Müzeciliğin kalbi Bursa'da atıyor

Avrupa Müze Akademisi (EMA) tarafından 1996 yılından bu yana Avrupa'daki endüstri, teknoloji ve bilim müzelerine verilen 'Micheletti Ödülü' tören programı ve EMA yıllık toplantısı, Büyükşehir Belediyesi'nin ev sahipliğinde Bursa'da başladı.

Atatürk Kongre Kültür Merkezi (Merinos AKKM) Hüdavendigar Salonu'nda Avrupa, Balkanlar, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'dan gelen müzecilerin katılımıyla yapılan programın açılışında konuşan EMA Başkanı Andreja Rihter, toplantının sadece müze çalışanlarını mutlu etmediğini, uluslararası müze bilgisine de katkı sunduğunu söyledi. EMA olarak projeler ve atölye çalışmalarına devam ettiklerini belirten Rihter, özellikle Avrupa müze kültürünü farklı bölgelere tanıtmak istediklerini ifade etti. Avrupa'nın ve diğer bölgelerin kültürel mirasının gözler önünde kaybolduğunu, tozlara karıştığını dile getiren Rihter, çalışmalarla değerlere sahip çıkmak için uğraştıklarını söyledi. Rihter, Bursa'daki müze çalışmalarını yakından tanıma imkanı buldukları için mutlu olduğunu dile getirdi.

Bursa Büyükşehir Belediyesi Başkanvekili Abdullah Karadağ ise medeniyetlerin kaynaşma noktası olan Anadolu'nun her adımında tarihin yattığını belirtti. Türkiye'nin sahip olduğu kültürel zenginliğin, geleceğe yön vermesindeki sır olduğunu anlatan Karadağ, "Büyükşehir Belediyesi olarak EMA ile birlikte yaptığımız toplantının amacı, ülkelerin müzecilik anlayışının paylaşımıdır. Projenin, Türkiye'deki müzeciliğe katkı vereceğine inanıyoruz. Müzeler, geçmişin ve bugünün buluşma noktasıdır. Hayatın her alanına ışık tutmaktadır. Bursa, binlerce yıllık medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve eserlerini barındırmıştır. Büyükşehir Belediyesi, bu dönemde 5 müzeyi faaliyete geçirmiştir. Türkiye'den Bursa Merinos Enerji Müzesi ile Micheletti Ödülü'nün adaylarından biriyiz. Müzeciliğe önem veren isimleri Bursa'da ağırladığımız için mutluluk duyduk." dedi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Müzeler Daire Başkanı Zülküf Yılmaz da Türkiye'deki müzecilik ve yapılan faaliyetler hakkında bilgi verdi. Müzelerin bir toplumun hafızası olduğunu söyleyen Yılmaz, idari manada 105 müze müdürlüğü bulunduğunu, Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü'ne bağlı 188 müzenin ve 130 civarında ören yerinin hizmet verdiğini açıkladı. Müzelerde 3 milyon 200 bin dolayında kültür varlığı bulunduğunu ifade eden Yılmaz, Türkiye genelinde 174 özel müzenin de hizmet verdiğini hatırlattı. 2013 yılında 18 müzenin ve 10 tane de özel müzenin ziyarete açılacağını söyleyen Yılmaz, şunları söyledi: "Ne yazık ki 1800'lü yıllardan itibaren ülkemizdeki pek çok kültür varlığı çeşitli sebeplerden yurt dışına çıkarılmıştır. Önemli kısmı yasa dışı yollarla yurt dışına çıktığını biliyoruz. Birçoğunu tespit ettik. Çalışmalarımız sürüyor ve bazı kültür varlıklarını ülkemize geri getirdik. Bazıları kendi irademizle diğer ülkelere gönderildiğini iddia ediyor. Hangi uygarlık mensubu kendi geçmişine ait mezar sandukasını hediye olarak verebilir? İbadet mekanı olan Beyhekim Camii'nin mihrabını hediye olarak verir? En azından yasa dışı olarak dışarı çıkartılan kültür varlıklarımızı talep ediyoruz. Öte yandan, müze çalışmalarının yanı sıra kazı çalışmalarına önem veriyoruz."

Konuşmaların ardından, 'Müzelerde Yenilikler ve Gelenekler: Türkiye, Balkanlar, Orta Doğu, Orta Asya, Kırım, Kuzey Afrika ve Avrupa' konulu toplantının ilk oturumuna geçildi. EMA Direktörü Massimo Negri'nin yönettiği oturumda EMA Türkiye Temsilcisi ve Türkiye Tarihi Kentler Birliği Müzeler Danışmanı Ahmet Erdönmez tarafından, '21. Yüzyılda Türkiye'de Müzecilik Kavramı ve Yeni Fikirler' başlıklı sunum yapıldı. Sivil toplum örgütlerinin, yerel yönetimlerin ve özel teşebbüsün son 10 yılda müzeciliğe bakış açısının değiştiğini anlatan Erdönmez, Bursa'daki Osmanlı'nın son dönemi ile Cumhuriyet döneminin ilk yıllarına ait sanayi mirasının dönüşümünün çok rahat görüldüğünü anlattı. Türkiye'de sermaye kesiminin müzelere sıcak bakmasının da müzeciliğin daha hızla gelişmesine katkı sunacağını aktaran Erdönmez, "Türkiye'de müzecilik gelişiyor. Bursa'da şu anda toplam 5 tane müze var. Sadece Tekstil Müzesi 7 bin metrekare, Enerji Müzesi 3 bin 500 metrekaredir. Bu heyecan, Türkiye'deki yerel yönetimlere geldi. Türkiye'deki müzeciliğin, 21. yüzyıl sonunda dünyanın en önemli müzecilik ülkelerinden birisi olacağına inanıyorum. 12 bin yıldır insan yaşamını temsil eden Anadolu toprakları, aslında açık hava müzesidir." diye konuştu.

'Üsküp Müzeleri' konulu bir sunum yapan Sanat Tarihçisi ve Makedonya Üsküp Milletvekili Behicuddin Şehabi ise Üsküp'ün tarihi ve sahip olduğu 7 müze hakkında konuklara bilgi verdi. 'Türksoy ve Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Projeleri' konulu sunum yapan Türksoy Kazakistan Temsilcisi Askar Turganbayev ise 6 bağımsız Türk devletinin yanında bağımsız olmayan birçok Türk topluluklarının somut olmayan kültürel mirasının da koruma altına alınması gerektiğini dile getirdi.

'Arap Dünyasında Modern Müzeler' konulu sunum yapan Lübnan Üniversitesi Sanat ve Mimari Enstitüsü'nden Khaled Tadmori de Arap ülkelerindeki müze çalışmalarını anlattı. Tadmori, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerin ulusal kimliklerini yeniden şekillendirmek için sanata önem verdiklerini söyledi. Arap-İslam toplumlarının 11 Eylül sonrası imajlarını değiştirme çabasında olduğunu dile getiren Tadmori, Doğu ve Batı arasında kültürel köprü olmayı amaçladıklarını dile getirdi. Abu Dabi'de 3 tane devasa ve son teknolojiyle donatılmış müze yapımına başlanacağını açıklayan Tadmori, 50 yıl öncesine kadar bedevi köyü olan Abu Dabi'nin şu anda bölgesinin İsviçresi haline gelerek sakinlik ve refah bölgesi olduğunu hatırlattı. Birçok müzeye ödünç sanat eseri getirebilmek için dev bütçelerin ayrıldığını aktaran Tadmori, Arap coğrafyasında birçok modern müze mimari örneğinin bulunduğunu ifade etti. Suriye'de yaşananlara dikkat çeken Tadmori, "Zengin bir kültürel mirasa sahip olan Halep her geçen gün yok oluyor. Akademisyenler olarak bu yıkıma birşeyler söylemeliyiz. Bugüne kadar Suriye müzelerinden 4 bin civarında kültürel miras kayboldu. UNESCO koruma altına aldığı Roma kalıntıları her gün uğradığı saldırılar sonucu yakılıyor. Suriye'nin ve dünyanın kültürel mirasını korumak için hep birlikte harekete geçmeliyiz." şeklinde konuştu.

Günün ikinci oturumunda ise Kırım Tatar Sanat Müzesi Müdürü Safiye Eminova tarafından 'Kırım'daki Müzecilik Anlayışı ve Kırım Türkleri Abidelerinin Bugünkü Durumu', Mansura Üniversitesi İslam Eserleri Bölüm Başkanı Abdullah Atiyye tarafından 'İslam Sanatı Müzesi', EMA Yönetim Kurulu Başkanı Win van der Weiden tarafından 'Heritage in Motion' konulu sunumlar yapıldı. Oturmalarının ardından ise 'Micheletti Ödülü'ne aday 21 müzenin sunumları yapıldı.