AB'nin 'ambargo kararı' mecburiyetten

Güven Özalp'ın BBC Türkçe'deki yorumu şöyle:

Suriye’deki krizin başında yaptırımlar konusunda oldukça seri bir şekilde hareket eden ve ortak tavır takınmakta zorlanmayan AB, silah ambargosu konusunda tam tersi bir görüntü verdi.

Saatler süren pazarlıkların ardından genelde, “AB silah ambargosunu kaldırma kararı aldı” şeklinde sunulan sonuç ortaya çıktı.

Aslında AB, Suriye’ye silah ambargosunu kaldırma kararı almadı.

Silah ambargosu uzamadı

AB, silah ambargosunu uzatma konusunda karar alamadı.

Bu kararın alınamaması, uzatılması için konsensüsün olmazsa olmaz olduğu ambargonun 1 Haziran’dan itibaren geçersiz hale gelmesi sonucunu doğuracak.

İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague’in, “İstediğimiz sonucu elde ettik” şeklinde yorumladığı mevcut durum, 1 Haziran’dan itibaren AB üyelerinin ulusal politikaları çerçevesinde, diğer ülkelerin ne yaptığına bakmaksızın Suriye’ye silah satışı yapma ya da silah yardımında bulunmalarına olanak tanıyor.

AB, uzlaşı sağlayamamanın yaratabileceği imaj erozyonunu belli ölçüde sınırlamak için deklarasyon yayımlayarak “Suriye’ye silah” konusunda üye ülkelerin izleme taahhüdü altına girdikleri yol haritasının ana hatlarını çizdi.

Buna göre üye ülkelerden Suriye’ye yönelik silah satışı, yardımı, ihracatı, transferi durumunda bunların sivilleri koruma amaçlı olması şartı aranacak ve silahlar, Suriye Muhalefet ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu’na yönelik olacak.

Denetim mekanizması

Silah satışı öncesi bunların ne amaçla ve kimler tarafından, nasıl kullanılacağı konusunda güvence talep edilebilecek. Silah satışı için gerekli lisanslar her talep için ayrı ayrı değerlendirilecek.

Kağıt üstünde bir kural serisi yer alsa da Suriye’deki durum dikkate alındığında silah gönderilmesi durumunda bunların “yanlış ellere düşmeyeceği” konusunda kimse garanti veremiyor.

Dünkü toplantı sonrasında silah ambargosunun geçersiz hale gelmesini sağlayacak bir durum oluşsa da, şu aşamada İngiltere de dahil olmak üzere herhangi bir Birlik üyesinin Suriye’ye kısa vadede silah gönderme niyeti olmaması dikkat çeken bir başka unsuru oluşturuyor.

Silah gönderme girişimi olması halinde bunların muhaliflerin aylardır talep ettiği şekilde uçaklara ve tanklara karşı savunma sağlayacak gelişmiş teknoloji ürünü olup olmayacağı da başka bir soru işaretini oluşturuyor.

Muhalif güçlerin bu tür silahları kullanma kapasitesinin sınırlı olması, bu silahların kullanımını öğretmek için asker gönderilip gönderilmeyeceği sorusunu da beraberinde getiriyor.

Tercihin üye ülkelere bırakılması, çoğu ülkede muhaliflerin talep ettiği türden silahların yeterli sayıda bulunmaması da

“Muhaliflerin işine yaramayacak silah gönderilecekse silah göndermenin mantığı nedir?” sorusunu ister istemez gündeme taşıyor.

Ağustos'a dek taahhüt

Üye ülkeler ağustosa kadar silah satışı ya da silah yardımı yapılmayacağı konusunda da taahhüt altına girdiler.

Bunun ardında gelecek ay Cenevre’de yapılacak olan Suriye toplantısını olumsuz yönde etkilememe çabası yer alıyor. Ancak bu çabayla ilgili de birden fazla bakış açısı söz konusu.

İngiltere başta olmak üzere oldukça sınırlı sayıda ülke yeni durumun müzakere ve barışçıl çözüme yanaşmayan Esad rejimini zorlayacak ve manevra alanını kısıtlayacak bir esneklik yaratacağı görüşünde.

AB içinde bu görüşe katılmayan ülkelerin sayısının hiç de az olmadığının altını çizmekte fayda var.

Gelinen aşamada AB pozisyonunu 1 Ağustos’tan önce gözden geçirecek.

Gözden geçirme Birleşmiş Milletler’le yapılacak temaslar, Cenevre’deki toplantıdan çıkan sonuç ve Suriye’deki tarafların tutumu dikkate alınarak AB Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton tarafından hazırlanacak rapor temel alınarak yapılacak.

AB'nin 'ambargo kararı' mecburiyetten

Sıklıkla Suriye’deki gelişmeler karşısında sessiz ve etkisiz kalmakla suçlanan Avrupa Birliği'nin Suriye'ye silah ambargosunu uzatmama kararını Brüksel'den gazeteci Güven Özalp BBC Türkçe'ye yorumladı.