Çatapat, bayramları çocuklara zehir ediyor

Sert bir zemine sürtüldüğünde kıvılcım çıkartan 'çatapat' isimli kimyasal oyun malzemesinden zehirlenme nedeniyle son 5 yılda Malatya Turgut Özal Tıp Merkezi'ne kaldırılan 16 çocuktan 7'si yaşamını yitirdi. Zehirlenmelerin genellikle Ramazan ve Kurban bayramları ile bayramları takip eden 20 gün içinde gerçekleşmesi dikkat çekti.

İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cengiz Yakıncı, 2008 yılı başından 2013 yılına kadar geçen 5 yıllık süre içinde çatapat zehirlenmesi nedeniyle Malatya Turgut Özal Tıp Merkezine 16 çocuk hastanın başvurduğunu belirtti. Çocuklardan 9'una karaciğer nakli yapıldığını anlatan Yakıncı, aralarında nakil yapılan 6 hastanın da bulunduğu toplam 9 çocuğun hayatını kaybettiğini belirtti. Çatapat zehirlenmesi vakalarının bayramlarda arttığına işaret eden Yakıncı, Turgut Özal Tıp Merkezine gelen vakalardan karaciğer nakli yapılan 3 çocuk ile nakle gerek kalmadan iyileşen 2 çocuğun yaşama tutunduğunu, çatapat satışlarının kontrol altına alınması gerektiğini ifade etti. Yakıncı, şöyle devam etti: "Sarı fosfor olarak adlandırılan çatapat zehirlenmesi nedeni ile başvuran 16 olgunun 5'i kız 11'i erkekti. Olguların hepsi 6 yaş ve altındaydı, ortalama yaş 3,5'tu. Zehirlenmelerin dörtte üçü Ramazan ve kurban bayramlarında ve bayramlardan sonraki ilk yirmi gün içinde meydana gelmişti. Tüm hastalar yoğun bakım takibi gerektiriyordu. Ortalama hastanede yatış süresi 17 gündü. Olguların üçüne plazmaferez(kan değişimi) , dokuzuna karaciğer nakli yapıldı. Dokuz çocuk şifa bularak taburcu edildi. Hayatını kaybeden 7 çocuktan beşine karaciğer nakli yapılmıştı."

Bu kimyasal oyun malzemesinin üretimi ve satışının yasak olmadığını belirten Yakıncı, ancak üretimi, ithali, taşınması, saklanması, depolanması, satışı, kullanılması ve yok edilmesinin belirli şartlara bağlandığını aktardı. Çatapatın 18 yaşından küçüklere satılmasının yasak olduğuna dikkati çeken Yakıncı, ancak satış yerlerinin de kayıt altında olması gerektiğini belirtti.

Çatapat zehirlenmelerinin önüne geçilebilmesi için ya çatapatın üretimden satışa kadar her aşamada denetlenmesi, ya da üretiminin ve satışının yasaklanması gerektiğini vurgulayan Yakıncı, "Olgularımızın hepsinin altı yaş altında olması, yasak olmasına rağmen bu çocukların çatapata kolayca ulaştığını göstermektedir. Zehirlenmelerin bayram dönemlerinde yoğunlaşması dikkat çekmektedir. Vakaların dörtte üçünde karaciğer yetmezliği meydana gelmiştir. Basit bir tedbirsizlik yüzünden meydana gelen çatapat zehirlenme vakaları yoğun bakım, plazmaferez ve karaciğer nakli gibi yüksek maliyetli giderlere yol açmaktadır. Çoklu sistem etkilenmesi nedeni ile karaciğer nakli yapılsa bile mortalite oranının yüzde 55 yüksek olması da önemle vurgulanması gereken bir durumdur." ifadelerini kullandı.