Yılda 2,5 milyon turistin ziyaret ettiği Kapadokya'da, yer altı şehirleri turistlerin ziyaret etmeden gitmediği tarihi mekanların başında geliyor. Avanos ilçesine bağlı Özkonak beldesinde bulunan yeraltı şehri de bu mekanlardan biri. Özkonak Yer Altı Şehri, Nevşehir sınırları içerisindeki Derinkuyu ve Kaymaklı gibi önemli yer altı şehirlerinden sonra turizme kazandırılsa da günümüzde yılda 100 bin yerli ve yabancı turisti ağırlıyor.
Özkonak'taki yer altı yerleşiminin ortaya çıkarılmasının ise ilginç bir hikayesi var. Yer altı şehrinin bulunduğu arazinin sahibi Latif Acar tarafından geçmişte 2 odası açık olan mekan, uzun süre patates, elma ve üzümlerin muhafaza edildiği soğuk hava deposu olarak kullanıldı.
Bahçesinde yetiştirdiği ürünleri sularken, suyun soğuk hava deposuna yakın yerlerde aşağıya aktığını fark eden Acar'ın girişimleri sonucunda Özkonak Yer Altı Şehri'nin bir bölümü gün ışığına çıkarıldı. Acar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kendi arazileri içerisinde bulunan Özkonak Yeraltı Şehri'ni babası ile meyve sularken keşfettiklerini söyledi.
O dönemlerde 2 odası açık olan yer altı yerleşimini soğuk hava deposu olarak kullandıklarını anlatan Acar, "Bölgemizde bu tarz kaya oyma mekanlar ürünlerin saklandığı soğuk hava deposu olarak kullanılır. Uzun süre bahçemizde yetiştirdiğimiz patates, üzüm, soğan ve elmaları burada sakladık" dedi.
Bahçede meyveleri sularken suyun depo yakınlarında aşağıya aktığını fark ederek, burada bir yer altı şehri olduğunu tahmin ettiklerini ifade eden Acar, şöyle konuştu:
"Depo olarak kullandığımız odaların içerisindeki toprağı belde sakinleriyle temizlemeye başladık. Çalışmaları devam ettirince ortaya birbirlerine galerilerle bağlı odalar ve geniş salonlar ve su kuyuları çıktı. Belediyenin de desteğiyle 1974'de başlayan çalışmalar 1980'lere kadar devam etti. Toplam 12 odaya ulaştık ve yer altı şehrinin 3 katını gün ışığına çıkardık."
- "15 sene gelene gidene anlattım"
Belediye ile yaptıkları çalışmanın ardından bölgede yavaş yavaş tanınmaya başlayan Özkonak Yeraltı Şehriyle 15 sene kendisinin ilgilendiğini kaydeden Acar şöyle devam etti:
"Arazi bizim olduğu için yer altı şehrini 15 sene gelene gidene ben anlattım. Zaman içinde turistler buraya gruplar halinde gelmeye başladı. 1992'de de bakanlık bahçenin büyük bir bölümünü kamulaştırdı ve arazinin kalan kısmını da bana bıraktı. Bugün geldiğimiz noktada ise dünyanın dört bir tarafından yılda 100 bin turistin sırtında çantasıyla ziyaret ettiği bir yer oldu ve Kapadokya turizminde önemli bir konuma geldi."
-Tesadüfen bulundu
Özkonak Belediye Başkanı Osman Kutay da şu anda 3 katı açık olan Özkonak Yer Altı Şehri'nin savunma sistemi bakımından Derinkuyu ve Kaymaklı yer altı şehirlerinden farkı olduğunu söyledi.
Özkonak'ın bölgedeki diğer yeraltı şehirlerinden oda bağlantıları açısından daha derli toplu olduğunu belirten Kutay, şöyle devam etti:
"Diğer yer altı şehirlerinden en önemli farkı kapılarının orijinal olması. Ayrıca savunma sistemi diğer örneklerine göre farklıdır. Kaymaklı ve Derinkuyu yer altı şehirlerindeki kapıların ortasında bulunan deliklerden savunma yapılırken Özkonak'ta ise kapıların üzerindeki küçük deliklerden savunma sağlanmış. Kapılar açılmaya çalışılırsa mızrakla ya da kızgın yağ ile düşmana kapının üzerindeki delikten müdahale edilmiş. Bu özelliği ile Kaymaklı ve Derinkuyu'daki yer altı şehirlerindeki savunma sistemlerinden daha güçlü bir yapıya sahiptir. Diğer bir özelliği ise haberleşme sistemi. Katlar arası haberleşmeyi sağlamak için küçük delikler var ve bu delikler sayesinde haberleşme sağlanmış. Yeraltı şehrinde 10 oda, 4 büyük salon, 8 kuyu, 4 mezar, 3 havalandırma, sütunlar, küpler ve duvara oyularak yapılan ip bağlama yerleri bulunmaktadır. "
