Atatürk'ün laneti
Andrew Finkel, kaleme aldığı yazısında Atatürk'ün lanetini kaleme aldı.
13 Yıl Önce Güncellendi
2013-04-08 11:47:55
Mustafa Kemal Atatürk 1933'de duygusal bir konuşmanın sonunda 'Ne mutlu Türk'üm diyene' dediğinden beri, Türkiye Osmanlıdan kalanların dışında hala milli bir kimlik oluşturma çabasındadır. Fikir yeterince basit görünüyor : Türk olduğunu düşünüyorsan, öylesin.
Tabi bu kadar basit değil. Bir yandan 1982 anayasasının 66. maddesi ırka ve etnik kimliğe bakmaksızın Türk vatandaşlık bağını ve faydalarını savunuyor. Bir yandan da 3. madde de Türkçe ülkenin tek resmi dili ve 24. madde de dini eğitimi zorunlu kılıyor. Belgeye göre siyasi görüşlerin ve bilinen konuşma tarzının yanı sıra Türklük kavramı hem kötü tanımlanmış hem de ısrarla savunulmuştur.
Özellikle Türkiye sıkıyönetimdeyken yazılan 1982 yasasından ötürü bu bir problemdir ve otoritarizm için yüz kızartıcı bir tüzüktür. Bireysel hakları değil devletin temel ideolojisini savunmak için tasarlandı.
Türk memurlar Ermeni ve Yahudi gibi Müslüman olmayanların devlete sadık olabileceğinin imkansız olduğunu düşünüyor. Ancak Türkiye'nin gayri-Müslüman nüfusu %0.5 , onlara karşı yapılan bu ayrım küçük bir mesele. Esas problem Kürtler. Onlar Müslüman ama çoğu kendi kimliği için direniyor , nüfusun % 18'i göz ardı edilemeyecek bir rakam.
Son seçimlerde hükümet bunu değiştirmek için söz verdi ve artık yeni bir anayasa ile sonuca varılıyor. Riskler yüksek: Recep Tayyip Erdoğan Kürt milliyetçiler tarafından sürdürülen mücadeleyi bitirmeye çalışıyor, güç devri çağrısında bulunuyor ve kendilerini Türk gibi değil Kürt gibi görme hakları olduğunu söylüyor.
Kürtler kültür farklılığı ifadesini artık saldırıyla yada devletin bütünlüğünü bozacak bir saldırıyla yapmayacak. Bu yüzden anayasanın korumaları olan 'Türklük' kavramı çıkarılmalı.
Ama kendilerini Türk olarak çağırmaktan mutlu olanları bunun aksi üzebilir.
300 önde gelen aydın, Cumhuriyetin Türkçe karakterini bozma çabalarını protesto eden bir deklarasyon imzaladı. Anadoluda Selçuklarla başlayan ve Osmanlı ile devam eden kesintisiz Türk egemenliğini temsil eden Atatürk tarafından kurulan ulus-devlet anlayışını tehdit edeceğini iddia ediyorlar. Eski ulusal efsaneyi savunan bu savunma eskidir ama güçlü bir kuvveti temsil ediyor. Bazı gazeteciler onları Thermopylae'e direnen 300 Spartalıya benzetti.
Hatta hükümet yanlısı Anayasa değişikliğini destekleyen köşe yazarları 'Türklüğe alerji' ortamından şikayetçi oluyor. Eğer Kürt aydınlarına, Kürt halkına ve Kürt meselesinden söz edersek, neden Türk kavramından kaçınmalıyız?
Bu mantıklı geliyor ama Kürt milliyetçiliği aşırılıkları da dahil Türk milliyetçiliğine bir cevap olarak çıkmıştır.
Kısacası Atatürk genç cumhuriyetini Türklük kavramı etrafında birleştirerek çok iyi bir iş yaptı. Bugün ülke başka bir toplanma çağrısına muhtaç.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül son zamanlarda mantıklı bir yaklaşımda bulundu. Her biri tarihi Türk krallığını temsil eden 16 yıldız amblemli ofisinde oturmasına rağmen vatandaşlarının kimliklerini korumanın anayasanın işi olmadığını söyledi.
''Osmanlı İmparatorluğu bir Türk devleti olabilir ama her bir vatandaşın Türk olduğu anlamına gelmez. '' Ülkenizden gurur duymak çok güzel bir şeydir ama bu sizin seçiminiz olmaksızın yapılan bir şeydir.
Yazıyı kalme alan Andrew Finkel 20 yıldır İstanbul'da muhabirdir,aynı zamanda Türkçe bir gazetede köşe yazarıdır. ''Türkiye: Herkesin bilmesi gereken şey'' kitabının yazarıdır.
New York Times'ta çıkan bu makale Ayşe Erem tarafından TIMETURK için tercüme edilmiştir.
SON VİDEO HABER
Haber Ara