Avrupa Konseyi'nden üstü kapalı 'AİHM kararlarına uyun' mesajı

Gezi olaylarının görüşüldüğü Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nde (AKPM) Türkiye'nin adı zikredilmeden kabul edilen kararda, Avrupa devletlerinden Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına uymaları istendi.

Gezi Parkı protestoları Avrupa Parlamentosu’nun ardından Türkiye’nin de üyesi olduğu AKPM cephesinde de gündeme geldi. AKPM tarafından bugün Strasbourg’da oylanan ve oy çoğunluğuyla kabul edilen bir kararda, Avrupa devletlerinden toplantı, medya ve ifade özgürlükleri konusunda AİHM kararlarına uymaları istendi.

Kayhan Karaca’nın Deutsche Welle’deki haberine göre, AKPM Genel Kurulunda "Toplanma, Medya ve İfade Özgürlükleri İçin Toplumsal Gösteriler ve Tehditler" başlığı altında tartışılıp oylanan bir rapor ve beraberindeki karar tasarısı, 15’e karşı 106 oyla kabul edildi. Oylamada 14 parlamenter çekimser kaldı. Kabul edilen kararda, Avrupa devletlerine bu alanlarda AİHM tarafından alınan kararlar temelinde bugüne kadar oluşturulan Avrupa standartlarına saygı duymaları çağrısında bulunuldu.

Kararda, güvenlik kuvvetlerinin gösteriler sırasında kullandığı aşırı veya orantısız güç eleştirildi ve bu iddialar hakkında soruşturma yürütülmesi istendi. Biber gazı kullanımına da değinilen kararda, bu tür gazların kullanımının net bir temelde yapılması istenip gazların kapalı yerlerde kullanımının yasak olduğu hatırlatıldı.

Kararda, medyanın toplumsal protesto eylemleriyle ilgili haberleri de gündeme getirildi. Avrupa devletlerinden medya özgürlüğünü güvence altına almaları, gazeteciler üzerinde "baskı kurmaktan" vazgeçmeleri ve olayları yansıtan medya organlarını "cezalandırmamaları" istendi. Avrupa devletlerine AKPM’nin bu yılın başlarında medya özgürlüğü konusunda aldığı karar hatırlatıldı.

Gezi olayları tartışıldı

Oturum her ne kadar Avrupa genelindeki toplumsal gösterilerle ilgili olsa da Genel Kurulda söz alan Avrupalı parlamenterlerin çoğu öncelikli olarak son bir aydır Türkiye’de yaşananları gündeme getirdi. Aynı zamanda Sosyalist Grup üyesi olan AKPM Siyasi İşler Komisyonu raportörü İspanyol parlamenter Arcadio Diaz Tejera, yaptığı konuşmada, “Burası bir mahkeme değil, herhangi bir ülkeyi yargılamak için burada değiliz” ifadelerini kullandı ve Avrupa hükümetlerini bu tür gösterilerde "orantılı güç kullanmaya" çağırdı.

Oturumda AKPM üyesi Türk milletvekilleri de söz aldı. Türk heyetinin AKP üyeleri, Türkiye’deki eylemlerin "aşırı" uçlar tarafından tahrik edildiğini savunup polisin sert müdahalesini, kimi zaman orantısız olsa da, haklı çıkarmaya çalıştı. Polisin Fransa ve İsveç gibi ülkelerde de eylemcilere benzer şekilde davrandığını söyleyen AKP'li üyeler, uluslararası medyanın Türkiye’deki olaylara geniş yer ayırmasını sert dille eleştirdi.

AKPM Türk heyetinin CHP'li üyesi Gülsün Bilgehan, olaylar karşısında Türk hükümeti ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ı eleştirdi. Başbakan Erdoğan’ın "otoritarizme kaydığını" ifade eden Bilgehan, “Bir cadı avı başlamadan Türkiye Avrupa değerlerine saygı duymaya davet edilmelidir” şeklinde konuştu.

Başbakan Erdoğan’a bir eleştiri de Türk heyetinin tek BDP’li üyesi Ertuğrul Kürkçü’den geldi. Erdoğan’ı "Devlet benim" sözleriyle tanınan Fransa Kralı 14’üncü Louis’ye benzeten Kürkçü, “Alacağınız kararla Türk vatandaşlarına hukuk devleti ve demokrasi konusunda güvenceleri olduğu mesajı göndereceksiniz” dedi.

Oturum sonunda yapılan oylamada, AKP'li üyelerin Türkiye’deki gösterilerde polisin aşırı güç kullanmasının "aşırı gruplar"dan kaynaklandığına dair önergesi reddedildi.

Yaptırım gücü yok

AKPM kararının Avrupa devletleri açısından herhangi bir yaptırımı bulunmuyor. Karar için Avrupa Konseyi kulislerinde "toplantı, medya ve ifade özgürlüğü konularında Avrupa standartlarının üye devletlere hatırlatılması açısından siyasi önem taşıyor" yorumu yapılıyor.

(Deutsche Welle Türkçe)