Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü tarafından "Denizlerin Terkedilmiş Av Araçlarından Temizlenmesi Projesi" başlatıldı. Su ürünleri avı sırasında zemin yapısı, hava koşulları, ağ çakışması veya kullanım hataları gibi nedenlerle denizlere terkedilmiş ağların temizlenmesi amacıyla başlatılan projenin ilk pilot uygulamaları İstanbul, Adana, Hatay ve Muğla'da yapılacak.
Projenin tanıtımı, İstanbul Adalar bölgesindeki ağ çıkarma operasyonunun yapıldığı gemide Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker tarafından gerçekleştirildi.
Özel bir robot ve bir dalgıç tarafından gerçekleştirilen ağ temizleme operasyonunu yerinde izleyen Eker, daha sonra projeye ilişkin açıklamalarda bulundu.
Bu projenin Türkiye için bir ilk olduğunu belirten Eker, gerek çevre ve denizlerin temizlenmesi gerekse de balıkçılığa zarar veren ve "hayalet avcılık" diye tabir edilen uygulamanın sona ermesi açısından bu çalışmaların önemli olduğunu söyledi.
Adalar bölgesinde yaklaşık 240 bin metrekare alanda 81 noktada ya kopmuş ya terkedilmiş ağlar olduğunun tespit edildiğini anlatan Eker, bu ağların balıkların gerek göç yollarında gerek yuva yapmalarında gerekse de yumurtladıkları bölgelerde ciddi tahribat meydana getirdiğine dikkati çekti.
Bunun hem hayalet avcılığa sebebiyet verdiğini, hem denizi kirlettiğini hem de balıkçılığa ve balık üretimine çok ciddi zarar verdiğini anlatan Eker, "Su Ürünleri ve Balıkçılık Genel Müdürlüğümüz, İstanbul İl Tarım Müdürlüğümüzle birlikte, Türkiye'de kamu kaynağıyla ilk defa böyle bir proje hayata geçirdik. Türkiye'de bu gemileri, bu mekanizmayı şu an için belki kendimiz üretemiyoruz ama bu teknoloji artık bizim. Denizlerimizin korunmasında, çevrenin muhafazasında artık Türkiye bu operasyonları yapabilecek güce ulaştı. Bu son derece önemli. Türkiye artık kendi denizlerinde istenmeyen ve bir şekilde terkedilmiş veya kopmuş veya bırakılmış olan ağları denizin dibinden topluyor" değerlendirmesinde bulundu.
Eker, bu şekilde binlerce kilometrekare alan tutan ağların varlığını bildiklerini belirterek, şunları kaydetti:
"İstanbul'da Adalar bölgesinde pilot uygulama olarak bunu başlattık. Bu 3 sene sürecek bir proje. İstanbul, Muğla, Adana, Hatay ilk 4 pilot il. Arkasından Türkiye'nin diğer bölgelerinde, Ege, Marmara ve Karadeniz bölgelerinde de tespit edilen noktalarda bu ağları toplanmak suretiyle hem deniz temizlenecek hem balıkların üremelerine imkan tanınacak. Böylece balıkçılık için hayırlı, olumlu bir proje olduğu gibi, denizin temizlenmesi ve çevrenin korunması açısından da son derece yararlı bir uygulama. Bu operasyon gemisi, teknolojisiyle, robotlarıyla dalgıçlarıyla önemli. Arkadaşlarımız, riskli, tehlikeli ama bir o kadar da uzmanlık gerektiren önemli bir başarıya imza atmış oldu."
-Eker, Sezai Karakoç şiiriyle dikkati çekti
Diğer illerdeki çalışmaların da devam ettiğini ifade eden Eker, bir operasyon gemisi olduğunu ve bu bölge temizlendikten sonra diğer bölgelere gidileceğini söyledi.
Eker, balıkçılarla ve Su Ürünleri Kooperatifleriyle anketler yaparak ağ tespitlerini gerçekleştirdiklerini, bu ağların video ve fotoğraflarının çekildiğini belirterek, operasyonu aşama aşama diğer bölgelere de yaygınlaştıracaklarını dile getirdi.
İstanbul için öngörülen temizleme süresine ilişkin soruya ise Eker, "Bir tane ağın çıkarılması birkaç saatlik bir işlem gerektiriyor. Bu bölgede 81 nokta var ve bu haftalar alabiliyor. Bu çok da kolay bir şey değil. Denizde 39 metre derinliğe kadar iniliyor. Dalgıçların da inmesi gerekiyor ve onlar için tehlikeli olabiliyor. Son derece itina, özen ve dikkatli çalışma gerektiren bir saha. Onun için gün vermek çok kolay değil. Biz olabildiğince hızlı bir şekilde bunu tamamlamayı hedefliyoruz" yanıtını verdi.
Bakan Eker ayrıca Sezai Karakoç'un "Mona Rosa" şiirindeki "Bir yosun köküne hasret kalacak, gizli hazineler su yılanları" dizelerine atıf yaparak, denizlerin temizlenmesi çalışmalarının önemine işaret etti.
Ağ çıkarma operasyonu sırasında Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürü Durali Koçak da hazır bulundu.
-Denizlere terkedilen av araçlarının bedeli yaklaşık 13 milyon lira
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından alınan bilgilere göre, Birleşmiş Milletler (BM), Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) hayalet avcılığı, balıkçılık sektörünü olumsuz etkileyen faktörler arasında sayarken, Türkiye'nin de üyesi olduğu Akdeniz Balıkçılık Komisyonu (GFCM) ise 2012 yılında üye ülkelerin hayalet avcılığın önlenmesi için tüm imkanlarını seferber etmesini istiyor.
Dünyada her yıl denizlerde kullanılan av araçlarının yüzde 8 ila 12'lik kısmının kaybolduğu yapılan çalışmalarda bildiriliyor. Benzer durum Türkiye için de geçerli olurken her yıl yaklaşık bin ila 2 bin kilometre uzunluğunda ağların denizlere terkedildiği ve terkedilen bu av araçlarının bedelinin yaklaşık 13 milyon lira olduğu tahmin ediliyor.
"Denizlerin Terkedilmiş Av Araçlarından Temizlenmesi Projesi" ile su ürünlerinin yaşam alanlarının korunması, terkedilmiş av araçlarının neden olduğu kontrolsüz avcılığı engelleyerek biyolojik ve ekonomik kayıpların azaltılması, denizlerdeki avcılık için tehlikeli alanların belirlenmesi ve bu konuda balıkçıların bilgilendirilmesi ve ekonomik kayıplarının azaltılması, denizlerin terkedilmiş av araçlarından temizlenmesi, yazılı ve görsel materyaller yoluyla kamuoyunda farkındalık oluşturulması amaçlanıyor.
Proje kapsamında yapılan çalışmalar ise şunlar:
"Denize kıyısı olan 28 ilde son 5 yılda kaybolan ve kayıp lokasyonlarına ilişkin yaklaşık 400 balıkçı ve balıkçı örgütlerinin temsilcileriyle yüz yüze görüşülerek kaybolan av araçlarına ve kaybedildiği yerlerin belirlenmesine yönelik ön saha çalışması yapıldı. Bu ön çalışmada 630 lokasyonda, 585 kilometre uzatma ağı, 44 adet gırgır ağı, 20 adet trol ağının kaybolduğu bilgisi alındı. Av araçlarının yoğun olarak kaybolduğu Adana, Hatay, İstanbul ve Muğla olmak üzere 4 il, 2014 yılı için pilot uygulama alanı seçildi. Ön saha çalışmasında belirlenen deniz alanlarında ağ tespit çalışmaları yapıldı."
Bu çalışmayla tespit edilen av araçları çıkarılarak ortamdan uzaklaştırılacak. Ayrıca Türkiye'nin diğer deniz ve iç su alanlarında imkanlar ölçüsünde projenin gelecek yıllarda da uygulaması sürdürülecek.
