İflas eden Detroit’in valisi çareyi Çin pazarında arıyor

Zaman'ın haberine göre; Çin’in başkenti Pekin’de gerçekleştirilen Dünya Otomotiv Yan Sanayii Fuarı, Türkiye ile Amerika arasında Çinli yatırımcı çekme yarışına döndü. Fuardan bir gün önce yapılan geleneksel otomotiv dünyası durum değerlendirmesi panelinde Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Mehmet Dudaroğlu’nun, Çin’in bu yıl için ‘kardeş ülkesi seçilen’ Türkiye adına bir açılış konuşması yapması bekleniyordu. Ancak, panele katılan Detroit’in de bağlı bulunduğu Michigan Valisi Rick Snyder bu konuşmayı yaptı. Çin’deki otomotiv yatırımcılarını kendi deyimiyle ‘giderek güzelleşen’ Detroit’e yatırıma çağırdı.

Oysa Detroit, General Motors ve Chrysler’in 2009’da iflaslarını istemesiyle zora girmiş ve yıl ortasında Detroit Acil Durum Müdürü Kevyn Orr iflas kararı dosyasını Vali Rick Snyder’e sunmuştu. Temmuz başında bunu kabul eden Vali Snyder, yaptığı açıklamada “Detroit’in başka şansı kalmamıştı. Bu zor kararı temel hizmetleri hak eden Detroit halkı için alıyorum.” demişti. Dün ise Çin’in başkenti Pekin’de Zaman’a konuşan Snyder, Çin otomotiv endüstrisinin uluslararası kabul için Detroit’i es geçmemesini tavsiye etti. Vali, Detroit’i daha çekici kılmak için eyalette 87 bin makine mühendisi, 70 bin Ar-Ge profesyoneli, 181 bin de pazarlama uzmanı bulunduğunu anlattı. “Siz kötüye gitmiyor muydunuz?’ sorusuna vali, “Aksine çok iyi yoldayız.” cevabını verdi. Bölgede 375 otomotiv markasının Ar-Ge merkezi bulunuyor. “Bunların 125’i yabancı marka.” diyen Snyder, bölgedeki motorlu araç ve araç parçası üretiminin yüzde 20’sinin bu yabancı markalarca gerçekleştirildiğini vurguladı. Hatta 10 milyar dolar yabancı yatırımın son beş yılda bölgeye geldiğini, yıllık toplam oto Ar-Ge ve teknoloji yatırımının ise 12 milyar doları bulduğunu kaydetti. Amerika’daki otomotiv patentlerinin dörtte birinin de Detroit kaynaklı olduğuna dikkat çeken Vali, Mercedes’ten Toyota’ya, Honda’dan Nissan’a, Mazda’dan Hyundai’ye, BMW’den KIA’ya, Volkswagen’e 125 markanın Detroit’te bulunmasının bir tesadüf olmadığını söyledi.

Dördüncü kez Pekin’e gelen Vali’nin bu tutumunda aralarında Fuyao Group, Minth Group, NBHX, Wanxiang Group, Saic Motor, Changan gibi büyük 100 Çinli otomotiv şirketinin çoğunlukla yedek parça alanında Detroit’e yatırım yapmış olması etkili. 1 milyar dolarlık yatırımla bölgedeki en fazla yatırım yapan yatırımcı konumunda olan Çinliler, Ar-Ge yatırımlarında ise birinci sırada yer alıyor. Ernst&Young’un araştırmasına göre de Çinlilerin ‘dördüncü doğrudan yatırımcı’ olduğu vurgulanıyor. Ancak bu araştırma üç yıl önceye ait ve sayısız makale yayımlayan Amerikalı gazeteler de Detroit’in pek de iyi durumda olmadığı kanaatinde. Vali Snyder’in tüm bunlara cevabı ise kesin: “Aksine çok iyi yoldayız.”

Detroit’te durumun ne denli kötü olduğunu, son aylarda 10 bin çalışanın maaşını ödeyebilmek için devlet tahvili çıkarıldığını hatırlamak yeterli. TAYSAD Başkanı Mehmet Dudaroğlu, Vali’nin yatırımcı çekme girişimini doğal buluyor, ancak Çinli otomobil üreticilerine “Amerika’da sadece oraya hitap edebilirsiniz. Bir o kadar pazar da Avrupa’da var. Türkiye ise ürettiği 1 milyon aracın yüzde 68’ini Avrupa’ya ihraç ediyor. Bunu da düşünmelisiniz.” diye sesleniyor. Panelin son konuşmacısı Uludağ İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi ve Ford-Otosan üst düzey yöneticilerinden Cengiz Kabatepe ise henüz Türkiye’de Çinli otomotiv yatırımcısı bulunmadığını, ancak Çinlilerin, Avrupa’da satış lisansı almak için Türkiye’nin önemli olduğunu ifade ediyor.