Ruhani ile Obama neden görüşmedi?

Dün ABD Başkanı Barrack Obama'yla İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'un verdiği öğle yemeğinde bir araya gelmesi bekleniyordu ama iddiaya göre Ruhani alkollü içki servis edildiği için yemeğe katılmadı.

Guardian gazetesinin haberine göre, Obama'yla Ruhani'nin bir araya gelme olasılığı vardı. Üst düzey Amerikalı bir yetkili 'Biz İranlılara hem kamuoyu önünde hem de özel toplantılarda BM Genel Kurulu toplantıları çerçevesinde, ikili görüşmelere değil gayri resmi istişarelere açık olduğumuzu söyledik. Ama İranlılara bu aşamada bu karmaşık geldi" dedi.

Gazete başyazısında Ruhani'nin Washington Post'taki, eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'nin de Guardian'daki makalesine gönderme yaparak şöyle diyor:

"Bu yazılarda iki açık mesaj var. Birincisi Ruhani İran adına müzakere yürütmek için tam yetkiye sahip. Ülkedeki tüm iktidar odakları Ruhani'nin nükleer program konusunda bir anlaşmaya varma çabasına destek veriyor. Ya da en azından engel olmayacaklar. Dini lider Ayetullah Ali Hamaney, buna köstek olmak isteseydi, öğrencilere bir konuşma yapması yeterli olurdu. Bunu yapmadı, aksine 'tarihi bir hoşgörülük dediği diplomatik çabaya onay verdi."

"İkincisi makalelerde verilen ve 80 siyasi tutuklunun affedilmesi kararının eşlik ettiği mesajlarda eğer bu fırsat kaçırılırsa sonuçlarının ağır olacağı vurgulanıyor. Bu durumda İran içinde, 2009 seçimlerinden bastırılan ve artık küçük adımları tercih eden reform hareketi bir darbe daha alır. Başarısızlık durumunda uzmanların özgür ve adil bulduğu seçimlerle işbaşına gelen Hasan Ruhani'nin otoritesi sarsılır. Dışarıda ise bu müzakerelerin sonucundan etkilenecek 3 savaş var: Suriye, Afganistan ve İsrail-Filistin. Obama BM Genel Kurulu'ndaki konuşmasında İran'ın memnun eden bir dil kullandı, arzu ettiği ilişkinin karşılıklı saygı ve çıkarlara dayanması gerektiğini vurguladı. Bu iyi bir başlangıç. Ama yol uzun ve çetin olabilir."

Ruhani ilk defa BM Genel Kurulu'na hitap etti

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ilk defa BM 68. Genel Kurul genel görüşmelerinde, üye ülke liderler ve temsilcilerine hitap etti.

Ruhani, Suriye krizi için herhangi bir askeri çözümün olmadığını dile getirerek, kimyasal silah kullanımını kınadı, Suriye'nin bu konuda attığı adımı olumlu karşıladı.

Konuşmasında sık sık, 'şiddet ve aşırılık'tan yakınan Ruhani, İran'daki seçim sonuçlarını dünya barışı adına bir umut olarak değerlendirerek, demokrasi ve sandığın önemine vurgu yaptı.

Ruhani, şiddete karşı verdiği bir örnekte ülkesinde öldürülen fizikçileri gösterirken, Saddam Hüseyin'in Irak'ı işgalini de son 30 yılda bu bölgedeki şiddete örnek olarak verdi. Ruhani, Filistin sorununa ilişkin de Filistinlilerin trajik olarak şiddete maruz kaldıklarını dile getirdi.

BM Güvenlik Konseyi'nin İran'a yönelik yaptırımlarını eleştiren ve bununla insanların cezalandırıldığını dile getiren Ruhani, Irak örneğinde halkın nasıl zor duruma düştüğünün görüldüğünü bildirdi.

Ruhani, şiddet ve ekstremizmin insanoğlunun modern ortak yaşamında yeri olmadığını bildirdi. Konuşmasında İslamafobi ve 'Şiafobi'den bahseden Ruhani, dünya genelinde bütün insanları savaştan bıktığını belirtti. Ruhani, İran'ın bölgesel bir güç olduğunu ancak ikili ve çoklu bir şekilde, sorumlu aktörlerle işbirliği yapacağını bildirdi.

"ABD ile farklılıklarımız yönetilebilir"

Ruhani, çağımızda, nükleer silahlar ve diğer kitle imha silahlarına yer olmadığını anlatarak, İran İslam Cumhuriyeti olarak ulusal çıkarın, İran'ın barışçıl nükleer programı üzerine olduğunu kaydetti.

İran'ın uluslararası işbirliği yapma konusunda ısrarlı olduğunu tekrarlayan Ruhani, karşılıklı güvene dayan transparan bir ilişkiden bahsederken, Obama tarafından yapılan konuşmayı çok dikkatlice dinlediğini, ABD ile farklılıklarının yönetilebileceğini dile getirdi.

Bu yıl ilk defa, İran tarafından İsrail'e yönelik "siyonist rejimi" ifadesi kullanılmazken, "savaş kafalı baskı güçleri' anlamında bir ifade kullanıldığı dikkati çekti.

ABD İsrail'in boykotuna eşlik etmedi

Bu yıl ilk defa BM Genel Kurulu'na hitap eden İran Cumhurbaşkanı Ruhani'yi İsrail salondan ayrılarak boykot ederken, ABD ilk defa İran Cumhurbaşkanı'na karşı İsrail'in yaptığı protestoya katılmadı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, twitter mesajında, İsrail temsilcisine İran'ın konuşmasını izlemelerini bildirdiğini ifade etti.

Daha önceki yıllarda İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın Genel Kurul'a hitabı sırasında başta İsrail ve ABD olmak üzere birçok batılı ülkenin yetkilileri, birlikte salonu terk ediyordu.

Bu yıl Obama'nın BM'deki konuşmasında da İran yetkililerinin salonda bulunduğu görüldü.

Netanyahu'nun konuşması

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, New York'ta, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmasına, ABD Başkanı Barack Obama'ya, Genel Kurul'un açılışındaki ifadelerinden dolayı teşekkür ederek başladı.

İran konusuna değinen Netanyahu, "İran'ın uzlaşmacı sözleri şeffaf ve doğrulanabilir bir eylemle eşleşmeli" diye konuştu.

İran'ın yatıştırıcı sözler ve simgesel eylemlerle bomba edinme yolunda devam edebileceğini düşündüğünü savunan Netanyahu, "Kuzey Kore'nin de daha önce yaptığı gibi İran da kozmetik tavizler sunarak kendi istediği bir zamanda hızla nükleer inşayı yapabilme kabiliyetini koruyarak, yaptırımları kaldırmaya çalışacaktır" yorumunda bulundu.

Netanyahu, İran'ın nükleer silah geliştirme kapasitesini gerçekten çürüttüğünü göstermesi halinde samimi diplomatik çözümlere İsrail'in hazır olduğunu dile getirerek, "Fakat yarım tedbirlere aldanmayacağız. Sürekli İran'ın nükleer silah takibini yapmak sadece bir sis perdesi sağlar, buna dünyanın da aldanmaması gerekir" değerlendirmesinde bulundu.

(Ajanslar)