Yeni kanunda, Sayıştay'ın 2011 çıkmazı

Ayrıca taslak raporların başka denetçilerden oluşacak komisyon tarafından değerlendirilmesi zorunlu kılındı. Adli tatilin ardından olağanüstü toplanan Sayıştay Rapor Değerlendirme Kurulu, şok bir karar aldı. 13 Eylül'de TBMM'ye teslim edilmesi gereken 2011'e ait tüm mali raporlar Sayıştay Başkanlığı'na iade edildi. Böylece hiçbir kurum hakkında mali denetim raporu düzenlenmemiş oldu.

Bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair 6353 sayılı kanun, 12 Temmuz'da yürürlüğe girdi. Kanundaki 45. madde Sayıştay Kanunu'na ek olarak getirildi. İddialara göre, maddede yer alan 'devlet kurumlarında tespit edilen kamu zararlarına itiraz için yeni bir komisyon kurulması zorunluluğu'yla Sayıştay'ın yetkileri iyice sınırlandırıldı. Etkin denetimin önü kapatıldı. Bu noktadan sonra kamu zararlarının tazmininin zora gireceği ileri sürülüyor.

Tartışmaların merkezindeki 45. madde, "Düzenlilik denetimi, kamu idarelerinin gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin mali nitelikteki tüm hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığının tespitini kapsayacak şekilde yapılır. Söz konusu hesap ve işlemler dışında kalan diğer işlem ve faaliyetler düzenlilik denetimi kapsamında değerlendirilemez." hükmünü içeriyor. Bu maddeyle birlikte, devlet kurumlarının mali denetimden kaçabileceği dile getiriliyor. Bir Sayıştay yetkilisi, düzenlemenin doğuracağı sıkıntılar konusunda şu örnekleri veriyor: "Mesela denetçi, bir belediyenin personel alımı ve bununla ilgili harcamalarında usulsüzlük tespit etti. İlgili belediye 'Bu idari bir işlemdir. Mali denetime girmez' diyerek itirazda bulunabilir. Ya da bir devlet kurumu çeşitli yerlere promosyon ürünler dağıtıyor. Burada bir usulsüzlük bulunursa, o kurum 'Bu sosyal bir projedir. Mali denetim olmaz' diyebilir. Ayrıca denetlenen ve hesaplarında herhangi bir usulsüzlüğe rastlanılmayan bir belediye için sonradan usulsüzlük tespit edilse bile eski döneme ait olduğu için bu durum raporlaştırılamaz."

Alınan bilgilere göre Sayıştay'ın mali denetim raporları TBMM'ye gönderilmeden tam olarak resmi bir hüviyeti kazanamıyor. Mevcut raporlar temmuzda yürürlüğe giren ek maddeden önce hazırlanmıştı. Fakat yeni kanun çıktığında, mali denetim raporlarının onaylanma süreci devam ediyordu. Bu yüzden yeni kanunun halihazırdaki raporlar için de geçerli olduğu görüşüne varıldı ve iade kararı çıktı. Yasanın getirdiği süre de dolduğu için 2011'de hiçbir devlet kurumu mali tablolar açısından denetlenmemiş oldu.