'Bir telefon yeterli'

TIMETURK / Haber Merkezi

Çin resmi makamları geçtiğimiz hafta yine çalışma kamplarının reformdan geçirileceği duyuruldu. Çalışma kamplarının tamamen ortadan kaldırılacağının planlandığına ilişkin çıkan ilk haberler ise daha sonra Çin devlet medyası tarafından düzeltildi ya da tamamen silindi. Yıllardır yoğun eleştirilere hedef olan bu kamplarda zanlılar mahkemeye çıkartılmadan ya da bir avukatla görüştürülmeden dört yıla kadar tutulabiliyor.

Guo Şuehong yıllarca Çin’in kuzeydoğusundaki Cilin eyaletine bağlı Yitong’da bir mahkeme heyetinin başkanvekili olarak görev yaptı. Özellikle ekonomi alanında işlenen suçlarla ilgili davalara bakan Guo, bölgedeki bir parti yetkilisinin bir davaya doğrudan müdahale ettiğine, sanığa arka çıktığına ve bu konudaki mahkeme kararını iptal ettirdiğine bizzat tanık oldu. Bu duruma karşı çıkan Guo işini kaybetti. İşin peşini bırakmayıp protesto edince de geçtiğimiz yıl bir yıllığına çalışma kampına gönderildi.

Guo “Bunun için hukukî bir işlem yapmaya bile gerek duymadılar. Sadece telefonla aradılar. Görüşlerimin değiştirilmesi için eğitimden geçirilmek üzere çalışma kampı cezasına çarptırıldım. Önceleri herşeye rağmen hukuka inanırdım. Ama şimdi tüm güvenimi kaybettim” diyor.

On binlerce örnekten sadece biri

Çin’de 2008 yılı sonu itibariyle resmî tutukevlerinin yanında, 160 bin kişinin tutuklu bulunduğu yaklaşık 350 çalışma kampı vardı. Bu konuda elde güncel rakamlar bulunmuyor. Çin’de çalışma kampları huzursuzluk yaratanların ağzına gem vurmak üzere 50’li yıllarda uygulamaya konuldu.

Bu kamplarda küçük hırsızlık suçlarına karışanlar olduğu gibi, sürekli devlet makamlarına şikayet dilekçeleri verenler ya da meditasyon hareketi olarak tanınan Falun Gong taraftarları da tutuluyor. İnternet aktivistleri ya da sadece eleştirel görüşleri iletenlerin de bu kamplara kapatıldıkları biliniyor. Mahkeme kararı olmadan kişiler dört yıla kadar bu kamplarda tutulabiliyor, bunun için sadece polis makamlarının kararı yeterli oluyor.

Hukuk Profesörü Vang Cianşun bu tür uygulamaların yasaya aykırı olduğu görüşünde:

“Bu kampların kapatılması gerekir. Bunlar sürekli kötü amaçlı kullanılıyor. İstikrar sağlama bahanesiyle huzursuzluk çıkaranları susturmak, aktivistleri baskı altına almak için güvenlik güçlerinin kullandığı en etkili araç bunlar.”

'Kapatılma' ifadesi karartıldı

Çin resmi makamlarının kampların reformdan geçirileceğine ilişkin açıklamasından sonra yeniden bir ümit ışığı doğdu. Hatta Komünist Parti Hukuk Komisyonu Başkanı’nın üst düzey yargı mensuplarıyla yaptığı bir konferansta, kampların bu yıl içerisinde tamamen kapatılacağını duyurduğu öğrenildi. Ancak daha sonra internette yayınlanan bu yöndeki ifadeler hemen karartıldı ve devletin kontrolündeki medya kuruluşları -ayrıntılara girmeden- sadece “reform” sözcüğünden bahsetmeye başladılar.

Eski yargıç Guo her şeye rağmen iyimser. Guo “Er ya da geç kamplar tamamen kapatılacaktır. Çin hukuk sisteminin böyle bir şeye ihtiyacı yok. Ayrıca bunların varlığı sade vatandaşların kendilerini korumasız hissetmelerine yol açıyor. Haklarını kullanmaya çekiniyorlar, haklarına atıfta bulundukları zaman çalışma kamplarını boylayacaklarından endişe ediyorlar.”
Guo, çalışma kamplarındaki kötü koşullara maruz kalmamış. Zira yargıç olarak işini kaybettikten sonra felç geçirmiş ve hiçbir çalışma kampı bakıma muhtaç bir tutukluyu kampa almak istemediğinden, 47 yaşındaki Guo cezasının bir bölümünü ev hapsinde geçirmiş. Ancak öfkesi hâlâ taze.

Kampların reformdan geçirilmesi ile ilgili ayrıntıların en kısa zamanda meclise, Ulusal Halk Kongresi'ne sunulması umuluyor. Bazı basın organları, çalışma kamplarındaki sistemin daha belirgin, şeffaf bir biçimde yeniden düzenlenmesini talep ediyor. İnsan hakları grupları ise yarım-yamalak işler yapılmaması konusunda uyarıyor ve yargıç kontrolü olmadan polis makamları tutuklama emri çıkartabildikleri müddetçe gerçek reformlardan bahsedilemeyeceğini vurguluyorlar.(DW.de)

'Bir telefon yeterli'

Çin'de yargıç olmak bile çalışma kampına yollanmaya engel değil. Üstelik kampa gönderilmek için bir telefon yeterli. Çin'in çalışma kampları için planladığı reformla ilgili adımlarsa yine 'Çin usulü' atılıyor.