AB'den üreticiye iyi haber: Türk domatesine tahlil şartı kalktı (Özel)

Avrupa Birliği (AB), Türkiye'den ihraç edilen domatese uyguladığı kalıntı tahlili şartını kaldırdı. AB, 25 Ocak 2010 tarihinden beri ilaç kalıntısı riski gerekçesiyle domates, biber, kabak ve armutta uygulamaya koyduğu kontrol amaçlı yüzde 10 sıklıkla tahlil zorunluluğunu domateste kaldırdı. 1 Ekim 2013 tarihi itibariyle Türkiye menşeli taze ve dondurulmuş domatesin AB'ye doğrudan girişine engel kalmadı. İhracatçılar, gelişmeyi Türk ürünlerinin temiz olduğunun AB tarafından tescillenmesi ve domatese iade-i itibar olarak değerlendiriyor. Türk ihracatçısı, bu uygulamadan dolayı yılda 20 milyon dolardan fazla para ödüyordu. Halihazırda Türkiye'den ihraç edilen 600 bin ton domatesin üçte biri AB ülkelerine gidiyor. Antalya İhracatçılar Birliği (AİB) Başkanı Mustafa Satıcı, bu gelişmeyle ihracatçının analiz külfeti ve zaman kaybından kurtulduğunu belirterek, "Bu aslında bir iade-i itibar. Zaten uygulama çok doğru değildi. AB, haksızlık yaparak domatese tarife dışı engel çıkarıyordu. Nitekim 2,5 yıl boyunca yapılan kontrollerle bu haklılığımız ispatlanmış oldu." dedi.

AB, 669/2009/EC sayılı yönetmelik kapsamında 25 Ocak 2010 tarihinden itibaren Türkiye'den ithal ettiği bazı tarım ürünlerine tahlil mecburiyeti getirmişti. Bu çerçevede domates ve biber, zirai ilaç kalıntısı riski sebebiyle AB'ye giriş kapısı olan Bulgaristan'da fiziki kontrole tâbi tutuluyordu ancak AB Resmî Gazetesi'nin 26 Eylül 2013 tarihli nüshasında yayımlanan ve 1 Ekim 2013 tarihinde yürürlüğe giren 925/2013/EU sayılı komisyon yönetmeliği uyarınca Türkiye menşeli taze ve dondurulmuş domates ürünleri uygulama kapsamından çıkarıldı. Böylece yaş meyve ve sebze ihracatının en büyük sıkıntılarından biri de aşılmış oldu. Uygulama, özellikle domates ve biber ihracatını olumsuz etkiliyordu. Halen Türkiye'den Rusya'ya gönderilen her ürünü tahlil etime zorunluluğu bulunuyor.

'DOMATES İHRACATI HIZLANACAK'

AB'nin uygulamayı kaldırmasını sektör adına sevindirici bulan AİB Başkanı Satıcı, "Uygulamanın kalkması için 2,5 yıl boyunca mücadele ettik. Hem Bulgaristan hem de AB'nin ilgili komisyonuyla defalarca toplantı yaptık, raporlar yazdık, şikayetlerde bulunduk. AB, sonunda bu haksız uygulamaya son verdi. Böylece ihracatçı, en azından analiz külfeti ve zaman kaybından kurtuldu. Uygulamanın kalkmasıyla domates ihracatının hızlanmasını bekliyoruz." diye konuştu. Söz konusu ürünleri, hem Türkiye'de hem de AB'nin giriş kapısı olan Bulgaristan'da tahlil ettirdiklerini aktaran Satıcı, şunları kaydetti: "Ürünler, iki defa analizden geçiyordu. Bundan dolayı ürün yüklü araçlar, dört beş gün bekliyordu. Mücadele ederek bunu iki güne düşürdük. Bu konuda Bulgaristan'ın altyapısı zayıf olduğu için büyük sıkıntı yaşadık. Ayrıca analize yılda yaklaşık 20 milyon dolar para ödüyorduk."

Bu gelişmenin, Türk ürünlerinin imajı açısından da önemli olduğunu vurgulayan Mustafa Satıcı, "İki defa analizden geçirilince, süpermarketler ve alıcı grupları ister istemez Türk ürünlerine soğuk bakıyordu. Halbuki domateste bildirimler binde 1 civarında. Bu oran, AB'nin üretici ülkelerine göre daha iyi. Şimdi bu karar, hem süpermarketleri hem de alıcı gruplarını rahatlattı. Bu gelişme aynı zamanda Türk domatesinin temiz olduğunun da bir göstergesidir." ifadelerini kullandı. Satıcı, biberle ilgili bildirimlerin de olumlu yönde olduğunu, uygulamanın bu üründe de kalkmasını beklediklerini dile getirdi.

'TÜRK ÜRÜNLERİNE GÜVEN ARTACAK'

Ege İhracatı Birlikleri Genel Koordinatörü ve Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Türkmenoğlu da uygulamanın, tahlil sonuçlarının iyi çıkması ve bildirimlerin az olması sebebiyle kaldırıldığını belirterek, "Analizlerin temiz çıkması, Türk ürünlerine güveni arttıracaktır. Bu da ihracata olumlu yansır. Özellikle domates ihracatı ivme kazanır." dedi. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın bu konuda hassas davrandığını aktaran Türkmenoğlu, "Son yıllarda kalıntı konusunda ciddi ilerleme kaydedildi. Üretici, bakanlığın ve ihracatçının baskısı sonucu AB standartlarına uygun üretim yapar hale geldi. Çiftçi bilinçlendi, artık pazara göre üretim yapıyor." diye konuştu.