'Biz Komünist Değiliz' !
Köy Enstitüleri'nin anlatıldığı Toprağın Çocukları vizyona girdi.
13 Yıl Önce Güncellendi
2012-09-15 07:34:15
SİNE-YORUM: RASİH YILMAZ
Köy Enstitüleri kimilerine göre Türkiye'nin kaçırdığı bir eğitim hamlesiydi kimilerine göre ise SSCB'nin Türkiye'ye komünizm transferi için faaliyet gösteren toplumsal mühendilik merkeziydi. Toprağın Çocukları filmiyle Köy Enstitüleri yeniden gündeme gelecek ve tartışılacak gibi gözüküyor. Kendi adıma hem filmi izlemeden önce hem de filmi izledikten sonra yaptığım araştırmalar gri noktaları çok bilgiler yumağından öteye geçmedi.
SAVUNMA PSİKOLOJİSİ
Köy Enstitüleri 17 Nisan 1940 tarihinde kurulmuştu. Amaç 'tek parti diktatöryası'nı köylerde oluşturulan barikatlarla kavileştirmek miydi? Veya köylü çocukları alıp yetiştirecek, 'aydın' sıfatıyla cumhuriyet totalitarizminin bekçiliğine memur mu edecekti? Bu sorular belki de konunun can alıcı noktasıydı. Bir de suçlamalara maruz kalanların olayı yaklaşımı vardı: "1940'da Savaştepe Köy Enstitüsü'ne giden İsmet İnönü bir çocuğun çantasında Sophokles'in Antigone'sini bulunca sevinir.Çocuk, 'Efendim,bütün okul okuyor' dediği zamanda gözleri yaşarırÖ" (20 Ekim 1984 Cumhuriyet)
"Köy Enstitüleri farkımız olmasın diye bütün farklılıklarımızın kesilip atıldığı bir fikir mezbahası olarak kullanıldı" iddiası ise tartışmanın tavan noktasıydı. İddianın devamında, Sovyetler Birliği ve Çin'deki parti okulları ile ancak mukayese edilebilecek olan bu okullarda köylerinden koparılmış gençler yetiştiriliyorlardı. Ama olayı belki de en güzel Hasan Ali Yücel, Maarif Teşkilatı'na gönderdiği bir tamimimde anlatıyordu; "Cumhuriyet öğretmeni, partimizin temel fikirlerinin ilk yayıcı, aydınlatıcı ve koruyucusudur." (Nejdet Sancar, İsmet İnönü ile Hesaplaşma s.117)
Toprağın Çocukları'nı izlediğinizde ise aslında yukarıdaki karşılıklı iddiaları bir nebze olsa da görme şansınız oluyor. Bir nebze diyoruz çünkü kendi fikirsel doğrultuları üzerine ortaya çıkan ekip bizce ellerine geçen bir fırsatı kaybetmiş ve tuhaf bir savunma psikolojisi ile seyirci karşısına çıkma ihtiyacı hissetmişti. Açıkçası kimi zaman muhafazakar ve sağ tandaslı yapımların düştüğü hataya kapılıp ideoloji yapmaktan sinema yapmayı ıskalamışlardı. Film baştan sona, "Oysa böyle mi? Biz komünist değiliz" deyip duruyordu. Oysa buna ne gerek vardı. Veya Köy Enstitüleri'ne kaşı çıkanları faşist ve badem bıyıklı aynı zamanda çapulcu olarak göstermek nasıl bir savunma refleksiydi.
RESİMLİ MİLLİ ŞEF DÖNEMİ
Köy Enstitüleri'nin fikir babalarından İsmail Hakkı Tonguç'un karakter olarakta yer aldığı Toprağın Çocukları teatral bir üsluba bürünüyor, film olmaktan ziyade bir belgesel havasına dönüşüyordu. Elbette köylü milletin efendisiydi de bu köylüler de bu kadar cahil değildi ki. İşin tuhaf tarafı Toprağın Çocukları başarısız bir yapım demek durumunda kalmak, "Çağdışı kafalar elbette köy enstitülerini anlatan yapımı beğenmez" suçlamasını da beraberinde getirme riski taşıyor. Ama gerçekten Toprağın Çocukları oyunculuğu, senaryosu, kurgusu, replikleriyle vasatın oldukça altında. Bir anlamda karşımızda resimli Milli Şef dönemi tarihi gibi duran Toprağın Çocukları gerçekten savunduğu Köy Enstitüleri ile ilgili sağlam bir işe imza atmış olsaydı, en azından üzerinde müteala edilecek ve sonucunda kimi mutabakatların sağlanacağı bir süreç başlamış olurdu.
Bu konuda son sözü enstitülerin fikir babalarından İsmail Hakkı Tonguç'un oğlu Engin Tonguç'a bırakalım: "Köy Enstitüleri sistemi başlıbaşına ne bir okuma-yazma kampanyası ne bir öğretmen yetiştirme çabası ne bir köy kalkınması sorunu idi. Temel amacı bakımından, tarihsel koşulların hazırladığı bir olanaktan yararlanarak, iktidara katılıp, elde edilen yürütme gücü ile emekçi sınıfları bilinçlendirmek ve devrimsel süreci hızlandırmak için girişilmiş bir devrim stratejisi ve taktiği idi."
Toprağın Çocukları
Yönetmen: Ali Adnan Özgür
Oyuncular: Erkan Can, Şebnem Sönmez, Bahtiyar Engin, Suzan Kardeş
BUGÜN
SON VİDEO HABER
Haber Ara