'Şemdinli'yi nasıl bilirdiniz?'

İdris Emen'in haberi:

Şemdinli’ye indiğimde duyduğum top sesleri, ‘Savaşın tam göbeğine geldim’ şaşkınlığına sebep oldu. Bunu kanıksamış Şemdinli halkı ise ‘Şemdinli’yi nasıl bilirdiniz’ sorusunu sormakta gecikmedi.

Hayalimdeki ilçe, Şırnak Cizre ile eşdeğerdi: Çevre dağlarda çatışma olur ama ilçe merkezine sirayet etmez. Ama Şemdinli’de çatışmalar, şehir merkezinde değilse de hemen yanıbaşında yaşanıyor. Gece gündüz top sesleri, silah çatırtıları susmuyor. Halkın normal kabul ettiği bu durum benim için bir ilk...

Şemdinli’ye en yakın havaalanı Van ’da. Şemdinli’ye direk giden otobüs firması yok. Zaten burada bir otogar bile yok. Türkiye ’nin neresinden olursa olsun, Şemdinli’ye gidecekseniz ilk önce Van ’a gitmeniz gerek. Van ’dan minibüslerle Yüksekova’ya aktarma yapıp oradan da Şemdinli’ye geçmelisiniz. Van -Şemdinli yolu o kadar bozuk ki 180 kilometre 5 saatte alınabiliyor.

Doğuda İran ’la, batı ve güneyinde ise Irak ’la sınırı bulunan Şemdinli, yaklaşık 30 bin nüfusa sahip ve nüfusunun neredeyse tamamı Kürtlerden oluşuyor. İran - Irak arasında sıkışıp kalan bu küçük ilçe, doğasıyla da Türkiye ’nin en güzel yerleşimlerinden biri. Yöredeki diğer yerlerden farklı olarak geniş bir ormanlık alana sahip.

Ormanlık alanın yoğun olduğu Goman ve Efkar dağları operasyonlar çerçevesinde bir yandan obüs toplarıyla dövülürken öte yandan uçaklarla bombalanıyordu. Tütünü ve balı ile tanınan Şemdinli’nin asıl geçim kaynağı ise hayvancılık. Ancak her sınır şehrinde olduğu gibi Şemdinli’de de kaçakçılık yapılıyor. Şemdinli halkı için Irak ikinci bir vatan.

Halkın büyük kısmının Irak ’ta akrabası var. Çatışmaların yoğun olduğu dönemlerde bölge halkıyla sık sık diyalog içindeydik. Esnaftan köylüye, memurdan işçiye kadar konuştuğum herkes çatışmalardan çok rahatsız; ama 30 yıldır süren savaşa bir ‘alışmışlar’ da...

Sosyal yaşam felç oldu

Şemdinli’de sadece iki lokanta var. Bu iki lokanta da ramazan nedeniyle kapalı. İlçeye yolunuz ramazan ayında düşmüşse devlet hastanesinin kantininde tostla karnınızı doyurmak zorundasınız. Şemdinli’ye gittiğim gün çatışmalar 8. gününe girmişti ve giderek şiddetleniyordu. Gazetelerin bir gün gecikmeyle geldiği Şemdinli’de, halk en çok basına tepkiliydi.

O günlerde Türkiye gündeminde Suriye’de yaşanan iç savaş vardı. Şemdinli’de bir savaşın yaşandığını ancak medyanın bu savaşı görmezden geldiğini söyleyen Şemdinlililer, bölgeye giden ilk gazeteci olmama rağmen bana bile ‘Geç kaldın’ diyerek tepki gösterdi. Aslında biraz haklılardı: “Suriye’de bile gazetecilik yapan Türk basını, Şemdinli’de neden yok?”

19 gün süren çatışmalar şehrin sosyal yaşamını da felç etti. Çatışmalar nedeniyle birçok köyün şehir merkeziyle ulaşımı kapandı. İnsanların gündüzleri sadece mecburi ihtiyaçlarını karşılamak için dışarı çıktıkları şehirde, geceleri sokaklar bomboştu. Şemdinli’de yaşam, 19 gün sonra yeni yeni normale dönüyor.

Yaklaşık 15 gün boyunca kapalı olan Derecik beldesinin yolu ilk defa dün ulaşıma açıldı. Şemdinli Kaymakamı ile savcı Derecik’e gidip bölgede incelemelerde bulunurken Şemdinli halkı ise ilk defa dün gece kalabalık halde dışarı çıkıp, kahvelerde oturup sohbet edebildi. Ancak köyleri boşaltılanlar hâlâ köylerine dönebilmiş değil...

Davul yerine obüs topları

Şemdinli halkının yüzde 90’ı oruç tutuyor. Ancak tanık olduğum ilginç olaylardan biri de Türkiye ’nin ramazan davulcularını tartıştığı günlerde Şemdinli’de bir tek ramazan davulcusunun olmamasıydı. Gece 11’den sonra başlayıp sabah ezanına kadar süren bombardıman sesleri şehir merkezinden duyuluyor. İmsak sesi ile top seslerinin birbirine karıştığı şehirde zaten ramazan davulcusuna gerek yok. Top atışları o kadar büyük bir gürültü koparıyor ki uyumak mümkün değil!

Bu arada Şemdinli esnafı da dün çatışmalara tepki gösterdi. Şemdinli Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Muharrem Tekin, bölgede huzur ve barışın sağlanmasını istediklerini belirterek, Şemdinli-Derecik karayolunun operasyon süresince ulaşıma kapalı olmasının esnafı olumsuz etkilediğini anlattı. (radikal)

'Şemdinli'yi nasıl bilirdiniz?'

Şemdinli'de çatışma bölgesindeki köy ve mezralarda oturanların bir bölümü ilçe merkezine göç etmek zorunda kalmıştı. Şimdi geri dönmek istiyorlar.