İran'a son 13 yıldaki depremlerin faturası ağır

Güneyinde Arap, güneybatısında Afrika, kuzeyinde Avrasya ve doğusunda da Hint (deprem) plakaları arasında sıkışıp kalan İran'ın yüzde 90'ı aktif deprem fayları üzerinde yer alıyor.

Kuzeye doğru hareket eden Arap Plakası'nın Avrasya Plakası ile çarpışması yıkıcı depremlere ve İran'ın kuzebatısındaki Zağros Dağları'nın da yükselmesine neden oluyor.

Son 13 yılda 12 büyük deprem felaketi yaşayan İran, bugün de 7,8 büyüklüğündeki bir depremle sarsıldı.

Tahran yönetimi, İran'ın Zahedan kentine 201 kilometre, Pakistan'ın Turbat kentine ise 250 kilometre uzaklıkta meydana gelen depremde ölen olmadığını açıkladı.

İran, geçen hafta da Buşehr eyaletini sarsan 6,3 büyüklüğündeki depremde 37 vatandaşını kaybetmişti. Yaklaşık 850 kişinin yaralanmasına, yüzlerce kişinin de evsiz kalmasına neden olan depremin bölgedeki nükleer santralden sadece 160 kilometre uzaklıkta meydana gelmesi, yürekleri ağza getirmişti.

Depremden etkilenmeyen Buşehr Reaktörü, ülkenin neredeyse tamamı gibi üç farklı tektonik plakanın üzerinde yer alıyor. 2011'de tamamlanan reaktör, 6,7 büyüklüğündeki depremlere dayanacak şekilde inşa edilmişti. Ülkenin elektrik üretiminin yüzde 2'sini karşılayan reaktör, çevre halkı için büyük endişe kaynağı oluşturuyor.

Depremler, en çok kırsal kesimi etkiliyor. Kerpiçten yapılan, depreme dayanıksız evler ve gerekli önlemlerin alınmaması, ölü ve yaralı sayısının artmasında önemli rol oynuyor.

Son 13 yılın depremleri

İran'da 2000'lerin başından bu yana 13 büyük deprem meydana geldi. Büyüklükleri 5,3 ve 7,8 arasında değişen depremler, yaklaşık 31 bin kişinin yaşamını yitirmesine neden oldu.

İlk büyük depremi, 22 Haziran 2002'de Kazmin'de meydana geldi. 6,5 büyüklüğündeki depremde 250'den fazla kişi öldü.

Kazmin depreminden bir yıl sonra, 21. yüzyılın en büyük depremini yaşayan İran, Bam kentinde yaklaşık 30 bin vatandaşını kaybetti. 26 Aralık 2003'te meydana gelen 6,6 büyüklüğündeki deprem, geniş bir alanda büyük hasara yol açtı. Bazı köyler haritadan silindi.

İran, Bam depreminin yaralarının silemeden bu kez 28 Mayıs 2004'te bir başka deprem felaketi yaşadı. Mazenderan kentini vuran 6,3 büyüklüğündeki depremde en az 35 kişi öldü.

Zarand kentinde 22 Şubat 2005'te meydana gelen deprem ise 602 cana mal oldu. Bu depremi, 27 Kasım 2005'te Keşim'deki 6 büyüklüğündeki deprem izledi. 31 Mart 2006'ta Boruceri kentini harabeye çeviren 6,1 büyüklüğündeki depremde de yaklaşık 70 kişi yaşamını yitirdi.

Keşim kenti, 10 Eylül 2008'de 21. yüzyılın ikinci deprem felaketine sahne oldu. 6,1 büyüklüğündeki deprem, onlarca kişinin ölümüne yol açtı.

İran, 2010 yılında 2 büyük deprem daha yaşadı. 27 Ağustos'ta Damgan kentinde meydana gelen 5,9 büyüklüğündeki ilk depremde 19 kişi, 20 Aralık 'ta Hüseyinabad kentinde meydana gelen 6,5 büyüklüğündeki depremde ise 11 kişi öldü.

İran'ın en büyük kentlerinden Tebriz'de 11 Ağustos 2012'de meydana gelen 6,4 ve 6,3 büyüklüğündeki depremler, 300'den fazla kişinin yaşamını yitirmesine, yaklaşık 2 bin kişinin de yaralanmasına neden oldu.

İran tarihindeki büyük depremler

İran'da bilinen en eski deprem, MS. 856'daki Damgan depremi. 7,9 büyüklüğündeki depremde binlerce kişinin öldüğü tahmin ediliyor.

Tebriz'de 21 Ağustos 1042'de meydana gelen 7,6 büyüklüğündeki depremin ise 70 bin kişinin yaşamını yitirmesine neden olduğu varsayılıyor.

Boruceri kentinde 23 Ocak 1909'da meydana gelen 7,3 büyüklüğündeki depremde 6 bin kişi ölmüştü. 1 Mayıs 1929'daki Koppeh Dagh bölgesini harabeye çeviren 7,4'lük depremde ise 3 bin 800 kişi can vermişti.

İran'da meydana gelen diğer büyük depremler ve tahmini ölü sayısı şöyle:

Tarih Merkez üssü Büyüklüğü Tahmini ölü sayısı

---------------------------------------------------------------------

6 Mayıs 1930 Salmas 7,2 2 bin 500

1 Eylül 1962 Buyin Zahr a 7,1 12 bin

31 Ağustos 1968 Daşt-e Bayz 7,3 En az 7 bin

10 Nisan 1972 Güney İran 7,1 5 binden fazla

16 Eylül 1978 Tabas 7,8 En az 15 bin

11 Haziran 1981 Güney İran 6,9 3 bin

28 Temmuz 1981 Güney İran 7,3 2 bin

20 Haziran 1990 Manjil-Rudbar 7,4 En az 40 bin

10 Mayıs 1997 Birjand-Kaen 7,3 Bin 500

AA

İran'a son 13 yıldaki depremlerin faturası ağır

Dünyanın sismik olarak en aktif ülkelerinden biri kabul edilen İran'da meydana gelen depremler, 20. yüzyılda yaklaşık 130 bin, 2000'li yıllarda ise 31 bin kişinin yaşamını yitirmesine neden oldu.