Berlinli yazar Esther Dischereit, aşırı sağcı Nasyonal Sosyalist Yeraltı (NSU) terör hücresinin işlediği cinayetleri ele aldığı librettoyu yazabilmek için Alman Meclisi'nin NSU Araştırma Komisyonu'nun kamuya açık toplantılarını izliyor. Yaklaşık bir yıldır oturumları takip eden Dischereit, davet edilen emniyet ve istihbarat yetkililerinin ifadelerini dinliyor, notlar alıyor.
Buna rağmen yazdığı librettonun belgesel nitelikte olmayacağını vurgulayan Dischereit, eserinde “olayları hukukçu ve siyasetçilerin ifade edemeyeceği şekilde dile getirmek istediğini” söylüyor. Örneğin, dinlenen yetkililerin bazı olayları hatırlamadığını veya sadece sustuğuna dikkat çeken Dischereit, “Söylenebilecekleri veya söylenmesi gerekenleri düşünerek, suskunluk nedeniyle oluşan boşlukları edebiyat aracılığı ile kapatabiliyorum” diyor.
KURBANLARA YAKILAN AĞIT
Esther Dischereit'a göre, Araştırma Komisyonu veya NSU cinayetlerine ilişkin medyada çıkan haberlerin çoğu, sanıklara odaklanıyor. Ancak Dischereit, eserinin odak merkezinde kurbanlar ve onların yakınları yer alıyor. Bu çerçevede, eserin önemli bir bölümünü kurbanların yakınlarına adanmış ağıtlar oluşturuyor.
Bu ağıtların kurbanların geride bıraktığı ailelerinin gözünden anlatıldığını belirten Dischereit, bu ağıtları bir anlamda “toplu halde dile getirilen bir şikayet veya toplu halde edilen bir dua” olarak nitelendiriyor. Dischereit, bu ağıtlarla sadece NSU kurbanlarını değil, Doğu ve Batı Almanya'nın birleşmesinden sonra aşır sağcılar tarafından öldürülen yaklaşık 150 kişiyi de andığını vurguluyor.
OTHELLO İLE KARŞILAŞMA
Dischereit, eserinde kurbanların yakınlarının hikâyelerin yazmadığını belirtiyor. Olaylara kendi yorumunu kattığını işaret eden Dischereit, örneğin bir bölümde ünlü İngiliz oyun yazarı William Shakespeare'in Othello karakteri ile NSU tarafından öldürülen Enver Şimşek'in karşılaştığını anlatıyor.
Dischereit, Kıbrıs'ta Venedik ordusu için savaşan siyahî komutan Othello'nun da, NSU'nun ilk kurbanı, çiçek dükkânı sahibi Enver Şimşek'in de ırkçılık sonucu öldürüldüğüne dikkat çekiyor.
.jpg)
'TÜRKLERİ ANLIYORUM'
Yahudi yazar Esther Dischereit, bugüne kadar Almanya'da yaşayan Yahudileri, asimilasyonu, Yahudi soykırımını anlatan tiyatro oyunları, senaryolar ve metinler kaleme aldı. Dischereit, "Almanya'da yaşayan Türkleri çok iyi anladığını" ifade ediyor. Dischereit, özellikle de NSU tarafından işlenen cinayetlerin aydınlatılmasında istihbarat ve emniyet birimlerinin ihmalinin olduğunun ortaya çıkmasıyla Almanya'da yaşayan Türklerin Alman devletine olan güveninin sarsılmasını çok iyi anladığını dile getiriyor.
NSU Araştırma Komisyonu'nun oturumlarında devlet yetkililerinin, milletvekillerinin sorularına “hatırlamıyorum” şeklinde yanıt vermesini şaşkınlıkla karşıladığını ifade eden Dischereit, yaşananları “Almanya'da 1945 sonrasındaki en büyük skandal ve sarsıcı seri cinayetler olarak” nitelendirdi.
AĞITLAR TÜRKÇE'YE ÇEVRİLİYOR
Librettonun Türkçe'ye çevrilmesini planlayan Dischereit, eserde özellikle ağıtların Türkçe yer almasını istiyor. Bu nedenle de ağıtlar şimdiden Türkçe'ye çevrilmeye başlandı. Saliha Yeniyol'un çevirdiği ağıtlardan bir bölüm şöyle:
"Dükkânıma dönüyorum,
Kapalı kepenklerin önünden geçiyorum usulca
İçerideki ölü adama
Beyaz ekmek vermek istiyorum
Bir çay
Çay soğuk ve çoktan
Tortulanmış bardağın kenarlarında, çay soğuk
Ve çoktan tortulanmış bardağın kenarlarında
Yarın sabah gelirim diyorum
Yarın sabah ve sana yine
Beyaz ekmek ve bir bardak dolusu
Sıcak, şekerli çay veririm.”
Dischereit, operayı Gabriel Iranyi'nin besteleyeceğini ancak Iranyi'nin kişisel nedenlerle projeden çekilmesi üzerine, operayı Berlin'de yaşayan Türk kökenli besteci Sinem Altan ile Djane İpek'in besteleyeceğini söylüyor. Esther Dischereit, operanın tamamlanıp, sahneye konmasının ise zaman alacağını belirtiyor. (DeutscheWelle)
