'Ilımlı' cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin işi zor

İran’da 8 yıllık Ahmedinejad dönemi sonrasında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini açık ara farkla kazanan Hasan Ruhani, 2 ay içerisinde görevi devralacak. Uzmanlar, ‘ılımlı’ siyasetçinin tecrübeli bir diplomat oluşu ve uzlaşmacı üslubunu önemli buluyor. Ortak kanaat, İran dış politikasında üslup değişebilir, esas değil!

İran’da cuma günü yapılan seçimlerde “ılımlı” siyasi Hasan Ruhani’nin daha gelenekselci ve muhafazakâr adayları geride bırakarak cumhurbaşkanı seçilmesinin ekonomide zor günler geçiren ülke adına etkileri merak edilirken, uzmanlar yeni liderin içerde kendisini bekleyen zor işler bulunduğunu, dış politikada ise genel bir strateji değişikliği olmayacağını söyledi.

Kadir Has Üniversitesi’nde yapılan ‘İran Seçimlerinin Sonuçları ve Etkileri’ toplantısında konuşan İran uzmanı Arzu Celalifer Ekinci, nükleer müzakereler ve Tahran’ın uluslararası ilişkilerinin normalleştirilmesinde strateji ve tutum değişikliğine gideceğini vurguladı. Bununla birlikte esasa dair bir değişiklik beklemediğini belirten Ekinci, Ruhani’nin işe hükümet dışında kalan yetenekli isimlerden bir kadro kurarak başlayacağını söyledi. İran asıllı uzman, 3 Ağustos’ta göreve başlayacak yeni liderin tecrübeli bir diplomat olmasından dolayı ABD ile yeni diyalog kanallarının açılmasından umutlu olduğunu sözlerine ekledi. Ülkede ‘istenmeyen adam’ haline gelen mevcut Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın ise yeni dönemde kendisini unutturmak için sahneye çok çıkmayacağını ve bu sürede kendi kadrosunu kurarak 4 yıl sonraki seçimlere hazırlanabileceğini belirtti.

Zaman'da yer alan habere göre; Devrimden bu yana İran’ın karşılaştığı en zorlu ekonomik koşulların ve ağır yaptırımların seçmenin tercihinde önemli olduğunu söyleyen İran uzmanı Enis Erdem Aydın ise Ruhani’nin hem ekonomik yaptırımları aşacak hamlelere girişeceği hem de Viyana Grubu (ABD, Çin, Rusya, Fransa, İngiltere ve Almanya) ile yapılan nükleer müzakerelerde daha uzlaşmacı olacağı öngörüsünde bulundu. Buna rağmen “Uzlaşmacı siyaset İran’ın nükleer programdan vazgeçeceği anlamına gelmiyor.” diyen Aydın, Ruhani’nin seçimlerde kullandığı “Fabrikalar gibi nükleer santralleri de açık bırakacağım.” sloganının bu siyaseti amaçladığının göstergesi olduğunu söyledi. Aydın, 2009 seçimlerinden sonra ev hapsinde tutulan Mir Hüseyin Musavi ve Mehdi Kerrubi’nin de orta vadede diğer siyasi tutuklular gibi dini lider Hamaney’in de onayı ile serbest kalacağını öne sürdü.

‘Derin iran mesajı aldı’

Öte yandan, Ruhani’nin iç politikada en geniş manevra alanının ekonomide olduğunu söyleyen bir diğer İran uzmanı Ahmet Kasım Han, 2009’daki gibi seçim sonuçlarına müdahale edilmemesini ‘Derin İran mesajı almıştır’ olarak yorumladı. Bilgi Üniversitesi’nden Prof. Gencer Özcan ise seçim öncesindeki birkaç aylık dönemde Türkiye ile ilgili yetkili ağızlardan gelen sert eleştirilerin aksine, seçim kampanyası döneminde Türkiye’nin gündemde olmadığına dikkat çekti. Özcan, Türkiye ve İran arasındaki bölgesel gerilimlerde seçim nedeniyle herhangi bir yumuşama olmayacağını söyledi. 2010’da nükleer müzakerelerde tüm dünyada Tahran’ın koruyuculuğuna soyunan Ankara, takip eden yıllarda özellikle de İran rejiminin Suriye’de kanlı iç savaşta takındığı tavır nedeniyle büyük hayal kırıklığı yaşamış, iki ülke ilişkileri keskin bir dönüş yaparak fırtınalı bir sürece girmişti. Türkiye, Suriye’nin baskıcı devlet lideri Beşşar Esed’in meşruiyetini kaybettiğini ve görevi bırakması gerektiğini savunarak muhalefete açık destek verirken İran, bölge nüfuzu açısından hayati önem atfettiği Suriye rejiminin yıkılmaması için mali ve askerî olarak Esed’in yanında yer alıyor.

'Ilımlı' cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin işi zor

Ruhani’nin işi içeride zor dış politikada değişiklik yok.