‘Lübnan'ı Esed'e teslim etmeyiz

TİMETÜRK / Haber Merkezi

Mezhepsel ve etnik gerilimlerin bedelini 15 yıllık bir iç savaşla çok ağır ödeyen Lübnan’ın kırılgan siyaset yapısı Suriye’deki krizin yansımalarıyla derin bir bunalımın içine giriyor. Önceki gün, başkent Beyrut’un Hıristiyan mahallesi Eşrefiye’de bomba yüklü bir aracın havaya uçması sonucu ölen istihbarat şefi Wissam Hasan’ın ardından olağanüstü gündemle toplanan bakanlar kurulunda Başbakan Necib Mikati istifa kararı aldı. Fakat Mikati, Cumhurbaşkanı Mişel Süleyman’ın ‘belli bir süre’ görevde kalmasını rica ettiğini belirtti.

ŞAM’I KIZDIRMIŞTI
2005’te Lübnan üzerinde Suriye’nin nüfuzuna karşı çıkan Sünni kökenli Başbakan Refik Hariri’nin öldürülmesinden bu yana Lübnan’ın yaşadığı en büyük şokun nedeni olarak Mikati; Suriye’yi işaret etti. Şam yönetiminden terör eylemleri yapma emri aldığı suçlamasıyla eski Enformasyon Bakanı Mişel Samaha’yı tutuklatmasıyla Beşar Esad rejiminin şimşeklerini üzerine çeken Hasan’a suikast için Mikati, “Bir başbakan soruşturma yürütmez. Ama dürüst olarak, dün gerçekleşen suçu ağustos ayında ortaya çıkan komplodan hiçbir şekilde ayıramıyorum” dedi.
Mikati, bir birlik hükümeti kurulmasının gerekliliğine işaret ederken Hasan’ın önemli figürleri arasında yer aldığı muhalefetteki 14 Mart Koalisyonu’nun başkanı Saad Hariri, CNN haber kanalına yaptığı açıklamada “Görünen o ki Suriye’deki rejim hayatta kalabilmek için her şeyi yapacak. Refik Hariri’yi öldüren Beşar Esad şimdi de Lübnan’da büyük bir komployu ortaya çıkaran Wissan Hasan’ı öldürdü. Şam’ın verdiği mesaj açık: Nerede olursan ol, rejime karşıysan, gelir ve seni öldürürüz. Hükümet Suriye’yi destekler durumda, bir gün çökecek” dedi.
Beyrut’un Sünni mahallelerinde gezen araçlara yüklenmiş dev hoparlörden Esad yönetimiyle dirsek temasındaki Hizbullah milletvekillerinin bulunduğu Mikati hükümetine istifa çağrıları yapıldı. Siyasi tarihi suikastlarla dolu olan Lübnan’ın geçirdiği sarsıntıyı hükümete destek veren fakat Esad ve Hizbullah’ı sertçe eleştiren Dürzi cemaati lideri Velid Canbolat “Hasan bizim koruyucumuzdu. Lübnan’ın dışından kimseyi suçlamayarak Esad’a ülkeyi ele geçirme bahanesi sunmamalıyız” uyarısıyla yorumladı. Önceki gün Suriye Enformasyon Bakanı Umran El Zubi ‘terörist saldırıyı’ kınamıştı.

Protestolar yayılıyor
Lübnan’da dün yas ilan edilirken Esad karşıtı eski Başbakan Saad Hariri’nin çağrısına uyan binlerce kişi sokaklarda dev protesto gösterileri düzenledi. Beyrut, Sidon, Esad taraftarları ve karşıtlarını daha önce çatıştığı Trablusşam kentlerinde ve doğudaki Bekaa vadisinde silahlı kişiler yol kesti. Bekaa vadisinde göstericilerle ordu arasında çıkan çatışmada 2 kişi yaralandı. Hasan’ın bugün Beyrut’un El Emine camiinden kalkacak cenazesi Refik Hariri’nin yanına defnedilecek.

Sistem gerilime müsait
Karmaşık etnik ve dinsel aidiyetleri bünyesinde barındıran Lübnan, kırılgan barışı korusa da gerilimlere zemin hazırlayan geleneksel bir siyasi sistemle yönetiliyor. 1943’te varılan yazılı olmayan bir anlaşmaya göre, Cumhurbaşkanı Maruni bir Hıristiyan; Başbakan Sünni bir Müslüman; Meclis Başkanı ise Şii bir Müslüman olmak zorundaydı. 1990’da imzalanan Taif Anlaşması’nda belirtilen prensipler korunmakla birlikte Sünni başbakana daha fazla yetki tanındı. 1975-1990 arasındaki iç savaşta Suriye, İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü’nün çatışma alanına dönen Lübnan’dan, Şam yönetimi askeri gücünü nihai olarak Refik Hariri suikastının ardından 2005’te çekmişti.

Bir suikastin anatomisi
ABD’de yayımlanan Washington Post gazetesi, Lübnan İç Güvenlik Güçleri’nin istibarat bölümünün şefi ve Sünni politikacı Saad Hariri’nin güvenlik alanındaki sağ kolu Wissam Hasan’ın ‘neden bir hedef haline’ dönüştüğü sorusunun cevabını Lübnan’ın iç siyasetinde ve Suriye krizinin yayılmasında buldu. Lübnan’da yayımlanan The Daily Star ve El Ekber gazeteleri de farklı detaylara işaret etti.

HARİRİ SUİKASTİNDE KİLİT
- Hizbullah sevmiyor: 14 Mart 2005’te Sünni kökenli Başbakan Refik Hariri bir suikast sonucu öldürüldü. İktidardaki 14 Mart Koalisyonu istihbarat birimini yaratarak başına Hasan’ı getirdi. Suikastı soruşturmakla görevlendirilen Hasan, Şam’la yakın ilişkideki askeri istihbaratı devredışı bıraktı. Hasan, Şam’daki Esad rejiminden destek gören Hizbullah’ın üst düzey görevlilerinin üstüne gitti. Hariri suikastı için kurulan mahkeme 30 Haziran 2011’de 4 üst düzey Hizbullah lideri için tutuklama emri çıkarttı. Fakat 2010 yılındaki bir Birleşmiş Milletler raporuna göre Refik Hariri’nin özel güvenlik şefi olan Hasan’ın, suikastın olduğu gün ‘sınavlarına çalışmak’ için izin alması şüphe uyandırıcı.

ŞAM’LA KANLI BIÇAKLIYDI
- Esad nefret ediyor: Hasan siyasi hamisi Hariri ailesi gibi Esad yönetimine karşıydı. Ağustos ayında, Suriye ulusal güvenlik teşkilatının başı Ali Memluk’tan 50 kilo patlayıcı aldığı suçlamasıyla eski Enformasyon Bakanı Mişel Samaha’yı tutuklattı. The Guardian gazetesinin Ortadoğu uzmanı Martin Chulov’a göre ‘derin bağlantıları olan isimlere bulaşılmayan Lübnan siyasetinde Hasan’ın hamlesi alışılmışın dışındaydı’. Samaha, askeri mahkemede ‘önde gelen dini ve siyasi liderlere suikast planlamakla’ yargılanıyor. Hasan yıllarca Esad rejiminin gölgesi altında yaşayan Lübnan’ın manevra alanını açmak için Suriye içerisindeki silahlı isyana destek veriyordu.

SUUDİLER NE YAPACAK
- Suriye’deki çatışma yayılıyor: Saad Hariri’nin öne sürdüğü gibi suikastın arkasında ‘Beşar Esad’ varsa; suikast Suriye’nin şimdilik sınırları içerisinde kalan çatışmayı ‘ihraç etme’ ve tırmandırma yolundaki en büyük hareketi olarak değerlendirilebilir. Brookings Enstitüsü’nün Doha ofisi direktörü Salman Şeyh “Suudi Arabistan’ın nasıl tepki vereceğini merak ediyorum. Suriye üzerinden bölgesel vekalet savaşı kızıyor” dedi. (AJANSLAR)

‘Lübnan'ı Esed'e teslim etmeyiz

Esad yönetimi karşıtı istihbarat şefi Wissam Hassan’ın öldürülmesi Lübnan’ı sarstı. Başbakan Necib Mikati istifasını askıya alırken saldırıdan Suriye’yi suçladı.