Türkiye-Rusya Üst Düzey İşbirliği Konseyinin alt organı Ortak Stratejik Planlama Grubu 4. Toplantısı Moskova'da yapıldı.
Görüşmenin ardından Davutoğlu ile Lavrov ortak basın toplantısı düzenledi.
Davutoğlu, Avrasya ölçeğinde Türkiye ve Rusya'nın ilişkileri gibi derinlemesine gelişmiş bir ilişkiye sahip iki ülkenin çok az olduğunu vurgulayarak, toplumlar arasında da çok ciddi bir kaynaşma yaşandığını belirtti.
Türkiye'nin her yıl yaklaşık 4 milyon Rus turusti misafir ettiğine değinen Davutoğlu, Türk şirketlerinin Rusya'da faaliyet gösterdiğini dile getirdi.
Davutoğlu, 4 yıl önce önemli stratejik kararlarl iki ülk arasında Üst Düzey İşbirliği Konseyi (ÜDİK) kurulduğunu hatırlatarak, işbirlikleri çerçevesinde her sene hem zirve hazırlğıklarını hem de gündemdeki uluslararası gelişmeleri kapsamlı değerlendirdiklerinin altını çizdi.
Çeşitli alanlardaki ilişkilerin son yıllarda büyük bir mesafe kaydettiğini ifade eten Davutoğlu, bugün de çok verimli görüşmeler gerçekleştirdik. Enerji, ulaştırma, turizm, kültürel alanlarda büyük bir mesafe kaydetti ilişkilerimiz. Enerji konusunda işbirliğimiz doğalgaz alanında kalmakla yetinmeden aynı zamanda nükleer alanında da çok geniş bir potansiyele sahip bir işbirliği ortaya çıktı" diye konuştu.
İki ülkenin ulaştırma alanında da giderek artan bir işbirliğine sahip olduğunu vurgulayan Davutoğlu, kültür merkezlerinin karşılıklı olarak açılması dostluğu pekiştirecektir. Biz de bu yıl inşallah Moskova'da kültür merkezi açacağız" dedi.
Avraysa ölçeğinde önemli iki aktör, tarihi ilişkilere sahip iki ülke olarak ilişkileri derinleştirme kararlılığını bir kez daha teyit ettiklerini bildiren Davutoğlu, dış ticaret hacmimizi 100 milyar dolara ulaştırma çabalarımız sürdürüyoruz" ifadelerini kullandı.
Toplantıda Kafkasya ve Karadeniz havzasındaki gelişmeler, Asya'da istikrar adımları konusunda kapsamlı değerlendirmeler yaptıklarını aktaran Davutoğlu, Ukrayna'daki cumhurbaşkanlığı seçiminin de ele alındığını söyledi.
Davutoğlu, şunları kaydetti:
"Bu bölgede ve çevre bölgede soğuk savaş mantığının tekrar geri gelmesinden kimse medet ummalalı. Soğuk savaş mantığı şu ana kadar son 20 yıldır birlikte inşa ettiğimiz güvenlik mekanizmaları, birlikte inşa ettiğimiz siyasi mekanizmaları hem dumura uğratabilir hem de yeni krizleri beraberinde getirebilir."
Ukrayna'daki krizin aşılmasında tüm uluslararası kuruluşların çaba sarfetmesi gerektiğini vurgulayan Davutoğlu, "Umut ederiz Ukrayna seçimleri sonrasında Rusya Ukrayna ilişkileri daha sağlam bir zemine oturur. Karşılıklı diyalog çerçevsinde sorunlar konuşulur. Hem Ukrayna'nın toprak bütünlüğü ilkesini hem de bütün tarafların aktif olarak katılacağı anayasa reformları da dahil olmak üzere siyasi süreçlerin bir an önce kurulması gerektiğini benimsiyoruz" sözlerini kullandı.
Rus mevkidaşı Lavrov ile Kırım'daki geleşmeleri ve Kırım Tatarlarının sorunlarının çok kapsamlı şekilde ele aldıklarına dikkati çeken Davutoğlu, şöyle devam etti:
"Kırım Tatarları o toprakların asli unsurudur. Onların oradaki huzuru ve sükunu Türkiye açısından son derece önemlidir. Bu çerçevede krizin çıktığı günden bu güne Sayın Başbakan ile Devlet Bakanı Sayın Putin arasında çok yakın bir diyalog olmuştur. Önemi olan asırlar boyu çok kürlü bir yapıya sahip kırım yarımadasında bütün grupların barış içinde yaşamasıdır.
Bu çerçevede herkesin son derece dikkatli şekilde perspektif beslemesi bizim için önemlidir. Ukrayna'daki ve Kırım'daki yetkililerle temas halinde olarak çatışma doğmaması için çaba sarfetmeliyiz. Umut ederiz ki bütün sorunlar uluslararası hukuk çerçevesinde çözümü kavuşturulur."
Karadeniz coğrafyasını soğuk savaş dönemindeki gibi bölünmüş bir bölge olarak görmek istemediklerine işaret eden Davutoğlu, "Karadeniz Ekonomik İşbirliğini kuran iki ülke olarak Türkiye ve Rusya, bu bölgelerin karşılıklı anlayış ve ekonim işbirliğ ile barış sağlanmış yer haline dönüştürülmesi perspektifini paylaşıyor. Türkiye olarak biz Montro Anlaşması dahil olmak üzere bütün anlaşmalara saygı çerçevesinde kalıcı istikrarın korunmasına büyük önem veriyoruz" dedi.
- Karabağ sorunun çözülmesi, yeni bir dönemin başlanğıcı olacaktır
Kafkasya'nın Türkiye ve Rusya'nın ortak noktası olduğunu bildiren Davutoğlu, Abhazya, Güney Osetya ve Karabağ sorunun çözülmesinde diyalog kanalarının sürekli açık olması gerektiğini savundu.
Bu sorunların çözülmesi için Rusya ile Türkiye'nin yakın temas halinde olduğunu belirten Davutoğlu, "Türkiye Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesi, Azerbycan Ermenistan ilişkelerinde Azerbaycan'nın işgal edilen toprakları dahil Karabağ sorunun çözülmesi, bölgedeki tüm aktörler için yeni bir dönemin başlanğı olacaktır" değerlendirmesinde bulundu.
- "Görüş ayrılıkları konuşmamıza engel teşkil etmez"
Davutoğlu, açıklamasının ardından soruları da yanıtladı.
Rusya ile Türkiye'nin güçlü ekonomik ilişkilerine rağmen Suriye ve Ukrayna gibi konulardaki görüş farklılıklarının iki ülkenin ilişkilerinin geleceğini nasıl yansıyacağına ilişkin soruyu şöyle yanıtladı:
"Rusya ile Türkiye arasında gündemdeki maddelere ilişkin bazı görüş ayrılıkları olabilir. Görüş farklılıklarımızın konuları konuşmamıza da birlikte çalışmamıza da engel teşkil etmez. Suriye konusunda görüş ayrılığımız var, Ukrayna konusunda da var. Ortak çıkar alanlarımız da var her iki konuda.
Biz Rusya'nın Ortadoğu bölgesinde de Avrasya bölgesinde de kalıcı istikrara büyük katkı yapabileceğine inanıyoruz. Suriye bağlamında Türkiye'nin birinci önceliği her zaman insani konular olmuştur. Suriye rejiminin çok büyük insanlık suçları işlediğine sivil alanları toplu bir cezalandırmayla hava bombardımanına skat füzelerine maruz bıraktığına inanıyoruz, düşünüyor.
Belli konularda görüş ayrılıkları olsa bile bu konularTürk Rus ilişkilerinin nihayi karakteristiğini belirleyemez. Bu görüş ayrılıklarının umut ederiz ki birlikte alternatif çözüm yolları bulmak için istifade ederiz. Bu görüş ayrılıkları var diye diyaloğu kesmek görüşmeleri bir şekilde durdurmanın doğru bir yol olrduğu kanaatinde değiliz."
-Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkiler ülkelere örnek
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye-Rusya ilişkilerinin diğer tüm ülkeler için örnek taşıdığının altını çizdi.
Lavrov, "Biz Ukrayna'yı ve Suriye'yi söylemlerle değil, profesyonel olarak karşılıklı anlayış çerçevesi içinde değerlendirebiliriz. Türk -Rus ilişkilerinin özeliiği de budur" dedi.
Rus bakan, bugün gerçekleşen görüşmede, ikili ilişkiler ve küresel problemleri kapsayan bir çok önemli konuyu değerlendirdiklerini söyledi.
İki ülke ilişkilerinin geliştirilmesi için ÜDİK kapsamındaki çalışmaların büyük önem oynadığına değinen Lavrov, ticari ilişkilere bakıldığında Türkiye enerji başta olmak üzere bir çok alanda Rusya'nın en önemli partnerlerinden birisi olduğunu ifade etti.
Lavrov, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ortaya koyduğu ticari hacmi 100 milyar dolara çıkartma hedefine ulaşmak adına çalışmaların devam ettiğini kaydederken, enerji alanında Rosssatom'un Akkuyu'da inşa edeceği nükleer santrali örnek gösterdi.
Rus bakan Lavrov, Türkiye-Rusya arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilere uluslararası siyaseti karıştırmak istemediklerini kaydetti.
- "Ukrayna halkının seçimlerine saygu duyuyoruz"
Lavrov, Ukrayna'daki cumhurbakanlığı seçimleri konusunda, "Ukrayna seçmenlerinin hakkını ve kararını saygıyla karşılıyoruz. Ancak Ukrayna'da yaşanan olayların araştırılması için uluslararası kuruluşların inceleme yapması konusunda ve Kiev yönetiminin ülkenin doğusundaki askeri operasyonları durdurarak, diyalog çalışmalarına başlamasını istiyoruz" ifadelerini kullandı.
Lavrov, Ukrayna'da cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan Petr Poroşenko'nun Moskova ziyaretinin gündemde olmadığını bildirerek, "Askeri operasyonlar durursa Poroşenko'nun Donetsk'de iyi karşılanması için ön adım olabilir" yorumunda bulundu.
- "Kırım Tatarlarıyla diyaloğumuz sürecek"
Lavrov, Rusya'nın Kırım Tatarları konusunda somut adımlar atarak birtakım tedbirler aldığını ifade etti.
Sürgünün getirdiği kayıpların telefisi ve tazmini konusunda neler yapılabileceğini konuştuklarını belirten Lavrov, "Kültürel alanda adımlar atılacak, Kırım Tatar kültürünün yaşatılması için merkezler okullar ve tiyatrolar açılacak. Putin'in, Kırım Tatarlarının temsilcileriyle yaptığı görüşmeden sonra bu adımlar netleştirildi. Sosyal kuruluşlarla ilişkilerimizi sürekli canlı tutacağız. Kırım Tatar Meclisi ve diğer kuruluşlarla diyaloğumuzu sürdüreceğiz" dedi.
Rusya'nın, yaşanan acıların telafi edilmesi için adımlar attığın savunan Lavrov, "Rusya, Kırım Tatar Meclisi'yle işbirliği protokolü imzaladı ve devletler bazında da diğer seviyelerle de Kırım Tatarlar aktif rol alacaklar. Onların bütün istekleri karşılanmaya çalışılacaktır" ifadelerini kullandı.
