İzmir Körfezi'ndeki canlı sayısında sevindiren artış

İzmir Körfezi, 1960-2000 yılları arasında her türlü atığın hiçbir arıtmaya tabi tutulmadan salınmasıyla kirlendi. 2000 yılında devreye giren Büyük Kanal Projesi'yle atık sular, tesislerde arıtılarak körfeze boşaltılmaya başladı. Temizleme çalışmalarıyla körfezdeki canlı çeşitliliği de artıyor. Bu artış, su altı fotoğraflarına yansıyor. Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) tarafından yapılan 'Büyük Kanal Projesinin İzmir Körfezi Denizel Ortamında Fiziksel, Kimyasal, Biyolojik ve Mikrobiyolojik Etki ve Sonuçlarının İzlenmesi' başlıklı çalışma, su kalitesinde büyük bir iyileşme yaşandığını, buna bağlı olarak da denizdeki biyolojik çeşitliliğin ve popülasyonun giderek arttığını ortaya koydu.

    Deniz altındaki yaşamı tespit etmek amacıyla Urla İskele, Narlıdere Güneybatı Atık Su Arıtma Tesisi, İnciraltı Sahilevleri, Konak ve Bostanlı iskeleleri olmak üzere 5 bölgede 4 mevsim çalışma yapıldı. Çekilen su altı fotoğraflarında, bol oksijenli sularda yaşayabilen denizatları ve deniz çayırları, temiz suları yaşam alanı olarak seçen deniz yıldızları, deniz şakayıkları ve deniz tavşanları ile temiz sularda yaşayan ve Türkiye'de sadece Urla'da görülen taş mercanları tespit edildi. Deniz altındaki yaşamı tespit amacıyla çekilen fotoğraflar, körfezdeki çarpıcı iyileşmeyi gözler önüne seriyor. İç körfezde çözülmüş oksijen seviyesinin yükselmesiyle birlikte canlı türü sayılarında da ciddi artış var. Körfezin eski gözdeleri barbun, karagöz, kopez ve karidesler de çoğaldı. Deniz yıldızları, deniz tavşanları, süngerler ve deniz çayırları ile mercanlar ve anemonlar, oksijen miktarı artan deniz dibinde rengarenk görüntüler oluşturuyor.

    BÜYÜK KÖRFEZ PROJESİ

    DEÜ tarafından hazırlanan raporda 2000 yılında Çiğli, 2002'de Güneybatı ve 2008'de Urla ileri biyolojik atık su arıtma tesislerinin devreye alınmasıyla başlayan deniz suyundaki iyileşme sürecinin, körfezi terkeden canlıların yeniden yaşam bulmaya başlamasında etkili olduğu vurgulandı. Büyük Kanal projesinin devreye girmesinin ardından gözle görülür bir iyileşme yaşandığına dikkat çeken İZSU Genel Müdürü Ahmet Alpaslan, körfezin kuzeyindeki sığlaşmanın önüne geçmek ve su sirkülasyonunu arttırmak amacıyla şimdi de "Büyük Körfez" projesini yürüttüklerini söyledi. Kuzeyde açılacak sirkülasyon kanalıyla körfeze temiz su girişi sağlayacaklarını belirten Alpaslan, "Bu, oksijen miktarını daha da arttıracak. Şu anda zaten balık oranı ve deniz canlıları arttı. Biz bu projeyle körfezin yüzülebilir hale gelmesini hedefliyoruz." dedi.

    İKİ GEMİ ALINDI, GPRS SİSTEMİ KURULDU

    İzmir Körfezi'ne akan dere ağızlarının temizlenmesi, kuzeyde bir sirkülasyon kanalı açılması ve deniz tabanındaki malzemelerin temizlenmesi için 10 milyon liralık yatırımla kazıcı-emici ve destek tipi olmak üzere 2 yeni gemi alındı. Büyükşehir Belediyesi, Türkiye'de gözlem ve modellemeyle su kalitesinin izlendiği ilk sistemi körfeze kurdu. Foça, Karaburun, Güzelbahçe ve Pasaport'a kurulan 4 istasyonla bütün değişimler anında kaydedilmeye başlandı. DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü ile birlikte yürütülen yeni sistem, derelerden gelen çökeltilerin taşınım özelliklerini de sayısal olarak ortaya koyuyor. İstasyonlar, güneş enerjisiyle çalışıyor.

    Sistemin en önemli özelliklerinden birisi, kaydettiği bilgileri istasyonun içinde yer alan GPRS sistemi aracılığıyla kablosuz olarak hem İZSU hem de DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü'nde kurulan bilgisayarlara anında aktarıyor olması. Sistemi kullanan uzmanlar, bilgisayar ortamında sensörleri uzaktan kontrol etme imkanına sahip. Bütün bu çalışmalar, körfezdeki sirkülasyon kanalının açılması, derinleştirme çalışmaları ve kıyı tasarımıyla mühendislik uygulamalarında temel oluşturacak.