'Beni vatanıma gömün'

Vatan nedir? İnsanın doğup, yaşayıp, gömüldüğü yer midir? Yoksa ekmeğini yediği yer mi? Bu soru belki tüm hayatını kendi vatanında geçiren birinin aklına gelmez. Fakat yurt dışında yaşayan ve çalışanlar için durum daha farklı. Almanya'nın Essen kentinde Müslümanlar için defin hizmetleri sunan Gurbet şirketi yetkilileri, Almanya'dan her sene yaklaşık 4 bin cenazenin Türkiye'ye gönderilerek defnedildiğini belirtiyor. Buna karşılık Araplar, Boşnaklar ve Türkler olmak üzere Almanya'da defnedilen Müslümanların sayısı yılda 500'ü geçmiyor.

50 yıldır Almanya'da yaşayan Rıdvan Ever, "Eğer mümkünse vatanım Türkiye'de defnedilmek istiyorum. Ama aslında Almanya'da güvenilir mezarlıklar olsa belki burada da gömülmek isterdim. Ama burada Türkiye'deki gibi defnedileceğimi sanmıyorum. Bizde cenazeler sadece kefenle gömülür" diyor.

Ever, Almanya'da defnedilmekten yana değil. Ever'in bu kararı vermesindeki en etkili faktör Almanya'da farklı defin kurallarının olması. Buna göre, Almanya'da cenazelerin yalnızca tabutla defnedilmesine izin veriliyor. İslam' a göre ise ölülerin kefen içerisinde, yan yatırılarak yüzleri kıbleye doğru defnedilmesi gerekiyor.

Bir lojistik firmasında çalışan Ever’in anne ve babası da memleketleri Yalova'da defnedilmeyi tercih etmiş. Almanya'daki mezarların 20 yıl sonra üzerine yeni defin işlemlerinin yapılabiliyor olması, Ever'in ailesi gibi birçok kişinin Türkiye'de defnedilmek istemelerinin bir diğer sebebi.

Ancak artık Almanya'da sadece Müslümanlara ayrılarak, İslami kurallara göre defin işlemlerinin yapıldığı mezarlıklar da bulunuyor. Fakat kimileri bu imkândan habersizken kimileri de buradaki Müslüman mezarlarında Türkiye'deki gibi geleneklere bağlı kalınmayacağını düşünerek çekimser davranıyor.

Köln kentinde yaşayan işletmeci Korhan Atalay ve ailesi ise nerede defnedilmek istedikleri konusunda farklı görüşlere sahip.

Aktalay, "Bana sorarsanız tabii ki vatanımda defnedilmek isterim. Fakat benim üç çocuğum var, onlara sorarsanız artık Türkiye'ye dönmeyi düşünmüyorlar. Hepsinin görüşü farklı. Bu konuda çok da uyuşamıyoruz. Yani kimi Türkiye'de defnedilmeyi tercih ediyor, kimi de Almanya'da. Eşim ise çocuklarım neredeyse orada defnedilmek istiyorum diyor" ifadelerini kullanıyor.

Gönüllü cami rehberi olarak çalışan Orhan Kangöz de ailesi nerede yaşarsa, orada defnedilmek istiyor: "Öldüğüm zaman ailemin, çocuklarımın ya da torunlarımın hatta dostlarımın gelip beni ziyaret etmesini isterim tabii. Şu anda Lülsdorf'da yaşıyorum ama daha sonra Köln'e taşınacağım. Bu yüzden Köln'de defnedilmek isterim."

Yılda 60 euro

Kangöz'ün nerede kalmak istediği ailesine bağlı olsa da kimileri için bu kararda maddi kıstaslar belirleyici oluyor. Türkiye'ye defin hizmetleri sunan birçok şirketi çekici kılan bir faktör de şirketlerin bu tip sigortaları çok düşük fiyatlara sunmasıyla alakalı. Örneğin böyle bir şirket yılda 60 Euro karşılığında tüm aile fertlerinin defin işlemlerini karşılıyor. Bu şirketler ayrıca definin yurt dışına çıkarılması için gerekli tüm bürokratik işlemleri de üstlenerek Türkiye'nin en ücra köşelerine kadar cenazeleri ulaştırabiliyor. Her ne kadar şirketler aynı işlemleri Almanya içerisinde defnedilmek isteyenlere de sunsa da bu daha çok istisna olarak kalıyor.

Kendi adına Almanya'da defnedilme kararı alan Orhan Karagöz'ün babası bu konuda farklı görüşte. Karagöz babasıyla sıkça bu konuda konuştuklarını belirtiyor: "Benim babam 1969 yılında Almanya'ya gelmiş. Bazen onlarla konuştuğumuzda annemle babam 'Biz ölürsek, bizi Türkiye'ye götürün' diyorlar. Ben de şaka yollu babama diyorum ki 'Yani yılda sadece 2 defa tatile gidiyorsun oraya. Neden burada gömülmek istemiyorsun?' Türkiye'de gömülmek istiyorsan, git Türkiye'de yaşa. Almanya'da değil. Ama yine de o Türkiye'de defnedilmek istiyor."

Öldükten sonra nerede kalmak istediğini düşünmek nesilden nesile değişim gösteren bir karar olduğu kadar hangi ülkeyi vatan olarak algıladığınızla da ilgili. Siegburg'da yaşayan Rıdvan Ever kesinlikle Türkiye'ye dönmek istiyor. Lulsdorf'lu Orhan Kangöz, Almanya'da kalacak. Köln'lü Korhan Aktalay ise birçok insanın aklına gelen vatan algısı sorusuna kendince yanıt arıyor: "Vatan neresi? Tabii ki Türküz. Ama vatanımız burası. Burada yetiştim, burada okula gittim, çocuklarım burada yetişti. Şimdi vatan neresi bu durumda? Mantığımızla düşündüğümüzde, tabii Almanya. Ama başka türlü düşününce de Türkiye bizim vatanımız, yurdumuz. Herkes, her aile kendi kararını kendi veriyor."

(Deutsche Well)

'Beni vatanıma gömün'

İstatistiklere göre, Almanya'da hayatını kaybeden Türk kökenlilerin çoğu Türkiye'de defnediliyor.