TBMM Anayasa Yazım Komisyonu, seçimden önce veya sonra suç işlediği ileri sürülen bir milletvekilinin, Meclis'in gizli oyla vereceği bir izin kararı olmadıkça yakalanamayacağı, gözaltına alınamayacağı, tutuklanamayacağı ve sorgulanamayacağını; Meclis'in izin kararında bu yetkilerden bazılarını geçici veya sürekli olarak vermeyebileceğini benimsedi.
Komisyon, CHP İzmir Milletvekili Rıza Türmen'in başkanlığında toplanarak, "Yasama Sorumsuzluğu ve Dokunulmazlığı", "Başkanlık Divanı", "İçtüzük ve Siyasi Parti Grupları", "Toplantı ve karar yeter sayısı", "Kanunların teklif edilmesi ve görüşülmesi" maddelerini yeniden ele aldı.
Komisyon, milletvekillerinin, Meclis çalışmaları ile ilgili oy, söz ve düşüncelerinden dolayı sorumlu tutulamayacağı hükmünde mutabık kaldı.
Kürsü dokunulmazlığı eliyle cezai sorumsuzluk alanının genişletilmesine karşı çıkan MHP, bu hükmü, milletvekillerinin, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Meclis'te ileri sürdükleri düşüncelerinden ve bunları Meclis dışında tekrarlamalarından dolayı sorumlu tutulamayacağı hükmünü önerdi.
Komisyonun kabul ettiği düzenlemeye göre, seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclis'in gizli oyla vereceği bir izin kararı olmadıkça yakalanamayacak, gözaltına alınamayacak, tutuklanamayacak ve sorgulanamayacak.
Komisyon, mevcut anayasada olan Meclis'in kararını, ''Meclis'in gizli oyla vereceği karar'' şeklinde değiştirdi ve yargılanamayacağına yönelik ibareyi kaldırdı, bunun yerine gözaltına alınmayacağı, yakalanamayacağı ibarelerini ekledi. Ayrıca, "Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasa'nın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır" ibaresi de kaldırıldı.
Benimsenen hükümlere göre, Meclis izin kararında bu yetkilerden bazılarını geçici veya sürekli olarak vermeyebilecek. Meclis'in izin kararı, isnad olunan suçla sınırlı olacak. Kasten insan öldürmeye ilişkin suçüstü hali dokunulmazlık kapsamı dışında tutulacak. Ancak, bu halde yetkili makam durumu hemen Meclis'e bildirecek.
Dokunulmazlığın kaldırılması talebi 90 gün içinde Meclis tarafından karara bağlanmamışsa reddedilmiş sayılacak.
Milletvekili hakkında, milletvekili seçilmeye engel bir suçtan dolayı kesin hüküm giyme hali dışında seçiminden önce veya sonra verilmiş bir ceza hükmünün yerine getirilmesi, milletvekilliğinin sona ermesine bırakılacak. Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma, Meclis'in yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlı olacak.
Milletvekilliği süresince zamanaşımı işlemeyecek.
TBMM'deki siyasal parti gruplarınca, yasama dokunulmazlığı ile ilgili görüşme yapılamayacak ve karar alınamayacak.
Öneriler
AK Parti ve BDP, seçimden önce veya sonra suç işlediği ileri sürülen milletvekilinin, Meclis'in gizli oyla vereceği bir izin kararı olmadıkça yakalanamayacağı, gözaltına alınamayacağı, tutuklanamayacağı ve sorgulanamayacağının yanı sıra yargılanamayacağının da eklenmesini istedi.
CHP, milletvekillerinin, yasama işlevini aksatmayacak biçimde tutuksuz olarak yargılanmasını önerdi.
MHP, terör suçları ile suçüstü halinde ağır ceza mahkemesinin görevine giren kasıtlı suçların dokunulmazlık kapsamı dışında tutulmasını öneri olarak getirdi.
BDP ise ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlarda suçüstü hali ile cinsel istismar, kadınlara ve çocuklara yönelik şiddet, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma ve edimin ifasına fesat karıştırma suçlarından dolayı bir milletvekilinin sorguya çekilmesi ve yargılanması için TBMM kararının aranmamasını talep etti.
MHP ve CHP, suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili hakkındaki soruşturmanın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nca kovuşturmanun Yargıtayca yapılmasını önerdi.
Torba tasarı uygulaması kalkıyor
"Başkanlık Divanı", "İçtüzük ve Siyasi Parti Grupları", "Toplantı ve Karar Yeter Sayısı'', "Kanunların teklif edilmesi ve görüşülmesi" maddelerinde büyük oranda mutabakat sağlandı. Bu maddelerde, mevcut uygulamalara yakın düzenlemeler kabul edildi.
Komisyonun benimsediği, içtüzük değişikliklerinin Meclis üye tamsayısının beşte üçünün kararıyla yapılması hükmüne, AK Parti, ''İçtüzüğün değiştirilmesi usulü içtüzükte gösterilir. İçtüzük yapım usulüne göre oluşmamış hiçbir Meclis kararı, İçtüzük kuralı olarak nitelendirilemez" önerisinde bulundu.
Komisyon, genel ve yerel seçimler, halkoylaması, siyasal partiler, yerel yönetimler, olağanüstü yönetim usulleri, yargı organı ve bağımsız idari kurullar konusunda çıkarılacak kanunlar bakımından karar yeter sayısına açıklık getirdi. Bu konularda çıkarılacak kanunlarda karar yeter sayısı üye tam sayısının salt çoğunluğu olacak.
Gizli oylamada vekalet oy kullanılamayacağı düzenlemesini getiren komisyon, konu ve içerik bakımından birbiri ile bağlantılı olmayan hükümler ya da bu tür hükümlerde yapılan değişikliklerin tek bir kanunda düzenlenemeyeceğini de benimsedi.
Bakanlar Kurulu ibaresi geçen düzenlemede, ''AK Parti, Başkanlık sistemini önerdiğinden fıkrada geçen Bakanlar Kurulu ifadesine teknik olarak katılmamaktadır" şeklinde not düşüldü.
AA
