Gazeteci ölümlerinde Suriye, Irak ve Mısır zirvede

Suriye’de sürmekte olan savaş ve Irak ve Mısır’da her geçen gün tırmanan şiddet, 2013 yılında bu üç ülkede, gazeteciler açısından büyük kayıpların yaşanmasına sebep oldu.

Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) raporuna göre, 2013 yılında, görevi başındayken 70 gazeteci öldürüldü. 2012 yılında bu rakam 74 idi. Komite şu anda 2013 yılında hayatını kaybeden 25 gazeteci hakkındaki çalışmalarına da devam ediyor. Bu çalışmaların sonucunda, bu gazeteci ölümlerinin de görevle ilgili olup olmadığına karar verilecek.

2013 yılı içinde, Pakistan, Somali, Hindistan, Brezilya, Filipinler, Mali ve Rusya’da da birden fazla gazetecilerin hayatını kaybetmesi olaylarına tanık olundu. Ancak önceki yıllara göre, Pakistan ve Somali’de gazeteci ölümleri vakalarında önemli bir düşüş kaydedildi.

Öldürmek kastıyla girişilen eylemler sonucunda hayatını kaybeden gazetecilerin toplam ölüm vakalarına oranı yüzde 44 civarında.

Çatışma yerinde olması veya çapraz ateş altında kalması sonucunda hayatını kaybeden gazetecilerin oranı yüzde 36 oldu. Ölümlerin yüzde 20’si ise, çatışma izleme dışında tehlikeli bir görevin yerine getirilmesi sırasında oldu.

2013 yılında Suriye’de vuku bulan çatışmalarda 29 kişi hayatını kaybetti. Bu ölümlerle, Suriye’deki çatışmalar esnasında ölen gazeteci sayısı, Suriye ve Lübnan sınırında ölenler de dahil olmak üzere, 63’ü buldu.

Suriye’de hayatını kaybeden gazeteciler vakası, bu ülkede gazetecilerin karşı karşıya oldukları tek sorun değil. 2013’te ülkede daha önce görülmemiş oranlarda gazetecilerin kaçırılması hadiseleri yaşandı. CPJ araştırmasına göre, kısa süreli olanlarda dahil olmak üzere, 2013 yılında Suriye’de yaklaşık 60 kaçırılma vakası yaşandı.

2013 yılı sonu itibarıyla, hala en az 30 tanesi kayıp durumdalar.
Çatışmanın her iki tarafınca da alıkonulan gazetecilerin olduğu biliniyor. Muhalif radyo istasyonu Vatan FM’in direktörü Abdurrahim K. Hassan Ocak 2013’te hükümet güvenlik kuvvetlerinde gözaltına alınmış ve Nisan ayında ailesine vefat ettiği bildirilmiş; ancak aile ölüm nedeni hakkında ayrıntılı bir şekilde bilgilendirilmemişti. Radyo istasyonunun yetkililerine göre, Hassan askeri güvenlik istihbarat birimlerince işkence yapılarak öldürüldü.

2013 yılının son çeyreğinde Irak’ta en az 10 gazeteci hayatını kaybetti. Bunlardan dokuz tanesi öldürüldü. Kasım ayı içinde, Musul’da Kurban Bayramı hazırlıklarını filme alan El Şarkiyye televizyonu muhabiri Muhammed Kerim El Bedrani ile kameraman Muhammed Ganim kimliği belirlenemeyen saldırganların ateş açması sonucu hayatlarını kaybettiler.

Giderek artan siyasi kutuplaşma ve sokak şiddeti ortamında, Mısır’da durum gazeteciler için de giderek dramatik bir hal aldı. 2013 yılında altı gazeteci görevlerini ifa ederken hayatlarını kaybettiler. Bunlardan üç tanesi 14 Ağustos 2013’ta Başkan Muhammed Mursi ve Müslüman Kardeşler Hareketi’ni destekleyen göstericilere karşı güvenlik güçlerinin düzenlediği saldırıyı takip ederken öldürüldüler.

CPJ 1992’den beri Mısır’da hayatını kaybeden 10 gazeteci vakasını belgeledi. Bunlardan dokuzu 2011 yılında hükümet karşıtı gösterilerin başlamasından sonra vuku buldu.

Pakistan ve Somali 2012 yılında gazeteciler için en çok hayati tehlike arz eden ülkeler konumundaydılar. 2013 yılında onların yerini Irak ve Mısır aldı. Geçen yıl Pakistan’da beş gazeteci görevi başında hayatını kaybetti. Sekiz gazetecinin hayatını kaybettiği 2010 yılından bu zamana, bu en düşük kayıp olarak kayıtlara geçti. Önceki yıllarda, Pakistan’daki gazeteci ölümlerinin yarısı bizzat şahsa kastedilen suikast girişimleri olmasına rağmen, 2013’te hayatını kaybedenlerin dördü arabalara konan bombaların infilak etmesi sonucu olay yerinde olmaları nedeniyle hayatlarını kaybettiler. 2013 yılında ülkedeki gazeteci ölümlerinden sadece birisi, bir kaçakçılık olayının haberleştirilmesinin ardından bir suikast girişimi sonucunda vuku buldu.

Somali gazetecilik mesleğinin icra edilmesi açısından en tehlikeli yerlerden biri olmasına rağmen gazeteci ölümlerinde bir önceki yıla oranla önemli bir düşüş yaşandı. 2012 yılı içinde 12 gazetecinin hayatını kaybettiği ülkede, bu rakam 2013 yılında 4’e düştü. Son iki yıl içinde bütün gazeteci ölümü vakaları suikast girişimleri sonucunda ortaya çıktı.

CPJ gazeteci ölümleri vakalarının ayrıntılı olarak kaydetmeye başladığı 1992 yılından itibaren 1000. ölüm vakasını 2013 yılı içinde belgeledi.

CPJ, Esad rejimine karşı 2011 yılında ayaklanmanın başlaması anına kadar Suriye’de gazetecilere yönelik tek bir öldürme vakasını dahi kaydetmemişti.

CPJ’nin gazeteci ölümlerini belgelemeye başladığı tarihten bu yana, görevi başında gazetecilerin hayatını kaybetmesi açısından en kötü yıllar 2009 ve 2012 oldu. Her iki yılda da gazetecilere yönelik 74 ölüm vakası kaydedildi. (Levent Baştürk - Dünya Bülteni)

Gazeteci ölümlerinde Suriye, Irak ve Mısır zirvede

CPJ raporuna göre, 2013 yılında, görevi başındayken 70 gazeteci öldürüldü. 2012 yılında bu rakam 74 idi. Gazetecilerin en çok öldürüldüğü ülkeler ise Suriye, Irak ve Mısır oldu.