Fotokopi makinesiyle yapay organ üretildi

Sabah'ın haberine göre; Şişli Hospitalium Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Alp Gürkan, organ naklindeki son yenilikler ve teknolojileri hakkında bilgi verdi...

Organ nakli hayat kurtarıyor. Ancak gerekli organ nereden bulunabilir?

Organ naklinde temel kaynak, beyin ölümü gerçeleşen insanlardan bağışlanan organlardır. Ancak tüm çabalara rağmen organ bağışı istenilen düzeye erişemedi. Bu nedenle tüm dünya, organ bulmak için çeşitli arayışlar içine girdi.

Bu arayışlar nelerdir?
Öncelikle en kolay ulaşılabilinen kaynak, canlı vericilerdir. Ayrıca hayvanlardan organ temini konusunda yıllardan beri araştırmalar yapılıyor. Bunun dışında son yıllarda kök hücre veya doku mühendisliği aracılığıyla yapay olarak organ üretimi için çalışmalarda hayret verici gelişmeler yaşanıyor.

PÜSKÜRTME İŞLEMİ
Üç boyutlu bir fotokopi makinesi ile organ yapılmaya başlanması hakkında sizin görüşleriniz neler?
Amerika'da Dr. Anthony Atala bu konudaki son çalışmalarını tıp dergilerinde yayınladı. Atala; organ yapmak için kök hücreleri kullanıyor. Böbrekten alınan bir doku parçacığı veya kök hücre ile doku kültürleri üretiliyor.

Bu işlem nasıl gerçekleşiyor?
Bunun için bir bilgisayar ve püskürtmeli bir fotokopi makinesi gerekiyor. Fotokopi makinesine mürekkep yerine yapılmak istenen organın hücreleri yerleştiriliyor. Fotokopi makinesi bir sentetik organ kalıbı üzerine istenilen hücreleri sırasıyla yerleştiriyor. Bu püskürtme işlemi genellikle altı-yedi saat sürüyor.

Bu yöntemle üretilen bir organ, insana nakledildi mi?
Bu yöntemle üretilen böbrek, bir çocuk hastaya takılmış. Üstelik bu yapay böbrek çocuğun vücudunda çalışmış. Bu, çok heyecan verici bir gelişme. Ne var ki; bu yöntemin araştırma safhası hâlâ devam ediyor. Bu nedenle de şu an geniş bir uygulama alanı yok.

10 YIL DAHA GEREK
Prof. Dr. Alp Gürkan, "Üç boyutlu fotokopi makinesiyle üretilen dokular kullanılmaya başlandı. Ancak bu teknolojinin oturması için 10 yıl gerekli" diyor.

KÖK HÜCREDEN ÜRETİLEN DOKULAR HAYAT KURTARIR
Son yıllarda kök hücre çalışmalarından sıkça bahsediliyor. Bunun organ nakline katkısı olabilir mi?
Kök hücrelerden organ üretilebileceği fikri 1980'lerden beri var. Bu hücreler vücut içinde veya dışında çoğaltılarak birçok hastalığa çare olabilir. Şeker hastalığını tedavi etmek için; karaciğer içine yerleştirilen pankreas hücrelerinin vücut içinde çoğaltılması çalışmaları sürdürülüyor. Ayrıca vücut dışında uygun hücre kültürleri çoğaltılarak böbrek veya karaciğer oluşturmak için çalışmalar yapılıyor. Dışarıda çoğaltılan hücreler; zararsız mikroplar aracılığıyla veya başka tekniklerle ya karaciğer içine, ya da çalışmasını istediğimiz organın içine yerleştiriliyor. Bu çalışmalarda kayda değer ilerlemeler oldu. Hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde başarılı sonuçlar alındı. Farelerde yapılan çalışmalarda; karaciğer içine yerleştirilen kök hücreler çoğalarak insülin salgılamaya başlamış ve hayvandaki şeker hastalığı tedavi edilmiştir.

BÜYÜK ORGANLARI LABORATUVARDA ÜRETMEK ZOR!
Son günlerde doku mühendisliği ile organ elde edildiği haberleri çıkıyor. Bu konuyla ilgili neler söylemek istersiniz?
Laboratuvar ortamında; teknoloji kullanarak idrar yolu, idrar kesesi ve soluk borusu yapıldı. Ayrıca üretilen bu organlar insanlara nakledildi. Ancak karaciğer ve böbrek gibi çok hücreli ve çok işlevli organlarda durum biraz daha zor. Buna rağmen bilim adamları, laboratuvar ortamında, süzme görevini yerine getiren küçük boyutta böbrek yapmayı başardı. Karaciğer yapma açısından da ciddi ilerlemeler kaydedildiği bildirildi.

ÖMÜR BOYU İLAÇ KULANMAYA SON VERECEK
Kök hücreden üretilen organları kullanmanın avantajları neler?
Hastadan alınan kök hücre ile labaratuvar ortamında üretilen organların faydaları saymakla bitmez. Öncelikle kök hücrenin kullanılacağı organların uyum problemi neredeyse yok denecek kadar azdır. Bu da; nakil olan hastanın, ömür boyu kullanması zorunlu ilaçlara gereksinim duymaması ve o ilaçların olası yan etkilerinden kurtulması anlamına gelir.

Fotokopi makinesiyle yapay organ üretildi

Prof. Dr. Alp Gürkan, Amerika'da üç boyutlu fotokopi makinesi tekniğiyle organ yapıldığını söylüyor: Bu yöntemle üretilen böbrek, bir çocuk hastaya takılmış. Üstelik bu yapay böbrek, çocuğun vücudunda çalışmış. Bu, heyecan verici bir gelişme