Irak'ta mezhep çatışmasından korkuyor

Irak genelinde Irak Şam İslam Devleti (IŞİD)'nin eylemleri artarken BM, ülkede mezhep temelli çatışmaların artmasından endişe ediyor.

IŞİD'in Musul ve bazı kentleri ele geçirip Bağdat'a doğru ilerlemesi ve mezhep temelli çatışmalar Irak'ın toprak bütünlüğünü tehdit ederken, bu durum, BM sistemi içinde Genel Sekreterlik ve bağlı yardım kuruluşları alarma geçirdi.

Genel Sekreter Ban Ki-mun, konuya ilişkin ilk açıklamasında, Türk diplomatların alıkonulması ve IŞİD'in Musul'daki kanlı eylemlerini kınayarak Irak'ın toprak bütünlüğü ve egemenliğine saygı gösterilmesini istemişti.

Ban tarafından dün yapılan açıklamada da ülkede artan mezhep temelli çatışma riskine işaret edilerek tansiyonu artıracak söylemlerden kaçınılması istendi.

Mezhep çatışmalarının bütün bölgenin güvenliği için çok önemli sonuçları olacağı uyarısında bulunan Ban, Iraklı siyasi ve dini liderlerden taraftarlarına misillemeden kaçınmaları için uyarıda bulunmaları çağrısı yaptı.

Ban Ki-mun'un bu açıklamasının yayımlandığı sıralarda ise Bağdat'taki BM personelinin tahliyesine başlanmıştı. BM'nin Bağdat ve çevresinde bulunan yaklaşık 200 uluslararası personelinden 58'i Ürdün'ün başkenti Amman'a nakledildi.

BM Genel Sekreterinin Sözcü Yardımcısı Farhan Haq, BM personelinin Erbil'e gönderilmesinin planlandığını belirterek gelecek günlerde geri kalan personelin de tahliyesinin düşünüldüğünü söyledi.

BM'nin daha önceki açıklamaları hatırlatılarak "Bağdat güvenli mi?" sorusu yöneltilen Haq, "Personelimizin Bağdat'tan başka bölgelere kaydırılması durumu orta koyuyor zaten" diye konuştu.

BM Güvenlik Konseyi sessiz

Birleşmiş Milletler'in dünya barış ve güvenliğini sağlama sorumluluğu bulunan ve bunun için güç kullanma hakkını tekelinde tutan BM Güvenlik Konseyi (BMGK) ise Irak'taki gelişmeler konusunda sessizliğini koruyor.

BM Güvenlik Konseyi, IŞİD'in Musul'u ele geçirmesinin ardından 12 Haziran'da kapalı toplantıda bir araya gelerek BM Genel Sekreteri'nin Irak Özel Temsilcisi Nikolay Mladenov'dan brifing aldı.

Toplantının ardından yapılan açıklamada, terörizmle savaşta Irak hükümetinin arkasında olunduğu vurgulanarak BMGK'nın IŞİD'in eylemlerini şiddetli bir şekilde kınadığı belirtildi.

Irak'ta sahada büyük değişimlerin yaşandığı ve BM'nin tahliyelere başladığı dün ise BMGK, Ukrayna gündemiyle toplanarak Rusya'nın karar tasarısını görüştü.

"Önceliğimiz Ukrayna"

Toplantının ardından gazetecilere açıklamada bulunan BMGK haziran dönem başkanı ve Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vitaly Churkin, Rusya olarak BMGK'daki önceliklerinin Ukrayna olduğunu söyledi.

Diğer üyelerin Irak konusunda inisiyatif kullanması durumunda buna destek verebileceklerini belirten Churkin, bunun dışında Irak'ın 24 Haziran'da Suriye ve Yemen konusuyla BMGK gündemine geleceğini duyurdu. Churkin, belirlenen takvim dışında olağanüstü toplantıya da açık olduklarını ifade etti ancak diğer üyelerden henüz bu konuda herhangi bir girişim bulunmuyor.

ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Samantha Power ise geçen haftayı Suriyeli mültecilerin durumunu yerinde görmek için Ürdün ve Türkiye'ye yaptığı temaslara ayırdı.

Bu süreçte Twitter'dan açıklamalar yapan Power, IŞİD'in Irak'ta zamanı geriye çevirmeye çalıştığını vurgulayarak Musul'da düzenlenen saldırıları kınamıştı.

Türkiye'nin Musul Başkonsolosluğuna düzenlenen baskın nedeniyle dehşete düştüğünü ifade eden Power, alıkonulan kişilerin bir an önce serbest bırakılmasını istemişti.

UNAMI yardımları organize ediyor

BM'nin Irak Misyonu (UNAMI) ise insani yardım çalışmalarını organize ediyor ve IŞİD saldırılarından etkilenen grupların bilgilerini topluyor.

UNAMI'nin sorunluluğunu da üstlenen BM Genel Sekreteri'nin Irak Özel Temsilcisi Nikolay Mladenov, geçen hafta Musul'un IŞİD'in eline geçmesinin ardından BMGK'ya verdiği brifingde, Bağdat için yakın bir tehlike öngörmediğini ve merkezi hükümetin kenti koruyabileceği yorumunda bulunmuştu.

Ancak bu açıklamadan üç gün sonra UNAMI, 58 personelini güvenlik gerekçesiyle Ürdün'e göndermek ve diğerlerini de Bağdat'tan tahliye etmek için hazırlıklara başlamak zorunda kaldı.

UNAMI'nin yayımladığı son bilgilere göre, Musul'daki çatışmalar nedeniyle yarım milyon kişi evlerini terk etti. Bu sayının 300 bini Erbil ve Dohuk'a sığınmış durumda.

Musul içinde ise 25 bin kişi okul ve camilere sığındı. BM Dünya Gıda Programı, Dünya Sağlık Örgütü ve BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, göçe zorlanan halka yardım ulaştırmak için çalışma başlattı.

Ancak yardım çalışmalarının güvenlik riski nedeniyle güçlükle yürütülebildiği belirtiliyor.

"Neredeyse savaş suçu"

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Navi Pillay de Irak'taki çatışmaların ve IŞİD'in infazlarının insan hakları boyutuna ilişkin Cenevre'de yaptığı açıklamada, IŞİD'in Tikrit’te bir üste teslim olan askerleri topluca infaz ettiği iddialarıyla ilgili kanıtların, IŞİD mensuplarının, savaş suçu işlediklerini gösterdiğini söyledi.

Pillay, "Birtakım kaynaklardan edinilen kanıtlarla desteklenmiş haberlere dayanıldığında, son beş günde, teslim olan ya da yakalanan askerler, acemi askerler, hükümetle ilişkilendirilen polisler ve diğerleri dahil olmak üzere yüzlerce muharip olmayan kişinin topluca infaz edildiği görülüyor. Görünüşe bakılırsa bunlar, bir dizi sistematik soğukkanlı infazlar, çoğu Tikrit'te çeşitli yerlerde işlenmiş, neredeyse kesinlikle savaş suçlarına giriyor" yorumunu yaptı.

Irak'ta mezhep çatışmasından korkuyor

BM Genel Sekreteri Ban, Irak'ta mezhep çatışması riskinin yükselmesi üzerine, Iraklı liderlere bölünmeyi derinleştirecek söylemlerden uzak durmaları çağrısı yaptı.