Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker'in koordinatörlüğünde Bakanlar Kurulu kararıyla yatırım programına alındıktan sonra Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (İFAD) ile imzalanan anlaşmayla hayata geçirilen projede gelinen aşama sonunda hibe oranı yüzde 50'den yüzde 70'e yükseldi.
Diyarbakır, Batman ve Siirt'te uygulanan 37 milyon dolar bütçeye sahip projeyle Türkiye'nin ulusal kırsal kalkınma stratejileri, plan ve programları doğrultusunda, tarımsal üretim ve gelir düzeyinin artırılması, sosyal altyapı ve üretime ilişkin altyapının geliştirilmesi, kırsal kesimdeki yoksul vatandaşların yaşam koşullarının iyileştirilmesi amaçlanıyor.
- Entegre Kalkınma Projesi
Proje idarecisi Murat Akbaş, AA muhabirine, Türkiye tarımının Avrupa'da 1'inci, dünyada ise 7'nci sıraya yükseldiğini hatırlatarak, böylesine büyük bir başarıya imza atan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Eker'in, kırsal kalkınmayı ülke ekonomisinin ve sosyal refahın büyümesinde baş faktör olarak gördüğünü söyledi.
Diyarbakır-Batman-Siirt Kalkınma Projesi'nin fikir babası ve mimarının Bakan Eker olduğunu ifade eden Akbaş, bu kapsamda Cumhuriyet tarihi boyunca bölgede ilk kez bir entegre kalkınma projesinin hayata geçirildiğini vurguladı.
Akbaş, Bakan Eker'in talimatı ve takibi sonucu uzmanlarca hazırlanan ve 2006 yılında Bakanlar Kurulu tarafından yatırım programına alınan projenin 2007 yılında Birleşmiş Milletler'e (BM) bağlı bir kuruluş olan IFAD ile imzalanan "İkraz Anlaşması" doğrultusunda hayata geçirildiğini kaydetti.
Projenin kırsal kalkınma konusuna bütünlükçü bir tarzda yaklaştığından bu kapsamda gerçekleştirilen tüm faaliyetlerin birbirini tamamlayan ve destekleyen nitelikte olduğuna işaret eden Akbaş, "Diğer kurum ve ajanslardan farklı olarak sadece projelere hibe veren bir kurum değil kırsal kalkınmanın temelini oluşturan birçok unsur üzerinden hareket ediyoruz. Bilinçlendirme çalışmalarından, kırsal altyapı faaliyetlerine çiftçi ve teknik personelin tarım ve hayvancılık konusunda eğitiminden, örnek uygulama faaliyetlerine, istihdam oluşturmadan hibe programlarına uzanan çok çeşitli alanda faaliyetlerimiz mevcut" diye konuştu.
- Çiftçilere hem eğitim hem hibe desteği
Akbaş, proje ile öncelikle çiftçilerin proje konusunda bilinçlendirildiğini, daha sonra örnek uygulamalarla çiftçilerin neler yapabileceğinin model olarak gösterildiğini kaydederek, sonrasında ise hibe programları düzenlenerek, çiftçilere hibe desteği verildiğini anlattı.
Projenin 3 ilde tanıtımı ve geniş kitlelere ulaştırılması amacıyla çok çeşitli bilinçlendirme çalışmaları yapıldığını dile getiren Akbaş, şöyle konuştu:
"Köylerde ve ilçelerde bilgilendirme ve tanıtım toplantıları, faaliyetlerin ve hibe programlarının duyurusu için on binlerce katalog ve el broşürü dağıtımı, televizyon ve radyo programları, proje tanıtım ve değerlendirme toplantıları ile projeye ait internet sitesi, 'www.dbskp.org' ile bilinçlendirme çalışmaları yapıldı. Proje ile binlerce çiftçi ve personele meyvecilik, modern bağcılık, aşılama, budama, süt sığırcılığı, koyun yetiştiriciliği, sulama yönetimi ve sulama sistemleri, kooperatifçilik, organik tarım, dış ticaret, bahçe kurulumu ve benzeri konularda alanında uzman enstitü ve eğitim merkezleri ile üniversitelerde yüzlerce eğitim verildi. Katılımcıların masrafları proje tarafından finanse edildi."
- Güneş enerjisi ile meyvecilik
Akbaş, bölgede çiftçilerin daha çok kuru tarımı tercih ettiğini ancak bölgenin ekolojik durumunun meyveciliğe oldukça uygun olduğunu ifade ederek, modern meyve bahçeciliğinin bölgede geç uygulanma fırsatı bulduğunu aktardı.
Projenin uygulandığı illerde modern meyveciliği yaygınlaştırmak amacıyla 749 bin metrekare alanda 102 örnek meyve bahçesi kurulduğunu dile getiren Akbaş, "Tüm bahçelerimiz sertifikalı fidan, damla sulama sistemi, çevre ihatası, bağ bahçeler için telli terbiye sistemi ile Avrupa standartlarında tam donanımlıdır. Meyve bahçesi çeşitlerimiz ise bağ, badem, elma, ceviz, elma, çilek, armut, zivzik narı, kayısı, kiraz, nektar ve erikten oluşmaktadır" dedi.
Akbaş, Türkiye'nin en fazla güneş alan bölgelerinden olan 3 ilde yenilenebilir ve çevre dostu bir enerji kaynağı olan güneşten tarımsal amaçlı yararlanmak amacıyla 8 demonstratif amaçlı güneş enerji ile çalışan damla sulama sistemi kurulduğuna işaret ederek, proje ile 2009 yılından bu yana her yıl modern meyve bahçesi kurulumu, modern ahır yapımı, tarımsal mal alımı, meyvecilik ve süt ürünleri işleme tesislerinin kurulumu için yüzde 50 katkılı hibe programları gerçekleştirildiğini söyledi.
- 432 projeye toplam 7,29 milyon lira hibe
"7 yılda 432 projeye toplam 7,29 milyon lira hibe ödemesi yapıldı. Diyarbakır'da 3 bin 500 dekar alanda 177, Batman'da bin 150 dekar alanda 140, Siirt'te 825 dekar alanda 64 meyve bahçesi olmak üzere toplam 5 bin 475 dekar alanda 381 meyve bahçesi oluşturuldu. Örnek bahçelerle 3 ilde 6 bin 224 dönüm alanda toplam 483 tam donanımlı meyve bahçesi kuruldu" diyen Akbaş, bu gelişmeler üzerine Bakan Eker tarafından yüzde 50 olan hibe oranının yüzde 70'e yükseltildiğini vurguladı.
Akbaş, hibe oranının yükseltilmesi sonucu 3 ilde yeni hibe programlarının gerçekleştirildiğini anlatarak, rekor düzeyde başvuru olduğunu dile getirdi.
Bu yıl Diyarbakır'da toplam 2 bin 300 dekar alanda 188 meyve bahçesi kurulumu projesi için hibe sözleşmesi imzalandığını ifade eden Akbaş, şunları dile getirdi:
"Batman'da 750 dekar alanda 143 çilek bahçe, Siirt'te 820 dekar alanda 49 Zivzik Narı bahçesi, 215 de arıcılık sektörü tarımsal mal alımı projesi için hibe sözleşmesi imzalandı. Toplam 3 bin 870 dekar alanda 360 meyve bahçesi kurulumu projesi için hibe sözleşmeleri imzalandı. 585 projeye 10 milyon lira hibe desteği verilecek."
- 50 köy ve mezrada 18 milyon liralık altyapı yatırımı
Akbaş, proje kapsamında kırsal yerleşim yerlerinde tarım ve hayvancılık uygulamalarının yapılabilmesi ve sosyal hayatı kolaylaştırmak adına onlarca altyapı faaliyeti gerçekleştirildiğini vurgulayarak, toplam 50 köy ve mezrada 18 milyon lira yatırım tutarıyla gerçekleştirilen kırsal altyapı faaliyetlerinden yaklaşık 50 bin vatandaşın yararlandığını ifade etti.
Projenin uygulandığı 3 ilde süs bitkisi yetiştiriciliği, aşılama ve budama ustası yetiştiriciliği, hayvan bakıcılığı, kadın girişimciliği ve fidan yetiştiriciliği konularında 400 kişiye istihdam amaçlı mesleki eğitimler verildiğine işaret eden Akbaş, bu kapsamda Diyarbakır'ın Kulp ilçesinde ipek kravat, şal, puşi ve benzeri ürünlerin üretildiği, 12 genç kadının istihdam edildiği İpek Dokuma Atölyesi kurulduğunu dile getirdi.
Akbaş, Kulp'ta bin ailenin istihdam edildiği İpekböceği Yetiştiriciliği Projesine plastik askı ve dut kesme makinelerinin de yer aldığı makine-ekipman desteği verildiğini anlatarak, Diyarbakır'da süs bitkisi yetiştiriciliği konusunda teorik ve uygulamalı eğitim verilen kadınlardan 3'üne 204 metrekarelik birer gül serası kurulduğunu belirtti.
Akbaş, "3 ilin tüm merkez ve ilçeleri ile 300 köy ve mezrada projenin en az bir yatırımı bulunuyor. Proje ile bugüne kadar toplam 35 milyon lira harcama yapıldı" ifadelerini kullandı.
