Bilgi sızdırma operasyonunun içyüzü

NSA'nın dünyanın önde gelen bilişim şirketleri ile işbirliği içinde dünyanın pek çok yerindeki insanın; bir devlet başkanının bile internet üzerinden yaptığı her türlü iletişimi takip edebildiği, depolayabildiği ve analiz ettiği projesi PRISM'i ortaya çıkardı.

Biri Bizi Gözetliyor programını hatırlar mısınız? Bir dönem nasıl da bir fenomene dönüşmüştü. Ekran başındakilerin, birilerinin her anını gözetleme duygusunun cezbediciliği üzerine kurulu program reyting üzerine reyting alıyor, zirveden inmiyordu. Keza Jim Carrey'nin oynadığı Truman Show da, doğduğu andan itibaren kameralarla yaşadığını fark etmeyen bir karakterin hikayesini anlatıyordu.

Bütün bu yapımlar esin kaynağını George Orwell'in "1984" adlı başyapıt romanından ve oradaki herkesi gözetleyebilen toplumsal yapı "Büyük Birader" kavramından alıyor. Günümüzde de internet ve gözetleme aygıtlarının gelişmesiyle, "gerçek hayat"ta da böyle bir yapının içinde olduğumuz tartışmaları sürüyor. Bazı çevreler bunun abartılı bir yorum olduğunu söylerken ABD'de geçtiğimiz günlerde ortaya çıkan bir skandal aslında bu durumun gerçek olduğunu gözler önüne serdi.

"Gizlice inşa ettiği büyük çaplı takip ve dinleme makinesiyle; mahremiyeti, internet özgürlüğünü ve insanların temel özgürlüklerini yok eden ABD hükümetinin ifşaatlarını gözler önüne sererek kendimi feda ediyorum" diyen Edward Snowden adında 29 yaşında bir bilişim teknisyeni bu gerçeği ortaya çıkardı. Hem CIA hem de ABD Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) gibi ABD'nin iki en önemli istihbarat kurumuna çalışmış Snowden'in, Guardian ve Washington Post'a verdiği dokümanlarda, insanların her türlü iletişiminin PRISM adlı takip programıyla nasıl izlendiği anlatılıyor. Bu olayda en büyük iddia ise Google, Microsoft, Apple gibi dünyanın en büyük bilişim devlerinin de ABD istihbarat birimi NSA ile işbirliği yaparak kullanıcı bilgilerinin takibine ve doğrudan elde edilmesine yardımcı olduğu.

Snowden aslında bu ifşaatı gerçekleştirmeyi, 2007 senesinde CIA ajanı olarak çalışmaya başladıktan sonra düşünmeye başlamış. Onun CIA'deki görevi pek çok gizli dokümana girmesine imkân tanıyan bilgisayar ağı güvenliği sorumluluğuymuş. Zamanla karşılaştığı ve gördüğü şeylerin haklılığını sorgulamaya başlamış. Fakat 2008 yılında Obama'nın başkan seçilmesiyle birlikte onun gerçek anlamda reformlar yapacağına karşı duyduğu inancı, bilgi sızdırma kararını geciktirmiş. 2009'da ise CIA'den ayrılarak NSA'ya dışarıdan sözleşmeyle iş gören özel bir firmaya girerek Japonya'daki bir askeri üste çalışmaya başlamış. Sonra da Obama'ya olan inancının giderek sarsılmasından dolayı bu kararı almış.

Mahkeme yetkisi olmaksızın iletişim kanalları üzerinden gizli takip ve gözetlemenin kurumsallaşıp yaygınlaşmaya başlaması ise; 11 Eylül saldırılarının ardından, terörizm ile mücadele kapsamında George Bush hükümetinin Patriot Act'ı devreye sokarak, istihbarat kurumlarına bu imkânı sağlamasıyla başlamış.

CIA'da çalışırken gördükleri…

Snowden 2003 yılında ABD ordusuna Özel Kuvvetler eğitim programına katılarak dâhil olmuş. "Irak'ta savaşmak istiyordum çünkü insanların baskıdan kurtarılmasını bir insani zorunluluk olarak görüyordum" diyor. Fakat Snowden, Irak Savaşı'nın amacına dair inançlarının hızla değiştiğini söylüyor. "Bizimle birlikte eğitim gören birçok kişi herhangi bir insana yardım etme konusunda değil, Arapları öldürme konusunda hevesliydi" diyor. Aldığı askeri eğitimin ardından ilk olarak Maryland Üniversitesi'nde ABD Ulusal Güvenlik Ajansı'nın gizli üslerinden birinde çalışmaya başlamış. Özellikle ABD'nin diplomatik görüşme belgelerini ifşa eden, Wikileaks sızıntısının baş aktörü asker Bradley Manning'ten etkilenmiş. Bir devlet başkanı ya da hâkimin iletişiminin dahi NSA'nın elindeki program ve imkânlarla takip edilebileceğini söyleyen Snowden; sonunda Hong Kong'a kaçıp üç hafta bir otel odasında sadece üç kere dışarı çıkarak bilgileri ifşa etmiş.

Bilgileri kim sızdırdı?

*ABD Ulusal Güvenlik Ajansı(NSA)'nın PRISM adlı projesi aracılığıyla yıllardır internet üzerinden bir takım gözetleme programlarıyla hem ABD hem de diğer ülke vatandaşlarını dinlediği ortaya çıktı.

*İddialara göre Microsoft Eylül 2007'de, Yahoo Mart 2008'de, Google Ocak 2009'da, Facebook Haziran 2009'da, Youtube 2010'da, Skype Şubat 2011'de, AOL Mart 2011'de, Apple ise Ekim 2012'de bu programa dâhil edildi.

*PRISM projesine Eylül 2007'de Microsoft kullanan üye verilerinin takip edilmesiyle başlandığı söyleniyor. NSA'nın ise 1995 yılından yani Microsoft Windows 95'ten bu yana internet iletişimini kontrol edebileceği araçları olduğuna değiniliyor.

Her türlü bilgi takip edilebiliyor

PRISM aracılığıyla elektronik posta, sesli veya görsel görüşme, video, fotoğraf, depolanmış veri, internet telefon görüşmeleri, dosya transferleri, video konferans, çevrimiçi sosyal ağ detayları takip edilebiliyor. Yani potansiyel olarak internet üzerinden yapılan her türlü iletişim gizli dinleme kapsamına dâhil.

Gözetleme sistemi nasıl çalışıyor?

*Şirketler aracılığıyla kişisel veriler internet üzerinden İçerik Dağıtım Ağı (Content Delivery Networks-CDNs) denilen bir ağdan geçiyor. Bu aslında internetin omurgası konumunda bulunuyor. Cisco gibi şirketler de bu bilgi trafiğini yönlendiren imkanları sağlıyor.

*Ya da admin (yönetici) ara yüzleri üzerinden araştırma yapıyorlardır. Eğer ilgilerini çeken bir şey bulurlarsa ilgili şirketlerden veritabanı dökümünü talep ediyor olabilirler.

*Bu bilgilerin anlaşılır bir şekilde elde edilmesi için deşifre edilmesi, bunun için de şirketlerin elinde bulunan "ana anahtarların" NSA'ya verilmiş olması gerekiyor.

Şirketler kendileri üzerinden gözetleme yapıldığını biliyorlar mı?

Bilmediklerini söylüyorlar. Google, mesela özel kullanıcı verilerine hükümetin erişimini sağlayacak bir arka kapılarının bulunmadığını, Apple da PRISM'i hiç duymadıklarını, bir devlet kurumunun müşterilerinin verisini istemesi durumunda ilk önce mahkeme kararı çıkarması gerektiğini vurguluyor.

NSA: Varlığı 23 yıl gizli tutuldu

NSA 1952'de Harry Truman tarafından kuruldu. Varlığı 1975 yılına kadar gizli tutuldu. Bütün ABD gizli servisleri içinde en iyi gizlenen teşkilat özellikle yurt dışındaki iletişim ağını takip etmeyi amaçlıyordu. Teknoloji ilerledikçe NSA büyük çaplı, farklı türden iletişimi takip edebilme beceresi kazandı. Uydular telefon mesajlarını, elektronik postaları gökyüzünden topluyorlar ve bu bilgileri NSA'nın elinde olduğu tahmin edilen, karada bulunan 20 alıcı istasyona ve üsse yansıtıyorlar. Bir tahmine göre bu üsler her gün yaklaşık bir milyar elektronik posta, telefon görüşmesi ve diğer farklı iletişim bilgilerini topluyor.

"Beş Gözler"in gözü dünyanın üzerinde

NSA'ın 100 bin çalışanı olduğu tahmin ediliyor. Bunların 30 bini asker diğerlerinin ise sivil sözleşmeli olduğu tahmin ediliyor. Üslerin Georgia, Texas ve yurt dışında Japonya, Almanya ve İngiltere'de olduğu düşünülüyor. NSA aynı zamanda İngiltere, Avustralya, Yeni Zelanda ve Kanada ile işbirliği yapıyor. Bunlar "Beş Gözler" olarak adlandırılıyor. NSA'dan sonra dünya çapında en büyük gözetleme ve takip yapan kurum İngiltere'deki Genel İletişim Merkezi( General Communications Headquarters). Bu skandal patlak verdikten sonra İngiltere kendi kurumlarının da bu işin içinde olup olmadığını tartışmaya başladı.

En fazla bilgi İran'dan elde edilmiş

*PRISM projesi kapsamındaki bu uygulama istihbaratın nereden geldiğini, hacmini kayıt ve analiz ediyor. Bu uygulama ile bilgisayar ve telefon ağlarından toplanan bilgilerin ülkelere göre dağılım istatistiği ortaya çıkıyor.

*Bu yolla en fazla bilgi 14 milyar raporla İran'dan elde edilmiş. Onu 13.5 milyar ile Pakistan, sonra da 12. 7 milyar ile ABD'nin en yakın Arap müttefiki Ürdün takip ediyor. Mısır dördüncü ve Hindistan beşinci sırada yer alıyor. Çin ve Rusya'nın bu istatistikte sonlarda yer alması ise ilginç bir saptama olarak ortaya çıkıyor. Türkiye'den elde edilen bilgi ise ortalama bir düzeyde kalıyor.

Dinleme ve takipten nasıl kaçınılır?

Kişiler internet üzerinden yaptıkları görüşme ve iletişimi yine internet üzerinden elde edilebilen bir takım programlarla şifreleyip gönderip, alabilirler.

(Aktüel)

Bilgi sızdırma operasyonunun içyüzü

Hem CIA hem de ABD Ulusal Güvenlik Ajansı NSA’ya çalışmış olan 29 yaşındaki bilişim teknisyeni Edward Snowden ABD’li diplomatların yazışmalarını ifşa eden Wikileaks’ten bu yana en büyük sızıntılardan birini gerçekleştirdi.