KKTC'de seçimler tamamlandı; sandıktan kimler çıktı, ne bekleniyor?

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) erken genel seçimler sonuçlandı. Cumhuriyetçi Türk Partisi yüzde 38 oy alarak 50 sandalyeli Meclis’e 21 milletvekili sokmaya hak kazandı. Bu sonuçlarla seçime katılan hiçbir parti tek başına iktidar olamadı; koalisyon hükümeti kurulması bekleniyor.

Kıbrıs’ta erken genel seçimlerin resmî olmayan sonuçları belli oldu.

Cumhuriyetçi Türk Partisi oyların yüzde 38'ini alarak seçimi önde bitirdi. Ulusal Birlik Partisi yüzde 29, Demokrat Parti-Ulusal Güçler yüzde 23 ve Toplumcu Demokrasi Partisi ise seçimlerde yüzde 7 oy aldı. Bu oy oranları 50 sandalyeli parlamentoda CTP'ye 21, UBP'ye 14, DP'ye 12, TDP'ye de 3 milletvekili kazandırdı.

Ulusal Birlik Partisi’nde (UBP) Genel Başkan ve eski Başbakan İrsen Küçük, kesin olmayan ilk sonuçlara göre milletvekili seçilemedi. Kıbrıs’ta yayınlanan gazetelerde, UBP’nin aldığı darbede, parti içerisindeki siyasi kavgalar ve Türkiye ile imzalanan ekonomik paketlerin tam anlamıyla yürürlüğe girmemesinin etkisi olduğu yorumları yapıldı.

Düşük katılım

Yapılan seçimlere katılım yüzde 69 seviyesinde olurken, bu Kıbrıs tarihindeki en düşük katılımlı seçimlerden biri olma özelliği gösterdi. Yapılan yorumlarda siyasi belirsizliğin katılım seviyesinde düşüklüğe neden olduğu belirtilirken, siyasilere olan güvensizlik de bu konuda etkili olduğu fikri ortaya atıldı.

Kadın milletvekilleri azınlıkta kaldı

Toplam 257 aday arasında yer alan 47 kadın milletvekili adayından sadece 4’ü seçilebildi. Seçilen 4 kadından 3’ü genç ve ilk seçimlerinde Meclis’te temsil edilme hakkı kazandı. Kadın milletvekili adaylarına en çok yer veren ikinci parti CTP-BG ise, Meclis’e en çok kadın milletvekili gönderen siyasi parti oldu. CTP-BG’nin 3 kadın milletvekilinden biri, Geçici Hükümet’in Başbakanı Sibel Siber. Dahiliye uzmanı olan Siber ikinci dönem milletvekilliği yapacak.

CTP-BG’nin Siber gibi Lefkoşa milletvekili adayları arasında yer alan, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler ile sosyoloji alanlarında lisans ve yüksek lisans eğitimi olan Doğuş Derya da milletvekili olarak seçilen bir diğer kadın aday oldu. Feminist Atölye aktivisti de olan Doğuş Derya, özellikle toplumsal cinsiyet eşitliğine önem veren sivil toplum örgütleri tarafından desteklenen bir isim.

CTP-BG’nin bir diğer kadın milletvekili ise Girne’den Avukat Fazilet Özdenefe Kürşat.

Kadın adaylara yer veren partiler içerisinde UBP’den ise sadece bir kadın Meclis’te halkın temsilcisi olacak. Girne milletvekili adayı Biyolog İzlem Gürçağ, seçim sonucunda ilk kez milletvekili seçilmiş oldu.

Sendikacılar Meclis’e giremedi

Seçimlere giren sendikacı adaylar, 50 milletvekilinin arasına girmeyi başaramadı.

Milletvekilliğine adaylığını koyan 7 sendikacı da seçilemedi. Bu isimler CTP-BG’den Dev-İş eski Başkanı Ali Gulle ile Emek-İş Genel Başkanı ve Dev-İş Dış İlişkiler Sorumlusu Koral Aşam, TDP’den Türk-Sen Genel Başkanı Arslan Bıçaklı, Güç-Sen Eski Başkanı Memduh Çeto, Daü-Sen Yönetim Kurulu Üyesi Ercan Hoşkara, UBP’den Kamu-İş Eski Başkanı Ahmet Çaluda ve DP-UG’den Memur-Sen eski Başkanı Çelebi Ilık oldu.

CTP: Hükümeti kurma görevi bizim

Sonuçların şekillenmesinin ardından kısa bir açıklama yapan CTP Genel Başkanı Özkan Yorgancıoğlu, “Halk UPB iktidarından memnun olmadığını gösterdi ve hükümeti kurma görevini bize verdi” dedi.

Halkın partilerinin düşüncelerini benimseyerek, hükümeti kurma görevini kendilerine verdiğini belirten Yorgancıoğlu, "Şeffaflık, adalet, demokrasi, siyasal iradeye sahip çıkma projelerimizi geliştireceğiz. Partimize oy veren ve vermeyen herkese eşit mesafede duracağız" dedi.

KKTC’de önümüzdeki dönemde koalisyon hükümeti kurulması bekleniyor.

Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) Genel Başkanı Mehmet Çakıcı, 2009 yılı erken genel seçimlerinde yüzde 6.8 olan oy oranlarını, dünkü seçimlerde az da olsa yükselterek yüzde 7.4’e ulaştıklarını belirtti. Çakıcı, “Belirli bir yükselme olsa da beni tatmin etmedi” dedi.

KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, “Demokrasilerde halk iradesi ne kadar fazla sandığı yanı sıra, parlamento o denli daha düzenli olur diye düşünüyorum” dedi.

“Bizim istediğimiz; çalışan bir parlamento, icraat yapan bir hükümet” diyen Cumhurbaşkanı Eroğlu sözlerini şöyle sürdürdü:

“Siyasi partiler meydanlarda epeyce konuştular. Belki biz de zaman zaman payımızı aldık. Ama mühim olan siyasi partilerin meydanlardaki konuşmalarının o gün için bitmesi ve seçimden sonra oluşacak parlamentoda seçim meydanlarında söylenen sözlerin geride bırakılmasıdır.”

‘Partiler arası diyaloga ihtiyaç var’

Ülkede partiler arası diyaloga ve işbirliğine de ihtiyaç olduğunu vurgulayan Cumhurbaşkanı Eroğlu, “Ülke hepimizin, bu ülke güven ve huzur içerisinde yaşamak istersek, halkımızı kendi devletine daha da bağlamak istersek, halkın sorunlarını çözecek hükümetlerin kurulması gerekir. Bu konuda da mutlaka partiler arası bir diyalogun olması gerekir. Bu erken seçim, düşündüğümüz manada diyalogun seçim sonrası başlamasına vesile olur diye düşünüyorum” dedi.

Cumhurbaşkanı Eroğlu, oluşabilecek tek parti iktidarı veya koalisyon hükümetinde beklentisinin, uzlaşı içerisinde, diyalog içinde uzlaşı kültürünü ön plana çıkarak hükümet kurulması ve parlamentoda, ülke ve halk menfaatine yasaların üretileceği çalışma ortamının sağlanması olduğunu da sözlerine ekledi.

Denktaş: Mucizeye imza attık

Oy oranlarını artırdıklarını söyleyen Serdar Denktaş seçimin galibinin Demokrat Parti Ulusal Güçler olduğunu ifade etti.

DP-UG Genel Başkanı Serdar Denktaş, sonuçların açıklanması ardından düzenlediği basın toplantısında, “Bu seçimin galibi DP-UG olmuştur'' dedi.

Seçimlerden birinci parti olarak çıkmaması halinde istifa edeceği sözünün arkasında olduğunu da vurgulayan Denktaş, ancak buna önümüzdeki günlerde toplanacak parti yetkili kurullarında karar verileceğini kaydetti.

CTP-BG ve DP-UG güçlendi, UBP güç kaybetti, TDP oyunu artırdı

KKTC’de son 4 yıllık siyasi süreçte sağ ve sol partilerin performansında ciddi değişiklikler yaşandı.

19 Nisan 2009’da yapılan erken seçim sonuçları ile dün yapılan seçim sonuçlarını karşılaştırıldığında, Cumhuriyetçi Türk Partisi-Birleşik Güçler (CTP-BG) ile Demokrat Parti-Ulusal Güçler’in (DP-UG) ciddi oranda güçlendiği, Ulusal Birlik Partisi’nin (UBP) ise büyük oranda oy kaybettiği görülüyor. Toplumcu Demokrasi Partisi’nin (TDP) oylarında ise az da olsa bir artış yaşandı. Birleşik Kıbrıs Partisi (BKP) ise Lefkoşa’da oylarını artırsa da ülke genelinde gücünde pek bir değişiklik olmadı.

19 Nisan 2009’da yapılan milletvekilliği erken genel seçimlerinde partilerin aldığı oylar şöyle olmuştu:

“UBP yüzde 44.04’le 26; CTP yüzde 29.26’yla 15; DP yüzde 10.65’le 5; TDP yüzde 6.87’yle 2; ÖRP yüzde 6.21’le 2 milletvekili çıkarırken, BKP yüzde 2.42, HİS yüzde 0.49’la Meclis dışında kalmıştı.

‘Sistem değişmeli’

Milliyet gazetesi yazarı Sefa Karahasan, bugünkü (29 Temmuz 2013) yazısında Kıbrıs’taki seçimleri değerlendirdi. Karahasan’ın yazısı özetle şöyle:

“Sonuçta; seçimlerde yaşananları dikkatle izlediğinizde "sistemin değişmesi" gerekliliği öne çıkıyor. Kıbrıs'ta asıl sorun seçimlerin yenilenmesi veya iktidarların değişmesi değil. KKTC'nin yeni Meclisi, halkın "isteklerine" cevap verecek bir sistemi oluşturmak zorunda. Hem Anayasa hem de siyasi partiler yasası mutlaka değiştirilmeli. Kıbrıslı Türkler, sürekli "aynı yüzler" arasında seçim yapmaktan kurtulmalı. Ada'da, parlamenter sistemin işlemediği aşikâr. Mevcut iktidara kızan halk, en sağdan en sola, en soldan en sağa "rahatlıkla" kayma yaşıyor. En güzel çözüm ise Başkanlık sistemi olabilir. Kıbrıslı siyasetçiler bunu değerlendirmelidir.”

KKTC'de seçimler tamamlandı; sandıktan kimler çıktı, ne bekleniyor?

Kuzey Kıbrıs'ta seçimlerde yüzde 38 oyla birinci parti çıkan CTP koalisyon hükümeti kurmak için görev alması bekleniyor