GAP bölgesinde alternatif ürün 'soya'

Bitkisel yağlar ve hayvan yemlerinin başlıca kaynağı olan soya ürününün Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde ekiminin yaygınlaşması amacıyla çeşitli etkinlikler yapılıyor. Buğday ve arpadan sonra 2. ürün olarak genellikle mısır ve pamuk ekiminin yapıldığı bölgede alternatif ürün yetiştirmek isteyen çiftçiler soya ürününe yöneliyor. Özel firmalar ise soya ekiminin yaygınlaşması amacıyla tarlalarda çiftçilere tanıtım yapıyor. 2. ürün olarak yaklaşık 500 bin dönüm mısır ekiminin yapıldığı geniş tarım arazilerine sahip Mardin'in Kızıltepe ilçesinde bu yıl yaklaşık olarak 6 bin dönüm soya ekildi.

    Verimin yüksek olduğu bölgede soyaya verilen desteklerde anlatılıyor. Kilo başı 50 kuruş desteğin verildiği soya ürününün ekimi mibzer ile yapılabiliyor. Biçer ile biçilen soya diğer ürünler gibi gübre ve su harcamıyor.

    Ziraat mühendisleri ise sürekli aynı ürününü ekilmesi ve özelikle mısır ürününü zamanla verim kaybı ve çoraklaşamaya yal açtığını belirtiyor. Soya tohumu satan firmalar ise soya pazarının çok büyük olduğunu belirtiyor. Yılda 2 milyon 500 bin ton tüketime karşı Türkiye'de ise 100 ila 120 bin ton civarında üretim yapılıyor. Kalan miktar ise ithal ediliyor.

    Soya ürünü yüzde 45 civarında protein oranıyla besin oranı oldukça yüksek bir ürün. Soya ayrıca şekercilikte, inşaatlarda kullanılan macun bileşimlerinde, antibiyotiklerde, dizel yakıtında ve diğer bir çok endüstriyel ve ecza ürünlerinde de kullanılmaktadır. Soya, matbaa mürekkebi olarak da kullanılabiliyor.

    Çoraklaşmanın önüne geçmek için soya ekiminin bir alternatif olduğunu belirten ziraat mühendisi Aydın Çimen, "2. ürün olarak bizim bölgede yoğun olarak mısır ekiliyor. Alternatif ürün olması için biz soyayı öneriyoruz çiftçimize. Özelikle bu çoraklaşmayı önlemek için. Çünkü buğday arkasından mısır ektiğimiz takdirde zamanla arazi çoraklaşmaktadır. Soya ürünü yüzde 46-50 oranında protein oranına sahip. Bunu her türlü alanda kullandırabiliriz. Endüstriyel alanda yaygın olarak kullanılıyor. Hayvan yemi olarak, hayvan küspesi olarak kullanımı çok yaygın. Yağ sanayisinde başlıca maddeler arasında." ifadelerini kullandı.

    Soya ürünün Türkiye'de en fazla kullanılan ürünlerin başında geldiği belirten MAY tohumculuk firması yetkilisi Yusuf Aktay, 2 milyon 500 bin tonluk tüketime karşı sadece 130 bin civarında bir üretim yapıldığı bilgisini verdi. Kalan kısmının ithal edildiğini kaydeden Aktay, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin verimli topraklarının bu açığı kapatmak için son derece elverişli olduğunu kaydetti.

    Aktay, "Özelikle son yıllarda gelişen tavukçuluk sektörüne soya olmazsa olmaz bir ürün. Kızıltepe, Mardin diğer tüm Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde de aynı ürünlerin ekilmesi ileride çok büyük önemli zararlı ve hastalıklara yol açacak. Problemlere yol açacak. Onun için biz soyayı destekliyoruz." ifadelerini kullandı.

    Çiftçi Aydın Timurağaoğlu ise "3 yıldan bu yana soya ekiyoruz. Birinci yıl deneme amaçlıydı. Geçen yıl verim olarak daha iyiidi.350 kiloya varan verim aldık. Bu sene daha iyi olacağını düşünüyoruz. Bunun mısra karşı bir alternatif olarak ekiyoruz. Mısır tarlayı çoraklaştırıyor. Soyada daha başarılı olacağımıza inanıyoruz." şeklinde konuştu.