Bakanlık, 2013 yılı Faaliyet Raporu'nu yayımladı. Raporda, bakanlığın çocuklara yönelik yürüttüğü çalışmalara yer verilerek, çocukların kurum bakımına alınmaksızın desteklenmesi kapsamında sosyal, ekonomik destek hizmetlerinin yürütüldüğü hatırlatıldı.
2013 yılı içinde geçici ve süreli yardımlardan 62 bin 256 kişinin yararlandığı, bunun 59 bin 948'ini de çocukların oluşturduğu bilgisine yer verilerek, söz konusu yardım ödemeleri için Maliye Bakanlığınca 250 milyon TL ödenek tahsis edildiği belirtildi.
Çocukların öncelikle ailesi yanında desteklenmesine yönelik hizmetlerin etkin bir şekilde yürütülmesi ile çocukların korunması ve desteklenmesi amacıyla ek ödenek ihtiyacı oluştuğu, böylece 263 milyon 381 bin 284 TL ödenek kullanıldığı kaydedildi.
Raporda ayrıca, korunma ve bakım altında bulunurken evlenen kızlara, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu gereği gerçekleştirilen evlenme yardımından faydalanmaları için gerekli düzenlemelerin yapıldığı bildirildi.
Çalışan anne-babanın 0-6 yaş grubundaki çocuklarının bakımlarını gerçekleştirmek, bu çocuklara temel değer ve alışkanlıkları kazandırmak amacıyla kreş ve gündüz bakımevi hizmetlerinin yürütüldüğü anımsatıldı. Türkiye genelinde toplam bin 673 özel kreş ve gündüz bakımevi ve çocuk kulübünde bakılan 54 bin 232 çocuk olduğu bilgisine yer verildi.
-9 bin 937 çocuk, kurum bakımından döndürüldü
Bakanlığın, son yıllarda hizmet sunumunda yapmış olduğu değişiklikle kuruluşun bakım odaklı hizmetler yerine, aile yanında bakım odaklı hizmetlere ağırlık ve öncelik verdiği vurgulanarak, çocukların ailelerinin yanında bakımı ve desteklenmesi amacıyla 'Aileye Dönüş ve Aile Yanında Destek Uygulaması'nın olduğu anımsatıldı.
Bu kapsamda uygulamanın başladığı 2005 yılından, 2013 yılı sonuna kadar 9 bin 937 korunma kararı olup kuruluş bakımında olan çocuğun, sosyal ve ekonomik destek sağlanarak kurum bakımından aile veya yakınları yanına döndürüldüğü bilgisine yer verildi.
2012 yılında 4 bin 825 olan kuruluş bakımından ailesine döndürülen çocuk sayısı, 2013 yılı itibariyle 4 bin 861 çocuğa ulaştı.
2013 yılında 55 bin 87 çocuğun korunma kararı alınmadan, sosyal ve ekonomik destek, eğitim ve danışmanlık hizmeti verilerek aile veya yakınları yanında desteklendiği bildirildi.
-Koruyucu aile hizmeti yaygınlaşıyor
Koruyucu aile hizmetlerinin de yer aldığı rapora göre, ülke genelinde yürütülen tüm koruyucu aile çalışmaları neticesinde 2013 yılında bin 934 çocuk, koruyucu aileler yanına yerleştirildi.
Koruyucu aile hizmetinden yararlandırılan çocuk sayısı 3 bin 351'e ulaştı. 2013 yılı sonu itibariyle bin 499 koruyucu aileye, yanlarında bulunan çocukların bakım, yetiştirilme, eğitim, harçlık, giyim, okul masrafları, okula ulaşım giderleri, dershane ve gelişimlerini destekleyecek ya da meslek edindirme kapsamındaki kurslara karşılık olmak üzere toplam 25 bin 512 TL ödeme yapıldı.
-Evlat edinme hizmeti
Bakanlığın politikası gereği kendi ailesi ile yaşama şansı kalmamış çocuklar için 'Evlat Edinme Hizmeti'nin en uygun bakım olarak değerlendirildiği ifade edildi.
Bağlı kuruluşlarda bulunan korunmaya muhtaç çocuklardan, durumu evlat edinme hizmetinden yararlandırılmaya uygun olanların, yapılan değerlendirme sonucu haklarında evlat edinmelerine ilişkin olarak uygun kanaat bildirilen ailelerin yanına yerleştirildiği kaydedildi.
2013 yılında 765 korunma altındaki çocuğun evlat edindirilmek üzere aile yanına yerleştirildiği bildirildi. Rapordaki sayısal verilere göre, 2009 yılında 570, 2010 yılında 538, 2011 yılında 570 ve 2012 yılında ise 613 çocuk evlat edindirildi. Buna göre, evlat edindirilen çocuk sayısında son yıllarda artış olduğu görüldü.
-Öncelik 'aile yanı'
Geçmiş yıllarda korunmaya ve bakıma ihtiyacı olan çocuklara verilen hizmetlerde kuruluş bakımı öncelikli iken, son yıllarda kuruluş bakımında bulunan çocukların, öncelikle ailesi yanına döndürülmesi, evlat edinme, koruyucu aile hizmetinden yararlandırılması, bunun mümkün olmadığı durumlarda çocuk evine ve sevgi evine yerleştirilmesinin hedeflendiği belirtildi.
Halen kuruluş bakımından aile odaklı hizmetlere, koğuş tipi kuruluşlardan çocuk evi ve sevgi evleri gibi ev tipi bakım modeline geçiş yönünde çalışmaların sürdüğü bildirildi.
2013 yılı sonu itibariyle 21 çocuk yuvasında toplam 901; 42 yetiştirme yurdunda ise toplam bin 339 çocuğa hizmet verildi.
Ayrıca çocuk yuvası ve kız yetiştirme yurdu olarak 0-18 yaş arasındaki çocuklara hizmet veren 9 kuruluşta, 460 çocuk hizmet alıyor.
Çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtlarında kalan 3 bin 407 çocuk, sevgi evlerine ve çocuk evlerine nakledildi. 2011 yılı sonu itibariyle 142 olan çocuk yuvası ve yetiştirme yurtlarının sayısı ise kapatılma veya hizmet dönüşümü sonucu 2013 yılında 72 olarak tespit edildi.
-Kurumlarda 13 bin 864 çocuk
Bakanlığın çocuklara yönelik hizmet veren kuruluşlarına ilişkin sayısal veriler şöyle:
Kuruluş adı | Sayı | Kapasite | Kayıtlı | Fiili bakılan (Yatılı) |
Çocuk yuvası | 21 | bin 706 | bin 184 | 901 |
Sevgi evi | 61 | 5 bin 262 | 4 bin 646 | 3 bin 952 |
Yetiştirme yurtları | 42 | 2 bin 650 | 2 bin 369 | bin 339 |
Çocuk evi | 906 | 5 bin 286 | 4 bin 953 | 4 bin 953 |
Çocuk yuvası ve yetiştirme yurdu | 9 | 954 | 712 | 460 |
Toplam | bin 39 | 15 bin 858 | 13 bin 864 | 11 bin 605 |
Buna göre, çocuklara hizmet sunan toplam 15 bin 858 kapasiteli, bin 39 kurumda, 13 bin 864 çocuk kayıtlı bulunuyor. Bu çocuklardan 11 bin 605'i ise yatılı olarak bu kurumlardan hizmet alıyor.
Site içerisinde inşa edilen, müstakil villa tipi evlerden oluşan aile ortamına benzer yapı ve ilişki sisteminde hizmet veren yatılı sosyal hizmet kuruluşu olan 61 sevgi evi sitesinde, 2013 yılı sonu itibariyle toplam 3 bin 952 çocuk bulunuyor.
Her ilin sosyal, kültürel ve fiziksel yapısı çocuk yetiştirmeye uygun bölgelerinde, tercihen il merkezinde, okullara ve hastanelere yakın apartman dairesi veya müstakil dairelerde oluşturulan 906 çocuk evinde geçen yıl sonu itibariyle 4 bin 953 çocuk hizmet aldı.