Ambargo yumuşatılacak
ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Bağcı, İsrail'in Gazze ambargosunu fiilen kaldıracağı taahhüdünde bulunmasının söz konusu olmadığını söyledi. Bağcı şu değerlendirmeyi yaptı:
ABLUKA KALDIRILMADI, ESNETİLDİ: Ablukanın fiilen kaldırılması değil yumuşatılmasının söz konusu olduğunu görüyoruz. Gerçekleşecek olan şey, Gazze'yle ilgili daha az bürokrasi ve sorun yaşanacak olması.
TALEPLEN EKSİK KARŞILANDI: Bu durum, Türkiye'nin taleplerinin karşılanmadığını değil, eksik karşılandığını gösterir. Türkiye için zaten önemli olan şey özür ve tazminat konularıydı. Gazze ablukasının kaldırılması konusu daha sonradan eklenmişti.
BU BİR TAVİZDİR: Şu da bir gerçek ki, Netanyahu Gazze ablukasının yumuşatılması sözü verdi. Dolayısıyla İsrail taviz verdi.
HÜKÜMET DAVALARI GERİ ÇEKİN DİYECEK: Türkiye, tazminat ödendiği takdirde davaların düşeceğini taahhüt etti. Anlaşılan o ki, imzalanacak anlaşmanın ardından hükümet, "davaları geri çekin" diyecek.
ÖZÜRÜN KABULÜNÜN ARDINDAN GERİ DÖNÜŞ YOK: Özür kabul edildikten sonra herhangi bir tarafın sorun çıkarması zor. Bu iş çocuk oyuncağı değil.
Deniz ablukası kalkmayacak
İsrail Türkiyeliler Birliği Sözcüsü Rafael Sadi, İsrail'i özür dilemeye, ABD'nin ikna ettiğini söyledi. Başbakan Tayyip Erdoğan'ın sınıf arkadaşı olan Sadi, AKŞAM'a şu değerlendirmeleri yaptı:
- Bulunan formül aslında Özel Temsilci Chiehanover ve Müsteşar Sinirlioğlu'nun hazırladığı formülünden farklı değil. Anlaşmada deniz ablukasının kaldırılması mevcut değil.
- İlişkilerin Mavi Marmara öncesine döneceğine inanmıyorum. "One minute" olayı ve Mavi Marmara operasyonu, ilişkilerin aslında bilerek koparıldığını gösterebilir. Bu kavganın bir özür ile bitmeyeceğinin sinyalleri, Erdoğan'ın 'taahhütler yerine gelmezse normalleşme olamayacağı" yönündeki açıklamalarında da mevcut. Siyasi barış kolay kolay gerçekleşmeyecek.
- Diplomaside bir şey alınmadan, başka bir şey verilmiyor. Obama İsrail'e İran konusunda bazı taahhütler vermiş olabilir. Suriye'deki kimyasal silahların Hizbullah'a geçmesinin de engelleneceğini garanti etmiş olabilir. Bu üç dostun bir araya gelmesinin caydırıcılık rolünün çok büyük. Suriye ve İran sorunları masanın üzerindeyken Türkiye, ABD, İsrail ittifakının açık bir biçimde belirmesi sanırım herkes tarafından kabul görür.
Türkiye'ye Gazze sözü vermedik
İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Yaakov Amidror, Türkiye'den özür dilerken Gazze ablukasının her halükârda kalkacağı yönünde söz vermediklerini, İsrail'in güvenliği tehdit edilirse ablukanın sıkılaştırılabileceğini söyledi. Ordu radyosuna konuşan Amidror, "Sessizlik sürerse, ablukayı yumuşatmaya devam edeceğiz. Roket atılırsa, bu adımlar yavaşlatılacak veya sertleştirilecek. Gazze'de yaşananlara yanıt verme hakkımızdan, Türklerle yapılan anlaşma yüzünden vazgeçme niyetimiz yok" dedi. Bir diğer yetkiliyse, Hamas'ın Gazze'ye hâlâ silah sokmaya çalıştığını söyleyerek, "Bu durum ablukayı her zamanki gibi gerekli kılıyor" dedi.
Gazze ablukasının kaldırılması, Türkiye'nin Mavi Marmara saldırısı sonrası İsrail'le normalleşme için özür ve tazminat ile öne sürdüğü üç şarttan biriydi. İsrail'in özür açıklamasında ablukanın zaten yumuşatıldığı hatırlatılmış, "Filistinlilerin durumunun düzeltilmesi için birlikte çalışma konusunda uzlaşma sağlandığı" belirtilmişti.
'Obama kol büktü'
MAVİ MARMARA'YI BASAN KOMANDOLAR TEPKİLİ: Mavi Marmara baskınına katılan İsrail komandolardan biri, Maariv gazetesine "Yanlış bir şey yaptığımızı düşünmüyorum. Yaptığımızdan utanmıyorum ve özür dileyecek bir şey yok" dedi.
KERRY'DEN ÖZÜR YORUMU: ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, "Türkiye'yle İsrail arasındaki uzlaşma bölgede barış ve istikrarı ilerletmeye yardımcı olacak türden çok önemli bir gelişme" dedi.
İSRAİLLİ TURİSTLER DÖNER Mİ?
Haaretz'e göre, Türkiye bu yaz İsrailli turistlerin akınına uğrayacak.
ÖNCE SEMBOLİK ADIMLAR: Haaretz gazetesi başyazısında, "Türkiye ile yakınlaşma, İsrail savunma kurumlarından yaygın destek görse de şimdilik kademeli, sembolik jestler beklenmeli" ifadesini kullandı.
OBAMA, NETANYAHU'NUN KOLUNU BÜKTÜ: New York Times gazetesi, geniş analizinde "Obama, kol bükme yeteneğini gösteriyor ve barış çabalarına ilişkin umutları artırıyor" ifadesini kullandı.
OBAMA BASKI YAPMADI: İsrail'in ABD elçisi Michael Oren, "Obama soğukkanlı davrandı, Netanyahu'ya baskı yapmadı" dedi.
Erdoğan Gazzee'e nasıl gidecek?
Dışişleri Bakanlığı, Başbakan Tayyip Erdoğan'ın Gazze ziyareti üzerinde çalışmaya başladı. AKŞAM'ın edindiği bilgilere göre, Erdoğan'ın Gazze'ye Mısır'daki Refah sınır kapısından geçmesi öngörülüyor. Dışişleri Filistinli ve Mısırlı muhataplarıya ayrıntıları çalışmaya başlarken, İsrail'le uzlaşı gereği ziyarette Gazze'ye yapılacak yardım konusunda bazı mutabakatlar da imzalanabilir. Özellikle Başbakanlığa bağlı TİKA'nın Gazze'ye hastane, okul yapılması ve bazı teknik ekipmanların gönderilmesine ilişkin rol üslenmesi bekleniyor.
Erdoğan'ın Batı Şeria'yı da ziyaret edeceğini açıklaması dikkat çekmişti. Zira Batı Şeria'ya, İsrail'e gitmeden geçiş mümkün değil. Kaynaklar, Erdoğan'ın Gazze ve Batı
Şeria'ya ayrı ayrı ziyaretlerle gidebileceğini vurguluyor. Batı Şeria ziyareti İsrail ile tam normalleşme sağlanmasına müteakip gerçekleşebilir.
