Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Uluslararası Kuru Tarım Alanları Araştırma Merkezi (ICARDA), Uluslararası Mısır ve Buğday Geliştirme Merkezi (CIMMYT), Borlaug Küresel Pas Girişimi (BGRI) ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) işbirliğiyle düzenlenen 2. Uluslararası Buğday Sarı Pas Sempozyumu İzmir'de başladı.
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürü Masum Burak ve ICARDA Genel Müdürü Mahmud el-Solh, açılış oturumunun ardından düzenledikleri basın toplantısıyla sempozyum hakkında bilgi verdi.
Burak, tüm sektörler için önem taşıyan araştırma geliştirme (Ar-Ge) çalışmalarının, tarım sektörü açısından gıda güvenliğini ilgilendirdiği için çok daha büyük önem arz ettiğini belirtti. Tarımda Ar-Ge'ye gereken önemin verilmemesinin, tohum konusunda dışa bağımlılığa, hatta hastalık ve zararlılar nedeniyle gıda güvenliğinin ortadan kalkmasına yol açabileceğine işaret eden Burak, Türkiye olarak tarımda Ar-Ge çalışmalarına özellikle son 10 yılda çok ciddi önem verdiklerini söyledi.
Burak, tarımda 10 yıl önce 10 milyon lira olan Ar-Ge bütçesinin 2014 yılında 16 katlık artışla 178 milyon liraya çıktığını ve bunu yeterli görmeyerek Ar-Ge bütçesini çok daha yüksek seviyelere çıkarılmasının hedeflendiğini dile getirerek, "Ar-Ge'ye verilen önem sayesinde biz tohumlarımızın çoğunu artık Türkiye'de üretiyoruz ve hiçbir tohumda dışa bağımlı değiliz, hatta yurt dışına da tohum ihraç ediyoruz. Bu tamamen Ar-Ge'nin sonucudur" dedi.
-Ar-Ge'de uluslararası işbirliği
Tarımda özellikle hastalık ve zararlılara karşı mücadele konusunda yapılacak Ar-Ge çalışmalarında bir ülkenin tek başına yapacağı çalışmaların yeterli olmadığını, hastalık ve zararlıların sınır aşarak yayılım göstermesi dolayısıyla uluslararası işbirliklerine ihtiyaç olduğuna değinen Burak, şunları kaydetti:
"Uluslararası Tarımsal Araştırma Konseyi'nin 15 araştırma merkezinden biri ICARDA birisi de CIMMYT'tir. Biz, dünyada gıda güvenliği konusunda çalışan bu kurumlarla son 40 yıldır beraber çalışıyoruz. Özelikle ICARDA ile son 30 yılda çok ciddi projeler yaparak, dünya gıda güvenliğine katkı sağlıyoruz. Bunlardan biri de Kışlık Buğday Geliştirme Projesi. Bu projede CIMMYT ve ICARDA ile çalışıyoruz. Dünyanın 50 ülkesine tohum geliştiriyoruz ve şimdiye kadar bu projede, Batı ve Güney Asya, Kuzey Afrika ve Ortadoğu bölgesindeki 50 ülkedeki 1 milyar hektara yakın arazide, Konya'daki araştırma merkezinde geliştirilen tohumlar ekiliyor. Bu sayede dünyada 50'ye yakın ülkede insanoğlunun gıda güvencesi sağlanmış bulunuyor."
-İzmir'de de sarı pasa karşı dayanıklı çeşit yetiştirilecek
Burak, uluslararası işbirliklerinden birini de insanlığın temel besin kaynağı olan buğdayı tehdit eden en önemli hastalık türü olan "sarı pasa" karşı gerçekleştirdiklerini ifade etti.
Dünya buğday üretiminin yüzde 25'inin yapıldığı Batı ve Orta Asya ile Kuzey Afrika bölgesinde yoğun olarak görülen bu hastalığın, bölge ülkelerinde bazı yıllarda yüzde 50'ye varan verim kayıplarına yol açabildiğine işaret eden Burak, hastalığın Türkiye'de bu kadar büyük oranda olmasa da geçmişte yüzde 5'e varan verim düşüşüne yol açtığını kaydetti.
Burak, hastalığa neden olan sporların rüzgarla taşınması nedeniyle sınır aşan özelliğe sahip bulunduğunu ve bu özelliğin uluslararası mücadeleyi zorunlu kıldığını anlatarak, şunları söyledi:
"Hastalık, ülkeler arası ciddi bir işbirliği gerektiriyor. Bu vesileyle biz de Türkiye'de, böyle ciddi tehlikeli hastalığa karşı alınacak önlemlerle ilgili ortak bir tavır belirleyelim diye bu uluslararası sempozyumu düzenledik. Sempozyuma 40'a yakın ülkeden 200 bilim insanı katıldı. Sempozyumda ülkelerdeki pas hastalığıyla ilgili son durum nedir ve bunlarla mücadele yöntemleri tartışılacak ama en önemlisi bu pas hastalıklarına dayanıklı çeşit geliştirmemiz gerekiyor ve bunun araştırmalarına bir an önce başlamamız lazım. Bu kapsamda, ICARDA ile İzmir'deki Ege Tarımsal Araştırmalar Enstitüsünde, pas hastalıklarına karşı dayanıklı çeşit geliştirmek için bir pas hastalıkları merkezi kuruyoruz. Bunun temeli atıldı, laboratuvar binası neredeyse bitiyor. Bu merkez dünyada, ABD, Kanada, Fransa ve Danimarka'daki benzer merkezlerin ardından 5. merkez olacak. Böylece buğdaydaki en önemli sorunlardan biri olan sarı pas hastalığına ve genelde pas hastalıklarına karşı hem mücadele yöntemleri hem de bunlara dayanıklı buğday çeşitleri geliştirilecek."
- "Türkiye ile işbirliğimiz stratejik önem sahip"
ICARDA Genel Müdürü Mahmud el-Solh da Türkiye ile bugüne kadar önemli ortak çalışmalara imza attıklarını ifade etti.
Söz konusu işbirliğinin büyük önem taşıdığını dile getiren El-Solh, "Türkiye ile işbirliğimiz, Orta ve Batı Asya ile Kuzey Afrika'daki tüm ülkeleri ilgilendiren stratejik bir işbirliği" dedi.
İzmir Hilton Otel'de 1 Mayıs'a kadar sürecek sempozyumda, dünyada sarı pas hastalığının son durumu ele alınarak, hastalığa karşı mücadele yöntemleri ve sarı pasa dayanıklı buğday çeşitleri geliştirilmesi konusunda fikir alışverişinde bulunulacak.
