Türk futbolu gurbetten besleniyor

Süper Lig'deki 18 takımda 94 gurbetçi top koşturuyor. Ligimizde 291 yerli oyuncu içinde gurbetçilerin ağırlığı yüzde 32'yi geçiyor. Spor Toto Süper Lig'de top koşturan her üç yerli oyuncudan biri gurbetçi. Gurbetçi kervanına bu sezon 22 yeni oyuncu katıldı. Kadrosunda en fazla gurbetçi bulunduran takımlar ise 10'ar oyuncuyla Beşiktaş ve Kayserispor.

Almanya takımlarından yetişen 64 oyuncu Süper Lig'de top koşturuyor. Bu rakamın gurbetçi oyuncular içindeki oranı yüzde 66. Almanya'yı 9 oyuncuyla Hollanda izliyor. Avusturya ve Belçika'dan 6'şar, İngiltere ve İsveç'ten de 3'er oyuncu top koşturuyor. Avrupa kıtası dışından tek oyuncu ise altyapısını Avustralya'da alan Beşiktaşlı Ersan Gülüm.

Futbol Federasyonu Basın Departmanı tarafından hazırlanan TamSaha dergisinden Mazlum Uluç'un hazırladığı 'Gurbetten besleniyoruz - Süper Lig' başlıklı dosyanın detaylarında şu görüşlere yer verildi:

1980'lerin başında Erhan Önal ve İlyas Tüfekçi'nin açtığı kapıdan Erdal Keser'ler, Uğur Tütüneker'ler, Savaş Koç'lar, Mustafa Yücedağ'ların girişiyle Türk futbolu gurbetçi oyuncularla tanışmıştı. Gerçekten de Almanya'da aldıkları eğitimin yeteneklerine kattığı disiplin ve oyun bilgisiyle farklı oyuncular olduklarını kısa sürede kanıtlayan bu isimler, oynadıkları takımlara önemli katkılar sağladı. Sonrasında da Mustafa Doğan, Ümit Karan, Ahmet Dursun, Hakan Bayraktar gibi bir çok oyuncu geçti açılan o kapıdan. Ancak Türk futbolundaki gurbetçi oyuncu ağırlığı hiçbir zaman bugünkü kadar fazla olmadı. Bu hükmü kanıtlayacak rakamlar ise şöyle:

Spor Toto Süper Lig'deki 18 takımda tam 94 gurbetçi oyuncu top koşturuyor. Bu oyuncuların bir kısmı Türkiye doğumlu olmakla birlikte çok küçük yaşlarda yurtdışına çıkıp futbol altyapılarını da orada aldıkları için "gurbetçi" kategorisinde değerlendiriyoruz. Örnek vermek gerekirse Erzincan'da doğan Medical Park Antalyasporlu Deniz Barış, Birecik'te doğan Kasımpaşalı İbrahim Halil Çolak, Mardin'de doğan Gaziantepsporlu Ekrem Dağ bu kategoriye giriyor. Yurtdışında doğup futbola Türkiye'de başlayan oyuncuları ise bu kategorinin dışında tuttuk. Almanya'da doğan Kasımpaşalı Özer Hurmacı, Fransa'da doğan Medical Park Antalyasporlu İbrahim Dağaşan gibi oyuncular bu nedenle "gurbetçi" listemizde yer almadı.

Şimdi 94 gurbetçi oyuncunun ligimizdeki ağırlığının neye karşılık geldiğine bakalım. Süper Lig'deki takımların TFF'ye bildirdikleri oyuncu listesinde 30 civarında isim bulunuyor. Ancak bu oyunculara A2 Ligi'nde oynayanlar da dâhil. Özetle, Süper Lig'de forma giyen oyuncuların sayısı takım başına 25 ortalamada geziniyor. Bu 25 ortalama üzerinden Spor Toto Süper Lig'deki 18 takımda top koşturan oyuncu sayısı toplam olarak 450'yi buluyor. 450 oyuncu içinde 94 gurbetçinin ağırlığı yüzde 20'ye tekabül ediyor. Ancak bize daha doğru bilgiyi verecek başka bir bakış açısı daha var. Acaba ligimizde oynayan yerli oyuncuların ne kadarını bizim yetiştirdiklerimiz, ne kadarını dünyanın başka ülkelerinden devşirdiklerimiz oluşturuyor. Bu sorunun cevabına ulaşmak için basit bir matematik işlem yapmak gerekiyor. Ligimizde 159 yabancı oyuncu var. 450 eksi 159 eşittir 291 yerli oyuncuya işaret ediyor. Bu 291 yerli oyuncu içinde gurbetçilerin ağırlığı ise yüzde 32'yi geçiyor. Yani Spor Toto Süper Lig'de top koşturan her üç yerli oyuncudan biri gurbetçi.

22 YENİ GURBETÇİ

Spor Toto Süper Lig'e bu sezon katılan gurbetçi oyuncu sayısı 22 oldu. Son transfer döneminde Gençlerbirliği ve Elazığspor 4'er, Beşiktaş, Kayserispor, Kayseri Erciyesspor 3'er, Çaykur Rizespor 2, Kasımpaşa, Eskişehirspor ve Gaziantepspor da 1'er gurbetçi oyuncuyu renklerine bağladı.

Bu oyuncular arasında Beşiktaş'ta Gökhan Töre, Kayseri Erciyesspor'da Fazlı Kocabaş, Gençlerbirliği'nde Mervan Çelik, Elazığspor'da Deniz Yılmaz, Noyaz Öz, Onur Ayık, Çaykur Rizespor'da Koray Altınay, hemen hemen tüm maçlarda forma şansı bularak ön plana çıkan isimler oldu.

EN ÇOK BEŞİKTAŞ VE KAYSERİSPOR'DA

Gurbetçi oyuncu havuzundan en çok yararlanan takım yakın zamana kadar Kayserispor'du. Sarı-kırmızılı takım özellikle Genç Millî Takımlarımızda oynayan genç gurbetçileri kadrosuna katıyordu. Ancak son dönemde Semih Aydilek, Nadir Çiftçi, Kâmil Ahmet Çörekçi, Furkan Özçal, Malik Fathi, Nurettin Kayaoğlu, Ömer Şişmanoğlu gibi oyuncularla yolların ayrılması üzerine Kayserispor'daki gurbetçi oyuncu sayısı bir nebze azaldı.

Yine de bu sezon başında kadroya katılan Alper Uludağ, Cüneyt Köz ve Sinan Bakış'la birlikte sarı-kırmızılı takımda 10 gurbetçi oyuncu top koşturuyor. Kayserispor gibi 10 gurbetçiye sahip bir başka takım da Beşiktaş. Siyah - beyazlılar, Ersan Gülüm, Mehmet Akgün, Oğuzhan Özyakup, Olcay Şahan, Veli Kavlak gibi oyuncularına, ligimizde başka takımlarda oynayan Ömer Şişmanoğlu ve Sezer Öztürk'ün yanı sıra bu sezon ilk defa izlediğimiz Gökhan Töre, Günay Güvenç ve Kerim Koyunlu'yu ekleyerek gurbetçi sayısını 10'a yükseltti.

Bu iki takımın ardından ise 9 gurbetçiyle bir başka Kayseri takımı, Erciyesspor geliyor. Onları 8 gurbetçiyle Gençlerbirliği, 7 gurbetçiyle Kasımpaşa, 6'şar gurbetçiyle Elazığspor ve Eskişehirspor izliyor.

AKHİSAR'DA NUMUNELİK GURBETÇİ

Beşiktaş'ın 10 gurbetçi oyuncusuna karşılık şampiyon olmuş diğer takımlar bu kategorideki oyunculara fazla rağbet göstermiyor. Bu takımların arasında Galatasaray ve Bursaspor 5'er gurbetçiye sahip. Ancak iki takımın gurbetçileri de ligimizin eskilerinden. Mesela Galatasaray kadrosundaki Aykut Erçetin ve Hakan Balta 2003, yine aynı takımdan Engin Baytar ile Bursaspor'dan Hakan Aslantaş da 2004 yılından beri Süper Lig'de top koşturuyor. Bu iki takımın en yeni gurbetçileri 2012'de ligimize dâhil olan Galatasaraylı Hamit Altıntop ile Bursasporlu Şamil Çinaz.

5 gurbetçiye sahip diğer takımlar Çaykur Rizespor ile Sivasspor. Gaziantepspor'da 4, Trabzonspor, Kardemir Karabükspor ve Medical Park Antalyaspor'da 3'er, Fenerbahçe ve Torku Konyaspor'da 2'şer gurbetçi oyuncu forma giyiyor. Akhisar Belediyespor'da ise yurtdışında yetişmiş sadece 1 oyuncu var. 2009 yılının Haziran ayında Almanya'nın Fortuna Düsseldorf takımından Denizlispor'a gelen Ahmet Cebe, Kardemir Karabükspor'un ardından 2012'nin Ocak ayından bu yana Akhisar Belediye Gençlik ve Spor'da oynuyor.

ALMANYA TARLASI

Toptan gurbetçi deyip geçiyoruz ama elbette bu oyuncuların hepsi aynı ülkeden gelmiyor ligimize. 94 gurbetçinin hangi ülkelerde yetiştiğine bir göz attığımızda Almanya'nın kahir ekseriyetiyle karşılaşıyoruz. Almanya takımlarında yetişen tam 64 oyuncu var ülkemizde. Bu rakamın gurbetçi oyuncular içindeki oranı yüzde 66'ya karşılık geliyor.

Ligimizde top koşturan tüm yerli oyuncular içinde Almanya'dan gelen gurbetçilerin oranı ise yüzde 21'in üzerinde. Almanya'yı 9 oyuncuyla Hollanda izliyor. Avusturya ve Belçika'dan 6'şar, İngiltere ve İsveç'ten de 3'er oyuncu top koşturuyor Süper Lig'de. Avrupa kıtası dışından tek oyuncu ise altyapısını Avustralya'da alan Beşiktaşlı Ersan Adem Gülüm.

FORVETE VE ORTA SAHAYA

Gelelim 94 gurbetçinin mevkilere göre dağılımına. En fazla oyuncu forvet hattında. 94 gurbetçinin 33'ü yani yüzde 35.1'i hücum hattı için transfer edilmiş. Orta saha oyuncuları ise forvetlerden sadece 1 kişi eksik. 32 orta saha oyuncusu yüzde 34'lük dilimi oluşturuyor.

Savunma oyuncularının sayısı 25 ve bu rakam da yüzde 26.5'lik orana tekabül ediyor. 94 gurbetçiden sadece 4'ü kaleci. Yani sadece 4.25'lik bölüm kaleci transferi için tercih edilmiş. O kaleciler de Galatasaray'da Aykut Erçetin, Beşiktaş'ta Günay Güvenç, Kayserispor'da Deniz Mehmet ve Medical Park Antalyaspor'da Polat Keser. Bu kalecilerin bırakın oynayabilmesini, sadece Polat Keser'in yedek kulübesinde oturabilmesi, gurbetten neden kaleci tercih edilmediğinin bir açıklaması olabilir.

Ligimizde top koşturan gurbetçilerin en eskileri Kasımpaşalı sol bek Sancak Kaplan ile Medical Park Antalyasporlu stoper Deniz Barış. 25 Mayıs 1982 Erzurum Oltu doğumlu Sancak Kaplan, küçük yaşlarda gittiği Hollanda'da Fortuna Sittard altyapısında yetişti ve 20 yaşındayken Ziya Doğan tarafından Malatyaspor'a transfer edildi. Sırasıyla Adanaspor, Altay ve İstanbul Büyükşehir Belediyespor'da oynayan Sancak Kaplan, halen Kasımpaşa formasını giyiyor.

Medical Park Antalyasporlu Deniz Barış da Sancak gibi Türkiye doğumlu. 1977'de Erzincan'da dünyaya geldikten sonra küçük yaşlarda Almanya'ya giden Deniz Barış, St. Pauli'den 2002'nin Haziran ayında Gençlerbirliği'ne transfer oldu. 2004-2010 yılları arasında Fenerbahçe'de forma giyen ve 2 Süper Lig şampiyonluğu iki de Süper Kupa kazanan Deniz Barış, 2010'dan bu yana Medical Park Antalyaspor formasını giyiyor. Deniz Barış A Millî Takımımızda da 21 maça çıktı.

Bu ikilinin ardından 2003 yılında ligimize gelen üç oyuncu Galatasaray kalecisi Aykut Erçetin, aynı takımın sol beki Hakan Balta ve Trabzonspor'un orta saha oyuncusu Aykut Akgün. 2004'ten beri Süper Lig'de forma giyen gurbetçi oyuncular ise Kasımpaşalı Volkan Yaman, Elyasa Süme, Bursasporlu Hakan Aslantaş ve Galatasaraylı Engin Baytar. Bu oyunculardan Aykut Erçetin Stuttgart'tan geldiği günden beri Galatasaray formasını giyiyor. Hertha Berlin'den gelen Hakan Balta'nın Türkiye'deki ilk takımı ise Manisaspor. Aykut Akgün, Karlsruhe'den Trabzonspor'a geldikten sonra Maltepe ve Zeytinburnu'nda oynayıp yeniden Karlsruhe'ye döndü.

2008'de Giresunspor formasıyla bir kez daha ülkemize gelen Aykut Akgün, Karşıyaka'da da oynadıktan sonra Trabzonspor'a transfer oldu. Kasımpaşalı sol bek Volkan Yaman, SC Freimann'dan Antalyaspor'a geldikten sonra Galatasaray ve Eskişehirspor'da da forma giydi. Elyasa Süme ise KFC Uerdingen'den Samsunspor'a transfer olarak ayak bastığı ülkemizde Diyarbakırspor, Ankaragücü ve Gaziantepspor'da da oynadı. Hakan Aslantaş Stuttgart'ta yetişti ve ilk transferini Gençlerbirliği'ne yaptı. Sırasıyla Malatyaspor, Hacettepe, Kayserispor ve Konyaspor'da oynadıktan sonra Bursaspor'a geçti. İlk transferini Arminia Bielefeld'den Maltepe'ye yapan Engin Baytar da Gençlerbirliği, Eskişehirspor ve Trabzonspor'un ardından Galatasaray'a gitti.

EN YAŞLISI DENİZ BARIŞ, EN MİLLÎSİ HAMİT ALTINTOP

Ligimizin en yaşlı gurbetçi oyuncusu Deniz Barış. 1977 doğumlu Deniz Barış'ı 1980'de doğan Gaziantepsporlu Ekrem Dağ izliyor. Mardin doğumlu Ekrem Dağ da küçük yaşta Avrupa'ya gidenlerden. Futbola Avusturya'da başlayan Ekrem Dağ, 2005'te Sturm Graz'dan Gaziantepspor'a geldi. 2008-2012 arasında Beşiktaş'ta top koşturan ve bir kez daha Gaziantepspor'a giden Ekrem, Avusturya Millî Takımı'nda forma giyiyor.

Medical Park Antalyaspor'un kaptanı 1981 doğumlu Uğur İnceman da en yaşlı üçüncü gurbetçi futbolcu. 2004'te Greuther Fürth'ten Manisaspor'a gelen, 2008-2010 arasında Beşiktaş'ta forma giyen Uğur İnceman, 2010'dan bu yana Medical Park Antalyaspor'da oynuyor. 1982 doğumlu Sancak Kaplan, Volkan Yaman, Aykut Erçetin de ligimizin 30 yaş üzeri diğer gurbetçi oyuncuları.

94 gurbetçi oyuncu doğdukları ya da yetiştikleri ülkelerin de vatandaşlığını taşıyor ve bir kısmı da millî takım tercihlerini o ülkelerden yana kullandı. Beşiktaşlı Veli Kavlak, Gençlerbirliği'nden Deniz Naki, Jakup Jimmy Durmaz, Mervan Çelik, Gaziantepsporlu Ekrem Dağ, Eskişehirsporlu Erkan Zengin, Tanju Kayhan, Bursasporlu Yasin Pehlivan bu kategoriye giren oyuncular.

94 gurbetçi arasında 56'sı ise farklı kategorilerde ay-yıldızlı formaya hizmet etti. A millî düzeyinde oynayanlar Beşiktaşlı Ersan Gülüm, Gökhan Töre, Kerim Koyunlu, Oğuzhan Özyakup, Olcay Şahan, Kayserisporlu Sefa Yılmaz, Kayseri Erciyessporlu Turgay Bahadır, Kasımpaşalı Volkan Yaman, Bursasporlu Kazım Kazım, Galatasaraylı Ceyhun Gülselam, Engin Baytar, Hakan Balta, Hamit Altıntop, Medical Park Antalyasporlu Deniz Barış, Uğur İnceman, Fenerbahçeli Hasan Ali Kaldırım ve Serdar Kesimal, A Millî Takım'da da oynayan isimler. Bu oyunculardan Hamit Altıntop ay-yıldızlı formayı farklı kategorilerde tam 100 kez sırtında taşıyarak gurbetçi oyuncular arasında ilk sırada yer alıyor.

Hamit Altıntop'u A Millî Takım formasını hiç giyemeyen Çaykur Rizesporlu Tevfik Köse 76, Kayserisporlu Engin Bekdemir 66, Kardemir Karabüksporlu Furkan Özçal 62 maçla takip ediyor. Ay-yıldızlı formayı 40'ın üzerinde giyen diğer gurbetçi oyuncular ise Beşiktaşlı Gökhan Töre (55), Trabzonsporlu Aykut Demir (48), Gaziantepsporlu Taşkın Çalış (44), Beşiktaşlı Sezer Öztürk (42) ve Kasımpaşalı Şahin Aygüneş (42).