"Adana bölgesinde patates sökümü başlayınca fiyatlar düşer"

Patates fiyatlarının pazarda 2 liraya kadar yükselmesi üreticiyi kısa süreli sevindirse de üretimin yüzde 40 azalması nedeniyle çiftçinin elinde bu kez de satılacak patates kalmadı. Bolu Ziraat Odası Başkanı İsmail Yamantürk, 1 -2 ay daha fiyatlar bu şekilde yüksek gitse de Adana gibi diğer bölgelerde patates sökümünün başlamasıyla fiyatların yine düşeceğini ifade etti.

Patates fiyatlarının artması pazarda tüketiciyi zor durumda bıraktı. Fiyat artışından dolayı yüzü gülen üretici pek de beklediğini bulamadı. Bu yıl fiyatların artmasına karşılık çiftçinin elinde mal kalmadığını söyleyen Bolu Ziraat Odası Başkanı İsmail Yamantürk, üretimin yarı yarıya düşmesi sonucu fiyat artışının yaşandığını ifade etti. Fiyatların bir ay daha aynı şekilde devam edeceğini, ancak Adana'da patates sökümünün başlamasıyla fiyatların yeniden düşeceğini söyleyen Yamantürk, "Şu anda bizim elimizden çıkan ürün 1.50-1.80 kuruş arası. Yüzde yüzü pazarda satılsa 3 lira olur. Beklentimiz 2 lirayı bulması." dedi.

"FİYATLARIN ARTIŞI 2 -3 YILIN ZARARINDAN KAYNAKLANIYOR"

Bolu'da üretilen patates miktarı hakkında da bilgiler veren Yamantürk, şunları söyledi: "Yıllar itibariyle Bolu'da 10 bin dekarda patates ekimi oldu. 250-300 bin ton rekolte vardı. Aynı şekilde Türkiye'de bu 4.5-5 milyon tondu. Türkiye'de bir taraftan ihracat diğer taraftan ithalat var. İthalat genellikle tohum üzerine. İhracat da komşu ülkelere vardı. Şimdi 5 buçuk milyon ton iken, bundan önceki senelerde rekoltemiz çok yüksekti. Verimler yüksekti. İç piyasada da daralma olup fiyatlar hep geriye gitti. Bu yıl fiyatların artışı 2 -3 yılın zararından kaynaklanıyor. Geçen sene 10-15 kuruşa sattık patatesi. Yani maliyetlerinin üçte birine sattık. Bir önceki yıl da aşağı yukarı 25-50 kuruş arasında sattık. Yani orda da maliyetlerin altındaydı. Dolayısıyla yıllar itibariyle 2 -3 yıl maliyetin altında üretim yapıp pazara sattığınız zaman çiftçinin dayanma gücü kalmıyor."

REKOLTE DÜŞTÜ, FİYAT YÜKSELDİ

Ekim alanlarında daralma meydana geldiğini ifade eden Yamantürk, "Geçen yıl Türkiye'deki ekim alanları yüzde 40 daraldı. Dolayısıyla Bolu'da da yüzde 40 daralma oldu. Yani çiftçi para kazanmadığı için ekiliş alanları daraldı. Bunun tabi başka etkenleri var. Ama ana etken ürün para kazanmayınca ekiliş alanları daralıyor ve iklimsel etkilerden dolayı da üretim azalıyor. Aynı şeyi kuru fasulyede de yaşıyoruz şu anda. Bu sene Türkiye'deki rekolte aşağı yukarı 5 buçuk milyon tonlardan 2 buçuk milyon tonlara düştü. Dolayısıyla ürün olmayınca fiyatlar yükselme trendine geçti. Fakat bu sene anormal bir şekilde Türkiye'de güve problemi yaşadık. Hem ekilişi azaldı hem de mal söküm zamanında ve depoya alındığında güve zayiatı da oldu. Üst üste ekleyince şu anda eldeki üretim çok az. Bu tüm illerde böyle. Rekolteler 2 buçuk milyona düştü. O yüzden fiyatlar yüksek. Ama abartıldığı gibi 5 lira falan olmaz. Şu anda bizim elimizden çıkan ürün 1.50-1.80 kuruş arası. Yüzde yüze pazarda satılsa 3 lira olur. Ancak beklentimiz 2 lirayı bulması. Çiftçilerimize de söylüyorum elinde malı olan depolasın. Bu yıl patatesten para kazanacaklar. Ama çiftçinin elinde de mal kalmadı. Dolayısıyla çok büyük rakamlarla karşılaşılmayacak. Tahmin ediyorum bu 1 -2 ay daha devam eder. Sonra düşme trendine girer. Adana Nisan- Mayıs gibi erken söküme girecek. Sonra fiyatlar düşer. Çünkü çiftçide çok mal yok. İhracat için de rakamlar yüksek. Ama 2 liraların üstüne çıkarsa Bakanlık bununla ilgili tedbir almak zorunda kalır. İthalat yapma zorunluluğu doğar. Ama dış piyasada da fiyatlar ucuz değil. Dışarıdan da getirdiğiniz zaman 2 -2 buçuk liradan aşağı patates gelmez." değerlendirmesinde bulundu.

"SORUNUMUZ TÜRKİYE'DEKİ PAZARLAMA SİSTEMİ"

Çiftçinin para kazanmayacağını, çünkü elinde mal olmadığını kaydeden Yamantürk, sözlerine şöyle devam etti: "Güve hastalığından dolayı zayiat da var. Yüzde 30-yüzde 50 güve zayiatı var. Konuşulan rakamlardan 2 lira gibi rakama satıldığı zaman da çok büyük paralar kazanmayacak. Bu Türkiye'nin genel bir sıkıntısı. Aynı şeyi soğanda, domateste, patateste hepsinde yaşıyoruz. Ürün planlamaları yapılmadığı sürece bunları yaşamaya devam edeceğiz. Çünkü Türkiye'de bir ürün para ettiği zaman ertesi sene çok fazla ekim olacak. Bu ekim artışlarından dolayı da önümüzdeki sene patates 60-70 kuruş kadar düşecek. Ama biz istiyoruz ki 80-90 kuruş olsun ama her yıl 60 kuruş-1 lira arasında oynasın. Ama işte bu şekilde para kazandıracağı zaman elimizde ürün olmuyor. Sorunumuz Türkiye'deki pazarlama sistemi. Çiftçinin elinden alınan 1 buçuk liralık patates, pazarda 3 liraya satılıyor. Yani biz o paraları kazanmıyoruz. Bu zincir ağının da muhakkak düzenlenmesi lazım. Ürün planlamasının da yapılabilmesi için Toprak Reformu, toprağın bölünmesinin engellenmesi gerekir. Bakanlık bununla ilgili çalışmalar yapıyor. Bakanlık Türkiye'de bu tür fiyat artışlarının yaşanmaması için bir an önce Medeni Kanunu değiştirip mülk edinmede tarımsal arazilerin bölünmesini engelleyip ürün planlamasını yapması lazım."

"BOLU PATATESİ PAZARDA YÜKSEK FİYATA SATILIR"

Üst üste 2 yıl para kazanamadığı için çiftçinin patates ekiminden uzaklaştığını ifade eden Yamantürk, "Bolu'da münavebe sistemi uygulanıyor. Yemeklik patateste 3 yıl, tohumluk patateste 4 yıl şartı getirildi. Ama bu yıl o şarta bakmaksızın patates ekimi gerçekleştirildi. Para kazanmadığı için üretim zaten çok düşük. Geçen yıl 15-20 kuruşa satıldı. Bir önceki yıl 25-30 kuruşa satıldı. Dolayısıyla üst üste iki yıl para kazanamayınca çiftçi üretimden uzaklaşıyor. Bu yüzden bu planlama bu yıl uygulanamadı. 3 -4 yıl şartı Bolu'da sıkıntı oluyor. Çünkü Bolu'da arazi az. Ama buna Türkiye geneli olarak bakmak lazım. Eskişehir'de iki çiftçinin ektiği kadar patates ekiyor Bolu. Ama Bolu'nun avantajı hem yemeklik olarak, hem de nişasta miktarından dolayı Bolu patatesi pazarda daha yüksek fiyatla satılır. Biz daha az sularız, daha az gübre atarız. Bu yüzden Bolu patatesinin nişasta oranı ve dayanma gücü de fazladır. 3 -4 yıl şartı yine uygulanmaya devam edecek." şeklinde sözlerini tamamladı.