Türkiye, susamını Japonlara satıp, ihtiyacını Afrika'dan karşılıyor

Dünyaca ünlü Türk susamı bu günlerde el yakıyor. Geçen sene kilosu 4 lira seviyesinde olan susamın bu yılki perakende satış fiyatı 9 lirayı buldu. Yıllık 150 bin ton civarında susam tüketilen Türkiye'de üretim 16 bin ton olarak gerçekleşiyor. Türkiye ürettiği susamın neredeyse tamamını Japonya'ya satarken ihtiyacını Afrika ülkelerinden karşılıyor.

Tropik ve subtropik iklim kuşaklarında üretilen susam dünya genelinde 8 milyon hektar alan üzerinde ekiliyor. Hindistan ve Sudan en fazla susam yetiştiren ülkeler. Türkiye'de ise susam rekoltesinde son yıllarda ciddi düşüşler yaşandı. 2007 yılı itibariyle 43 bin hektar alandan, 23 bin tonluk susam üretimi elde edilirken Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı verilerine göre; geçen sene 292 bin 63 dekarlık ekili alanda 16 bin 221 ton susam üretildi. Türkiye'de üretilen 16 bin ton susamın neredeyse tamamı Japonya tarafından alınıyor. Türkiye'nin susam ihtiyacı ise Sudan, Etiyopya ve Nijerya gibi Afrika ülkeleri ile Özbekistan, Pakistan ve Hindistan gibi Asya ülkelerinden karşılanıyor.

Pakistan'da susam işleme fabrikası bulunan ve Türkiye'nin önde gelen susam imalatçılarından Üçer Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Yıldırım, Türk firmalarının yurt dışından KDV ve gümrük masrafları hariç kalitesine göre 2 bin 100- 2 bin 200 dolar arasında ithal ederken, Japonya'nın namı dünyaya yayılan Türk susamını masraflar hariç 2 bin 300-2 bin 400 dolar arasından ithal ettiğini açıkladı.

Üçer Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Yıldırım, Türkiye'deki susam rekoltesinin her sene düşmesini 'üreticinin tercihini soya ve mısırdan yana kullanması'yla açıklıyor. Bir dönümde mısır eken üreticinin bin 300 veya bin 500 kilo civarında mısır elde ettiğini anlatan Yıldırım, aynı büyüklükteki arazide susam eken üreticinin 80- 100 kilo susam aldığına dikkat çekti.

Susam ticareti yapan Osman Öktem'e göre de fiyatlardaki yükselişin sebebi, arz-talep dengesi: "Artan fiyatlara rağmen susam karaborsaya düşmedi. Ancak 5 ay öncesine göre fiyatlar aşırı tırmanışa geçti. Piyasaya sunulan ürün azalınca fiyat haliyle arttı. Artan denetimlerle birlikte ithal susamın gümrüklerde bekleme süresi de arttı, bu da az da olsa fiyatları etkiliyor."

SİMİTÇİLER ARTAN FİYATLARDAN MUZDARİP

Susam fiyatlarının artması simitçileri de kara kara düşündürüyor. İthal susamların gümrüklerde bekletilmesi sebebiyle fiyatların arttığını öne süren Bursa Simitçiler ve Unlu Madde İmalatçıları Odası Başkanı Erdal Pınar, şunları söylüyor: "Türkiye'de yıllık susam üretimi maalesef bir aylık tüketimi karşılıyor. Zaten üretilen susamlar da ihraç ediliyor. İhtiyacımızı ithal susamla gideriyoruz. Nijerya, Etiyopya, Mozambik, Fas ve Hindistan gibi ülkelerden susam ithal edilerek açık kapatılmaya çalışılmaktadır. Bugün gerek biz simitçiler, gerekse helvacı ve pastacılar hem susam bulmakta zorlanıyor hem de fiyatlardan dolayı büyük sıkıntı yaşamaktayız. Kilosunu 8,5 liradan aldığımız susamın fiyatının daha da artmasından endişe ediyoruz."