu da Bursa merkezinin önemli bir destinasyon olduğunu gösteriyor. Buraya sıradan bir eser için gelmeyecek insanlar. Bir şehri gezmeye, tarihi tanımaya gelecekler. Osmanlı'nın ilk kurduğu şehir, Osmanlı'yı kuran şehir Bursa... Yaşayan, canlı bir tarih kenti, bir müzekent burası ve bunu yerinde görmüş olacaklar. Burası ana destinasyon oluyor ve her açıdan avantajlı durumdayız, burası önemli bir uğrak yeri olacak inşallah."
İznik'te de bu çerçevede çalışmalar başlattıklarını belirten Altepe, Hristiyan alemi için de önem taşıyan ilçenin de Dünya Miras Listesi'ne girmesi için uğraştıklarını bildirdi.
-"Başarıda en büyük payı olan Cumalıkızıklılar"
Cumalıkızık'ın sınırları içinde yer aldığı Yıldırım ilçesinin Belediye Başkanı İsmail Hakkı Edebali de Osmanlı dönemindeki kırsal mimari yaşam şeklinin UNESCO Dünya Miras Listesi'ne girmesinin sevindirici bir gelişme olduğunu söyledi.
Edebali, kadim medreniyete ait olan ve bugüne kadar ulaşan güçlü bir kültürel ve kırsal mimari anlayışının tescil edildiğini vurgulayarak, "Tabii çok sevinçliyiz. Bu başarıda aslında en büyük payı olan bence Cumalıkızıklılar çünkü köylerini korudular. Onları tebrik ediyoruz, gerçekten. O koruma anlayışı olmasaydı, belki bugün o listeye girmeyecektik. Dolayısıyla bunda en büyük pay sahibi, burada yaşayan vatandaşlarımızdır. Köylerini, sokaklarını korudukları için bugün bu noktalara geldi. Tabii bu hak edilen bir şeydi. Hakkın tescili anlamındaydı" diye konuştu.
Türkiye'nin, Dünya Miras Listesi'ne kayıtlı alanlarının sayısının 13'e ulaştığını, bunlardan birinin Cumalıkızık olmasının Yıldırım adına da Bursa adına da sevindirici olduğunu dile getiren Edebali, "Kültürel ve turizm anlamında biz şimdi vitrine çıkmış olduk. O vitrini, o potansiyeli çok iyi değerlendirmek lazım" ifadelerini kullandı.
Edebali, Cumalıkızık Kentsel Tasarım Projesi'ne son şeklini verdiklerini ve projeyi Anıtlar Kurulu'na sunduklarını da ifade ederek, Cumalıkızık'ı koruyarak gelecek kuşaklara aktarmayı hedeflediklerini kaydetti.
- "700 yıllık bir ata mirası"
Cumalıkızık Muhtarı Ahmet Kuş da Cumalıkızık'ın "700 yıllık bir ata mirası" olduğunu anlatarak, şunları söyledi:
"Bu mirası da hiç olmazsa 700 yıl daha geleceğe taşımanın dev projelerinin peşindeyiz. Tabii ki Cumalıkızlıların bunda rolü çok. Vatandaş hepsi memnun. Duvarlarımızın taş, kerpiç, sokaklarımızın dar olması ve arasından suların akması... Biz memnunuz, gelenler de memnun. Şükür ki Dünya Miras Listesi'ne girdik. 'Geç kalmış bir proje diyoruz buna. Tabiri caizse trenin son vagonuna yapıştık. Ama istasyonda kalmaktan iyidir, yine son vagon da olsa. Gerçekten Cumalıkızıklılar bunu hak etmişti. Güzel koruduk, bugüne kadar taşıdık."
-Köylüler de memnun
Ürettiklerini köy meydanında açtığı stantta yerli ve yabancı turistlere satan Meral Tok da "Burası bizim için, herkes için ekmek kapısı oldu. Herkesi bekliyoruz, dünyaca" dedi.
Köylülerden Hatice Adıyaman da çok mutlu, sevinçli olduklarını dile getirerek, "Zaten bekliyorduk, hazırlıklıydık. Daha çok turist ve daha çok döviz, güzel bir şey. Arapçam süper, İngilizcem var, daha ne olacak? Yeter bize konuşacak kadar her şeyi biliyoruz" ifadelerini kullandı.
-Cumalıkızık ve listeye giren diğer alanlar
Bursa'da, UNESCO Dünya Miras Listesi'ne giren alanlar ise Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu" Dünya Miras alanı, Orhangazi Külliyesi ve çevresini içine alan Hanlar Bölgesi, Hüdavendigar (I. Murad) Külliyesi, Yıldırım (I. Bayezid) Külliyesi, Yeşil (I. Mehmed) Külliye, Muradiye (II. Murad) Külliyesi ve Cumalıkızık köyü olmak üzere altı bileşenden oluşuyor.
Osmanlı'nın erken dönemlerinin bugüne ulaşan en güzel kırsal kesim sivil mimari örneklerinden olan Cumalıkızık, 1300'lü yıllarda bir vakıf köyü olarak kuruldu. Dünya Miras Geçici Listesi'ne 2000'de alınan Cumalıkızık, "Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu" dosyası ile Dünya Miras Asıl Listesi'ne alındı. Dosyada, Cumalıkızık ile hanları-külliyeleriyle Bursa ve bu yerleşim merkezlerinin Osmanlı ekonomisindeki rolü ve Osmanlı'nın bir beylikten imparatorluk haline dönüşmesi teması işlendi. Dosyada, Bursa'nın kent planlaması açısından, sonraki payitahtlar Edirne ve İstanbul'a örnek olması ve payitahtın taşınmasından sonra da manevi önemini devam ettirmesi de işlendi.
